Morgunblaðið - 09.04.2006, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. APRÍL 2006 47
Ég þvertek ekki fyrir að mighafi langað til að verða hjúkr-
unarkona þegar ég var svona 12 til
13 ára gömul. Aðallega stafaði
þessi löngun af
hinu rómantíska
andrúmslofti sem í
skáldsögum var
sagt ríkja á skurð-
stofum. Þar horfð-
ust læknar og
hjúkrunarkonur í
augu með gagn-
kvæmum áhuga
og miklum kærleika. Stundum
skulfu hjúkrunarkonurnar svo mik-
ið vegna þessa að þær misstu þær
bráðnauðsynleg áhöld á gólfið, svo
sem tengur og lítil skæri. Mér leist
vel á þessar lýsingar og ekki var
frítt við að ég skylfi svolítið sjálf
þegar ég las þær.
Svo óx ég upp og mér fannst
ekki lengur læknar neitt áhuga-
verðari en t.d. íslenskufræðingar,
bókmenntafræðingar eða heim-
spekingar.
Mikið vatn hefur runnið til sjáv-
ar síðan ég sá mig í anda með önd-
unargrímu horfast í augu við brún-
eygðan lækni, hver barðist við að
halda óstýrilátum dökkum lokkum
bak við læknahúfuna.
Mér datt þetta hins vegar í hug
þegar ég ranglaði inn í sjónvarps-
herbergi um daginn og spurði
hvort ekki væri eitthvað skemmti-
legt í sjónvarpinu. Jú, það var am-
erískur sakamálaþáttur – enn einn.
Ég settist niður og sá hvar maður,
greinilega læknir, stóð í grænum
slopp með stóra töng í hendi, töng-
ina notaði hann til að halda stórum
hluta brjósthols á manni til hliðar
svo rautt innvolsið blasti við.
Ég horfði á sloppklædda mann-
inn renna áhugasömum augum á
kvenleynilögreglumann og kasta
fram nokkrum kersknisyrðum, án
þess svo mikið sem veita athygli
hinu sundurskorna brjóstholi. Fyr-
ir augu mér brá æskudraumunum
um lækna og hjúkrunarkonur sem
voru að draga sig saman yfir sund-
urskornum meðbræðrum sínum –
en þetta var eitthvað öðruvísi. Sá
sundurskorni var svo illa leikinn að
hann gat varla átt sér lífsvon:
„Kannski hefur læknirinn skorið
svona mikið vegna þess að hann er
alltof mikið með hugann við kon-
una,“ hugsaði ég hneyksluð.
„Lágmark er að menn hugsi um
það sem þeir eru að gera. Mér líst
ekki á þetta, hann drepur sjúkling-
inn,“ sagði ég við þann sem hjá
mér sat.
„Hann er þegar löngu dauður,
þetta er krufning,“ var hið stutt-
aralega svar. Myndspillar eru aldr-
ei vinsælir.
Það er ekki það að ég hafi ekki
séð ótal líkskurðaratriði í sjón-
varpsþáttum, líklega var ég í þetta
skipti bara að göfga atferlið, af-
neita þeim veruleika sem ég sá á
skjánum – ég verð nefnilega að
segja eins og er, mér hugnast ekki
þessi líkskurðaratriði, mér finnst
mun skárra að horfa á skurðað-
gerðir ef um er að ræða lifandi fólk
sem á sér lífsvon eftir aðgerðina –
svona eins og gerist t.d. á Bráða-
vaktinni. Sá þáttur er nokkuð í ætt
við æskudrauma mína, þeir voru
bara ekki eins tryllingslegir og
margbrotnir.
Vitanlega geri ég mér grein fyrir
að nauðsynlegt er að kryfja fólk og
framfarir í læknisfræði eiga rót
sína í líkskurði.
En ég er ekki viss um að þetta
sé það sjónvarpsefni sem fólk,
dauðþreytt eftir amstur hversdags-
ins, langar mest til að horfa á þeg-
ar það sest niður til að slaka á.
Mér er raunar löngu farið að
blöskra þessi mikla dauðadýrkun
sem viðgengst í íslensku sjónvarpi
fyrir tilstilli allra þeirra glæpa- og
sakamálaþátta sem keyptir eru inn
til sýningar hér í stórum stíl.
Stundum mætti ætla að annað
sjónvarpsefni væri illfáanlegt.
Það er gaman að sakamálaþátt-
um og réttarhaldamyndum, en per-
sónulega vildi ég helst sleppa und-
anfarandi morðum og líkskurðar-
atriðum. Í sakamálasögum ágætum
er venjulega bara sagt frá nið-
urstöðum réttarrannsóknar, í
framhjáhlaupi þegar þær skipta
máli í framvindu morðrannsóknar.
Nú dugar ekki minna en draga
áhorfendur inn í líkama líksins.
„Hann sem rannsakar hjörtu og
nýru mannanna,“ var sagt og átt
við Guð. Hann er fjarri því einn um
slíkt núna, sjónvarpsáhorfendur
verða nauðugir viljugir að rann-
saka innyfli og áverka stórs hóps
dáins fólks ef það vill horfa á
spennuþætti eða sakamálamyndir.
Ég er viss um að fleirum en mér
hugnast illa þegar líkskurðarmeist-
arinn lætur nokkur vel valin töff
orð falla yfir hálfkrufnu líkinu um
leið og hann gefur lögreglukonu
hýrt auga. Meðan við erum á lífi er
ástæðulaust að vera sífellt með
annan fótinn hinum megin, horfa á
endalaus morð, dauðateygjur,
krufningar og jarðarfarir. Þetta er
svo niðurdrepandi að afturgöngur
væru veruleg tilbreyting – helsta
afþreying Íslendinga til forna.
Lífið er í eðli sínu skemmtilegt
og þótt dauðinn og hvernig hann
ber að séu hluti af heildarmyndinni
er varla eðlilegt, miðað við umfang,
að hann gegni svo stóru hlutverki.
Ef sakamálamyndir án líkskurðar-
atriða eru ófáanlegar væri kannski
rétt að halla sér á hinn vænginn og
stíga skrefið til fulls – sýna heldur
almennilega fræðsluþætti í líffæra-
fræði.
ÞJÓÐLÍFSÞANKAR/Má þá ekki bara kenna líffærafræði?
Sá sem rannsakar
hjörtu og nýru!
eftir Guðrúnu
Guðlaugsdóttur
Ertu komin me› Merrild á heilann?
Íslendingar kjósa Merrild!
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
2
0
4
15
Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
Glæsilegar
sérferðir
í sumar
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Tryggðu þér sæti
í glæsilega ferð
Cinque Terre
(gönguferð)
24. maí - 7 nætur
Ítalska rivíeran
31. maí - 7 nætur
Sumar í Tíról
(Ítalía – Austurríki)
22. júní - 12 nætur
Ítölsku Alpavötnin
26. júlí - 7 nætur
Sigling á Dóná
1. ágúst - 14 nætur
Bled – Slóvenía
2. ágúst - 7 nætur
Perlur Ítalíu
9. ágúst - 14 nætur
Töfrar „gömlu“
Júgóslavíu
23. ágúst - 14 nætur
Gardavatn
30 ágúst - 7 nætur
Búlgaría – Rúmenía
31. ágúst - 14 nætur