Morgunblaðið - 09.04.2006, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 9. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Allt um
íþróttir
helgarinnar
íþróttir á morgun
Yfirmaður CIA er ráðgjafi NSC en
aðrir liðsmenn eru einfaldlega starfs-
menn ráðsins, þessara fjögurra sem
ég nefndi, einnig þjóðaröryggis-
ráðgjafinn sem hefur eiginlega tit-
ilinn skrifstofustjóri. Þegar ég var ut-
anríkisráðherra var það Colin Powell
sem skilgreindi stöðuna best þegar
hann varð þjóðaröryggisráðgjafi.
„Ég er í starfsliðinu þínu, George,“
sagði hann „ en þú verður líka að
muna að mikilvægasti maðurinn sem
ég vinn fyrir er forsetinn.
Skörp skil séu milli CIA
og stefnumótunar
Annað sem skiptir miklu er hvern-
ig þeir sem stjórna leyniþjónustu-
málum starfa með þeim sem móta
stjórnarstefnuna. Ég álít að það ættu
að vera skörp skil á milli þess hvort
menn móta stefnuna eða afla upplýs-
inga handa þeim sem móta hana. Ef
leyniþjónustumennirnir flækjast inn
í pólitíska stefnumótun er erfitt að
treysta upplýsingum þeirra. Hvort
sem það er meðvitað eða ómeðvitað
reyna þessir menn að nota upplýs-
ingarnar til að koma sinni stefnu á
framfæri.“
– Getur verið að þetta hafi gerst í
aðdraganda innrásarinnar í Írak
2003?
„Ég veit það ekki, ég var ekki í
stjórninni þá. En ég veit að liðsmenn
leyniþjónustustofnana okkar héldu
þá að það væru gereyðingarvopn í
Írak og það gerðu einnig þeir sem
unnu fyrir leyniþjónustur annarra
ríkja, þetta var ekki bara skoðun
manna í Bandaríkjunum. En þetta
voru mikil njósnamistök.
Ég held að þessi pólitísku afskipti
sem ég var að lýsa hafi ekki átt þátt í
mistökunum varðandi gereyðing-
arvopn Íraka.
Ég man eftir því að Richard
Helms, sem var yfirmaður CIA í tíð
Nixons, sat fundi þjóðaröryggisráðs-
ins til þess að svara spurningum en
þegar því var lokið stóð hann upp og
yfirgaf salinn. Hann vildi ekki vera
inni þegar stefnumótun var rædd. En
Bill Casey (yfirmaður CIA í tíð Reag-
ans), sem ég þekkti vel, var maður
sem hafði svo sannarlega skoðanir og
fylgdi þeim eftir. Hann sagði reyndar
alltaf að hvort sem maður væri sam-
mála stefnunni eða ósammála henni
væri maður alltaf með áhyggjur af
upplýsingunum sem kæmu frá leyni-
þjónustumönnum.
Þetta er mikilvægt og ég held að
nauðsynlegt sé að við veltum vand-
lega fyrir okkur hvernig við öflum
upplýsinga og notum þær og ég tel að
menn séu að fara yfir þau mál núna.“
– Í ráðherratíð þinni féllu á þriðja
hundrað landgönguliðar sem höfðu
bækistöð í Líbanon í sjálfsvígsárás
1983. Telurðu að hryðjuverkamenn
hafi talið brottflutning þeirra 1984
sýna að þið væruð veiklundaðir?
„Það er ljóst að þeir túlkuðu þetta
þannig en í reynd drógum við ekki
liðið burt strax eftir árásina. Hlut-
verk landgönguliðanna var eingöngu
að reyna að koma á friði. Vandinn var
að okkur gekk illa að fá stjórn Líb-
anons til að hafa stjórn á hlutunum.
Við vildum reyna að tryggja að ekki
kæmi til fjöldamorða í flótta-
mannabúðum Palestínumanna í Líb-
anon eins og gerðist í Shattila- og
Sabra-búðunum 1982.“
– Þú sagðir á níunda áratugnum að
hryðjuverk væru „plága sem dreift
er af hryllilegum andstæðingum sið-
menningarinnar sem vilja þannig
hverfa aftur til villimennsku í nútím-
anum“. Er stjórn Bush, sem leggur
áherslu á stríð gegn hryðjuverkum,
að halda á lofti stefnunni sem þið
boðuðuð og er skynsamlegt að kalla
þetta stríð?
„Já, þetta er stríð, á því leikur eng-
inn vafi en þetta er annars konar
stríð en áður. Menn úr róttækasta
hluta hreyfingar íslamista hafa
ákveðin markmið og nota hermd-
arverk til að ná þeim fram. Og þegar
þeir sprengja upp hús, jarð-
lestastöðvar, moskur og skip er þetta
stríð.
Þegar svo er komið verða menn að
setja sig inn í þann hugsunarhátt sem
liggur að baki og ég tel að núverandi
ríkisstjórn í Washington geri sér vel
grein fyrir því. En þetta er ekki auð-
velt.“
Hætta á vígbúnaðarkapphlaupi?
– Ef við víkjum að öðru. Bandarík-
in vilja nú fá að þróa nýjar gerðir
kjarnorkuvopna en gæti það ekki
hleypt af stað nýju vígbúnaðarkapp-
hlaupi?
„Það er nú varla mikið kapphlaup
mögulegt núna, yfirburðir Banda-
ríkjanna eru svo miklir. En fólk mun
alltaf halda áfram að þróa nýjar gerð-
ir vopna. Við erum komin langan veg
frá boga og örvum, þannig er nú saga
mannkynsins.
Það væri gott ef við gætum komið
traustari böndum á kjarnorkuvopnin
og þar skiptir arfleifð Reykjavík-
urfundarins miklu. Kannski er hægt
að byggja á drauminum sem Ronald
Reagan lýsti í Reykjavík og ná ár-
angri í að hemja þessi vopn. Ég held
að það sé hægt en það kostar miklu
vinnu,“ sagði George P. Shultz, fyrr-
verandi utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna.
Morgunblaðið/RAX
Ronald Reagan Bandaríkjaforseti og Míkhaíl Gorbatsjov, forseti Sovétríkjanna, á tröppum Höfða árið 1986. Lengi hefur verið
deilt um það hve árangursríkur fundurinn hafi verið en George Shultz er ekki í vafa, segir hann hafa valdið þáttaskilum.
kjon@mbl.is
’Ef leyniþjónustu-mennirnir flækjast
inn í pólitíska
stefnumótun er
erfitt að treysta upp-
lýsingum þeirra.‘