Morgunblaðið - 23.09.2006, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. SEPTEMBER 2006 41
MORGUNBLAÐINU hafa bor-
ist eftirfarandi ályktanir Lækna-
félags Íslands um atvinnufrelsi
lækna og valfrelsi sjúklinga:
„Vegna viðbragða við tveimur
ályktunartillögum, sem undirrit-
aður bar fram á aðalfundi Lækna-
félags Íslands nýlega og sam-
þykktar voru, þykir mér ástæða til
að óska birtingar á þeim ásamt
greinargerðum sem fylgdu. Fyrri
tillagan um atvinnufrelsi var sam-
þykkt með þorra atkvæða. Síðari
tillagan um valfrelsi sjúklinga var
samþykkt ásamt smáviðbót frá
starfshópi sem um hana fjallaði
með góðum meirihluta atkvæða
eftir talsverðar umræður um drög
að frumvarpi til nýrra heilbrigð-
islaga.
Atvinnufrelsi lækna og hlutur
þeirra í stjórnun
Aðalfundur Læknafélags Íslands
haldinn á Egilsstöðum 1. og 2.
september 2006 áréttar grein 2.2 í
lögum félagsins, „Að standa vörð
um sjálfstæði læknastéttarinnar
og gæta hagsmuna félagsmanna“
og hvetur stjórn félagsins til að
standa vörð um atvinnufrelsi
lækna með því að stuðla að því að
læknar geti beitt þekkingu sinni
og veitt þjónustu á fleiri en einum
vinnustað og verði ekki háðir ein-
um vinnuveitanda. Þá er nauðsyn-
legt að stjórn LÍ vinni að því að
efla hlut lækna í stjórnun og
stefnumótun heilbrigðisstofnana.
Greinargerð
Í fréttum nýverið kom fram að
formanni Félags unglækna hafði
verið hótað uppsögn á Landspít-
alanum vegna eðlilegra afskipta
hans af deilu læknanema við
sjúkrahússtjórnina. Eins og oft vill
verða stóð orð gegn orði, lækn-
ingaforstjóri spítalans gaf aðra
skýringu á hótun um áminningu.
Annars hefur lítið borið á af-
skiptum spítalalækna af rekstri
spítalans á síðustu árum vegna
þöggunarstefnu spítalastjórn-
arinnar.
Í úttekt Ríkisendurskoðunar
(12) er rætt um stjórnunarvanda
Landspítalans og óánægju lækna,
sem hafi verið áberandi. Ríkisend-
urskoðun segir í þessum kafla m.a.
„Læknar sem ekki geta sætt sig
við stjórnarhætti … ættu að leita
annað. Þar sem LSH er í raun eini
vinnustaðurinn fyrir flesta lækna
er þó erfitt um vik að þessu leyti.
Stjórnarhættir sem miða að því að
hafa samráð við starfsfólk og nýta
þekkingu þeirra eru líka þeir sem
besta raun gefa.“ Nauðsynlegt er
að hafa fleiri sjúkrahús í Reykja-
vík til að knýja fram slíka stjórn-
unarhætti með eðlilegri sam-
keppni.
Ástæða er til að minna á um-
mæli Sigurbjargar Sigurgeirs-
dóttur í Læknablaðinu (1).
„Fræðin segja mér að eina leiðin
sem stjórnvöld hafi til að hafa
áhrif á sérhæfða starfsemi eins og
starfsemi sjúkrahúsa er, sé að
höfða til einstakra hópa. Það var
gert hér því þegar búið var að út-
vatna andstöðu lækna var höfðað
til akademíunnar og búið til há-
skólasjúkrahús. Þessi fræði gefa
vísbendingu um að í framhaldinu
verði til afar sterk einok-
unarstofnun … styrkt með mátt-
ugri ímynd. … Ég held að betra
væri fyrir fámennt þjóðfélag að
byggja upp opnara sjúkrahúskerfi
með minni en fleiri stofnanir. …
Sú spurning vaknar hvort háskóla-
sjúkrahúslíkanið sem við þekkjum
frá milljóna þjóðum henti við þær
óvenjulegu aðstæður sem fámenn-
ið skapar okkur.“
Stjórnunarvandi Landspítalans
skapast fyrst og fremst af einok-
unaraðstöðu hans og því að fram-
kvæmdastjórn spítalans telur að
reka eigi hann eins og einkafyr-
irtæki sem hún ráði og reki eftir
eigin geðþótta. Starfsmenn þora
því ekki að hafa uppi gagnrýni af
ótta við að verða atvinnulausir og
sjúklingar verða að sætta sig við
þá þjónustu sem einokunarspít-
alinn býður. Þjónustan hefur að
vísu verið góð ef og þegar hún
fæst, en gæti verið enn betri með
aðhaldi frá samkeppnisaðila.
Flestar nútímalækningar byggj-
ast á hátækni og sérstaklega þó á
háþekkingu, sem allir landsmenn
verða að fá að njóta. Forsenda
þess að svo megi verða eru aukin
áhrif lækna á stjórnun og nauð-
synleg samkeppni þar sem fær-
ustu læknar fá að njóta sín en
ekki aðeins einhverjir handtíndir
af misvitrum stjórnendum.
Valfrelsi sjúklinga
Aðalfundur Læknafélags Íslands
haldinn á Egilsstöðum 1. og 2.
september 2006 varar við því al-
ræðisvaldi sem heilbrigðisráðherra
(og forstjórum heilbrigðisstofnana,
viðbót starfshóps við tillöguna) er
ætlað skv. frumvarpi til laga um
heilbrigðisþjónustu. Það leiðir til
skerðingar á frelsi fólks til að leita
sér lækninga þar sem það helst
kýs ef það vill njóta sjúkratrygg-
ingar og kemur í veg fyrir sam-
keppni milli þjónustuaðila. Nauð-
synlegt er að draga úr þeirri
einokun sem þegar ríkir og koma í
veg fyrir enn frekari einokun.
Samkeppni veitir aðhald og stuðl-
ar að framförum og betri þjón-
ustu.
Greinargerð
Nauðsynlegt er að taka upp um-
ræðu um dreifistýringu heilbrigð-
iskerfisins, heilsugæslunnar og
sjúkrahúsa, samkeppni og einka-
rekstur heilbrigðisstofnana,
sjúkrahúsa, hjúkrunarheimila og
heilsugæslustöðva, einkarekstur
þar sem sjúklingar njóti sjúkra-
trygginga. Með hliðsjón af fram-
ansögðu er ástæða til að skora á
Læknafélagið að taka upp kröft-
uga umræðu um þessi mál og
stuðla að því að sjúklingar og heil-
brigðisstarfsmenn geti valið á milli
mismunandi stofnana sem sinna
svipuðum verkefnum. Aðeins
þannig geta heilbrigðisstarfsmenn
tjáð sig frjálst og þurfa ekki að
vera hræddir um að verða at-
vinnulausir. Eins þurfa sjúkling-
arnir að geta talað um þjónustuna
án þess að þurfa að vera hræddir
um að skoðanir þeirra hafi áhrif á
framtíðarsamskipti þeirra við
sjúkrahúsið. Því miður er ekki ör-
grannt um að borið hafi á slíku.
Fámenni landsins er engin afsök-
un fyrir því að hafa ekki fleiri en
eitt sjúkrahús í Reykjavík. Fá-
mennið hefur ekki komið í veg fyr-
ir að komnir eru margir háskólar
sem keppa um nemendur og
starfsmenn. Þegar er komið í ljós
að sameining spítalanna í Reykja-
vík var misráðin. „Hagræðingin“
hefur verið fólgin í fækkun sjúkra-
rúma og alltof mikilli fækkun
starfsfólks og þar af leiðandi
ónógri þjónustu og minni tíma til
vísindastarfa.
Samkeppni milli spítala og milli
heilbrigðisstofnana yfirleitt er enn
nauðsynlegri en samkeppni milli
háskóla, sem nú er rómuð af sum-
um, að ekki sé talað um sam-
keppni milli banka.
Meginmál er að fleiri sjúkrahús
séu rekin í Reykjavík til að
tryggja góða þjónustu við alla
landsmenn, framfarir og starfs-
möguleika lækna. Læknar þurfa
því nú þegar að hefjast handa um
undirbúning sjúkrahúsreksturs á
eigin vegum eða í samvinnu við
einhverja fjárfesta. Eins og sakir
standa væri nærtækt að fá bygg-
ingu Borgarspítalans í Fossvogi og
stofna þar sjálfstæðan spítala og
semja við Tryggingastofnun um að
hún kaupi þjónustu af honum. Með
þessu móti mundi skapast fagleg
samkeppni og þjónustan við sjúk-
linga batna, starfsöryggi lækna
mundi aukast, stjórnunarvandi
Landspítalans leysast og draga
mætti úr því byggingamagni sem
ætlunin er að reisa í þrengslunum
við Hringbraut. Með samkomulagi
milli lækna spítalanna er auðvelt
að koma við nauðsynlegri verka-
skiptingu og samvinnu vegna
sjaldgæfra sjúkdóma.
Það er líka almannavarnamál að
hafa fleiri en eitt sjúkrahús í
Reykjavík, svo að Reykvíkingar
verði ekki sjúkrahúslausir komi
eitthvað fyrir á þeim eina og
þrönga stað þar sem nú er ætlunin
að byggja sjúkrahús. Það er of
langt að flytja nokkur hundruð
manns til Akureyrar eða Skot-
lands komi eitthvað fyrir Land-
spítalann. Jafnvel bilanir í tölvu-
kerfi eins og komið hafa fyrir að
undanförnu geta valdið svo mikilli
truflun að spítalinn verði lítt starf-
hæfur og er þá illt að hafa ekki í
önnur hús að venda.
Tómas Helgason,
prófessor, dr. med.“
Greinargerð Læknafélags Íslands
Upplifðu enska boltann á mbl.is!
Vertu með á nótunum og
fylgstu með enska boltanum á
Meðal efnis á vefnum er:
• Daglegar fréttir af enska boltanum
• Getraunaleikurinn „Skjóttu á úrslitin“ með veglegum vinningum
• Staðan í deildinni og úrslit leikja
• Boltablogg
• Yfirlit yfir næstu leiki
• Tenglar á vefsíður stuðningsmannaklúbba
Taktu þátt í getraunaleiknum „Skjóttu á úrslitin“ og þú gætir
verið á leiðinni á leik í Ensku úrvalsdeildinni í boði Iceland Express
H
ví
ta
h
ú
si
ð
/
S
ÍA