Morgunblaðið - 12.06.2006, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. JÚNÍ 2006 37
MENNING
Bloggið
Vertu með í umræðunni
Núna getur þú bloggað um fréttir á mbl.is á
einfaldan hátt. Smelltu á rauða gjallarhornið
fyrir neðan fréttina og þá opnast sjálfkrafa
blogg-gluggi. Þú tjáir þína skoðun og birtir
á blogginu þínu. Einn tveir og þrír!
V
egfarendur við Austur-
völl, Lækjartorg eða
Fógetagarðinn hafa án
efa rekið augun í ein-
hverjar af alls 60
Reykjavíkurmyndum sem eru til
sýnis á þessum stöðum. Á steypu-
stöplunum hvíla svipmyndir úr borg-
arlífinu síðustu hundrað ár, en
myndirnar hafa verið settar upp af
Ljósmyndasafni Reykjavíkur.
Tilefnið er 25 ára afmæli safnsins,
sem er eina sjálfstætt starfandi ljós-
myndasafnið á landinu. Það hefur
fyrir utan söfnun ljósmynda, mörg
verkefni á sinni könnu; til dæmis að
setja upp sýningar, vörslu mynda,
skráningu þeirra og að sinna rann-
sóknum á þeim. Blaðamaður Morg-
unblaðsins settist af þessu tilefni nið-
ur með Maríu Karen Sigurðardóttur
safnstjóra og spurði hana út í safnið.
– Hvaða breytingar hafa átt sér
stað síðustu 25 ár?
„Það hefur margt breyst á þessum
árum, en stærstu breytingarnar
tengjast húsnæðismálum. Ljós-
myndasafnið var áður í Borgartúni,
en var flutt árið 2000 í Grófarhúsið
og eftir það er aðgengið á safnið
miklu betra. Aðstaða til sýninga er
einnig betri, og fyrir vikið höfum við
haft reglulegt sýningarhald í nýja
húsnæðinu. Við höfum líka betra
geymslurými, en gamla húsnæðið
hafði ekki hita- eða rakastýrða
geymslu, sem er nauðsynleg til að
varðveita myndirnar betur.“
Önnur stór breyting sem hefur átt
sér stað frá stofnun safnsins er að
upprunalega var safnið einkasafn,
áður en Reykjavíkurborg eignaðist
safnið. Árið 1981 var stofnað félag af
framtakssömu fólki sem hafði
áhyggjur af stöðu ljósmyndarinnar
hér á landi, en það hét Ljósmynda-
safnið hf. Stofnendur voru Eyjólfur
Halldórss, Ívar Gissurarson, Krist-
ján Pétur Guðnason, Leifur
Þorsteinsson, Ólafur Haukur Sím-
onarson og Sigrún Valbergsdóttir.
„Í raun sér maður það ekki fyrr en
í dag,“ segir María, „hvað þau hafa
verið langt á undan sinni samtíð, því
árið 1980 tíðkaðist það ekki að hafa
einkasöfn, auk þess sem þau sinntu
því þarfa verki að safna ljósmynda-
söfnum.“
Árið 1987 varð safnið að Ljós-
myndasafni Reykjavíkur, en þá eign-
aðist borgin safnið. Nú á dögum er
það eitt af menningarstofnunum
Reykjavíkurborgar.
– Þurfið þið að halda sérstaklega
utan um ljósmyndir frá Reykjavík?
„Í grunninn reynum við að ein-
beita okkur að Reykjavík, en starf
ljósmyndarans er í eðli sínu þannig
að hann er á ferð og flugi. Við klipp-
um ekki söfn sem við fáum í sundur;
heldur miðum við ljósmyndarann og
að halda höfundarverki hans heilu.
Við eigum því líka til mikið af mynd-
um utan af landi, þótt flestar mynd-
irnar séu úr Reykjavík.“
María segir jafnframt að vegna
þess hve erfitt það er að dæma um
hvað er ómerkilegt á ljósmyndum,
heldur safnið utan um allar myndir
sem því berast. „Hlutirnir breytast
svo fljótt. Jafnvel þótt við vitum ekki
hverjir sumir eru á gömlu mynd-
unum, þá nýtast þær samt, því sumir
vilja kannski rannsaka fatnaðinn á
myndinni, eða uppstillingu fyrir aft-
an hana.
Þannig að ljósmyndin geymir mik-
ið, og þess vegna er hún líka
skemmtileg,“ segir María og hlær.
– Þú minntist á reglulegt sýning-
arhald, hver hefur verið stefna
safnsins varðandi sýningar?
„Stefnan er að sýna það helsta
sem er að gerast í ljósmyndun á Ís-
landi ásamt því að taka úr safn-
eignum, eins og með sýningu Andr-
ésar Kolbeinssonar. Við reynum að
sýna þekkta erlenda ljósmyndara í
bland við þá innlendu. Einnig fylgj-
umst við með því sem er að gerast á
erlendum söfnum og fáum sýningar
þaðan.
Það er nauðsynlegt fyrir söfn eins
og Ljósmyndasafnið að standa fyrir
reglulegum sýningum, því hluti þess
að sýna er bara að vekja athygli, svo
fólk taki eftir okkur. Skráningin er
auðvitað mjög mikilvæg, en hún er
lítið sýnileg út á við fyrir hinn al-
menna borgara.
Í ár verðum við með fimm sýning-
ar, en yfirleitt eru þær fjórar. Eftir-
spurn eftir því að fá að sýna í safninu
er mikil núna, og margir vilja sýna
hér, bæði innlendir og erlendir ljós-
myndarar.“
– Er safnið mikið frábrugðið söfn-
um erlendis?
„Nei, ég myndi ekki segja það.
Sum söfn eru kannski meira að sýna
það sem sumir kalla listræna ljós-
myndun. Við erum hins vegar að
sýna allar tegundir ljósmyndunar og
blöndum saman sögunni og fagur-
ljósmyndun. Sýnum allt sem gert
er.“
– Finnst þér það vera kostur eða
veikleiki fyrir safnið að þurfa að sjá
fyrir jafn mörgum hlutverkum og
raun ber vitni, þ.e. að sinna bæði
sagnfræðilegu hlutverki og þjóna
listrænum sjónarmiðum?
„Mér finnst það kostur. Við erum
ekki að ákveða að ljósmyndin sé ann-
aðhvort bara sagan eða hvort hún sé
listasagan. Mér finnst frekar kostur
að geta sýnt ljósmyndina eins og hún
er, og hún er allavega. Í stað þess að
hafa safnið að hluta listasafn og að
hluta sögusafn er betra að blanda
því. Þá höfðar það til fleira fólks.
Það hefur líka sýnt sig á sýningum
sem tengjast sögunni, eins og sýn-
ingu Andrésar Kolbeinssonar sem er
um þessar mundir í safninu, að fólk
er afslappað gagnvart ljósmyndinni
og tjáir sig mikið um hana. Kannski
er þetta af því að við erum vön henni.
Við tökum eiginlega öll ljósmyndir,
og við þorum að hafa skoðun á því
hvernig hún er, sem við þorum
kannski ekki með myndlist. Okkur
finnst við þurfa að hafa þekkingu eða
hafa lært eitthvað um myndlist til að
segja hvað okkur finnst um hana.
Að þessu leyti er ljósmyndin mjög
skemmtilegur miðill, því hún spann-
ar svo vítt svið. Og þú finnur alltaf
eitthvað sem þú hefur áhuga á í ljós-
myndinni, hvort sem það er út frá
mannfræðinni, listasögunni, for-
vörslu, formum eða sögu almennt.
Nú er líka verið að taka myndir af
fólki alla þeirra ævi. Við erum farin
að taka myndir áður en manneskjan
fæðist, þessar fósturmyndir, sem
eru orðnar hluti af ferlinu. Við tök-
um myndir rétt eftir getnað og einn-
ig myndir af látnu fólki, þannig að
þetta er breitt svið ef við horfum á
þetta.“
– Ljósmyndin er bara alls staðar.
– „Hún er alls staðar.“
Ljósmyndun | Ljósmyndasafn Reykjavíkur fyllir fjórðung úr öld
„Kostur að sýna
ljósmyndina eins og hún er“
Morgunblaðið/Kristinn
„Í ár verðum við með fimm sýningar, en yfirleitt eru þær fjórar,“ segir María Karen Sigurðardóttir safnstjóri.
Eftir Hjálmar S. Brynjólfsson
hsb@mbl.is
Á heimasíðu safnsins er leitar-
vefur með um 8 þúsund myndir.
Hægt er að kaupa myndir sem eru
afgreiddar samdægurs.
www.ljosmyndasafnreykjavikur.is
HJÁ Máli og menningu eru komnar út
þrjár nýjar kiljur; Afturelding eftir Vikt-
or Arnar Ingólfsson, Hrafninn eftir Vil-
borgu Davíðsdóttur og Skuggi vinds-
ins eftir Carlos Ruiz Zafón.
Á fáeinum dög-
um eru þrír gæsa-
veiðimenn myrtir
og lögreglan stend-
ur frammi fyrir því
að raðmorðingi
gengur laus. Sú
skoðun staðfestist
þegar lögreglunni
berst orðsending
frá morðingjanum sem segir: „Ég
veiði menn og sleppi aldrei ...“ Frá
þeim degi hefst æsileg glíma milli lög-
reglu og óvenjulegs morðingja upp á
líf og dauða þar sem ekki má á milli
sjá hvor er í hlutverki kattar og músar.
Viktor Arnar Ingólfsson er einn vin-
sælasti spennusagnahöfundur lands-
ins og síðasta bók hans, Flateyjar-
gáta, hlaut frábærar viðtökur lesenda
og gagnrýnenda. Hróður hans berst
nú víða og Flateyjargáta kom nýverið
út í Þýskalandi.
Vilborg Davíðs-
dóttir er þekkt fyrir
sögulegar skáld-
sögur sínar sem
notið hafa mikilla
vinsælda. Hér varp-
ar hún ljósi á fram-
andi heim inúíta og
ráðgátuna um nor-
rænu byggðina á
Grænlandi sem hvarf sjónum inn í
þoku tímans um miðja fimmtándu
öld. Hrafninn var tilnefnd til Íslensku
bókmenntaverðlaunanna árið 2005.
Skuggi vindsins
er saga um horfna
tíma og gleymdar
persónur sem
ganga aftur og
taka völdin í lífi
þess sem les. En
um leið er hún
spennusaga um
fólk á flótta, um
ofsóknir, vináttu og svik, um ótta og
vissu, „um ást, hatur og þá drauma
sem búa í skugga vindsins“ – eins og
Daníel segir við stúlkuna sem hann
elskar þegar hann fer með hana í
Kirkjugarð gleymdu bókanna til að
sýna henni fjársjóðinn dularfulla sem
þar er geymdur.
Höfundur bókarinnar, Carlos Ruiz
Zafón (f. 1964), er sjálfur frá Barce-
lona líkt og sögupersónur hans, en
býr nú í Los Angeles og stundar rit-
störf. Skuggi vindsins er fyrsta skáld-
saga hans fyrir fullorðna og hefur náð
gríðarlegri útbreiðslu á skömmum
tíma, varð metsölubók á Spáni og hef-
ur síðan verið gefin út við miklar vin-
sældir víða um lönd.
Nýjar bækur