Morgunblaðið - 10.11.2006, Blaðsíða 42

42 FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Á MORGUN, laugardaginn 11.
nóvember, verður Íslandsmót
LEGO hönnunarkeppninnar haldið í
annað sinn hér á landi. Að þessu
sinni í Öskju, náttúrufræðahúsi Há-
skóla Íslands við Sturlugötu. Sama
dag verður samskonar keppni haldin
í flestum Evrópulöndum. LEGO
hönnunarkeppnin eða First LEGO
League eins og hún er
kölluð á frummálinu,
er alþjóðleg keppni
fyrir börn og unglinga
á aldrinum 10–16 ára
og samanstendur af
þraut þar sem kepp-
endur smíða og forrita
vélmenni úr tölvu-
stýrðu LEGO (Lego-
mindstorm), vinna vís-
indalega rannsókn og
gera leikþátt um til-
tekið efni. First LEGO
League er samstarfs-
verkefni tveggja fyr-
irtækja, FIRST (For Inspiration
and Recognition of Science and
Technology) og LEGO. Fyrirtækin
vilja með þessu hafa jákvæð áhrif á
viðhorf í hverju landi með því að
hvetja ungt fólk, skólana og sam-
félagið allt til að meta vísindi og
tækni. Markmið þeirra er að hanna
aðgengileg nýsköpunarverkefni sem
byggjast ekki eingöngu á hæfni í vís-
indum og áhuga á tækni heldur
reyna einnig á sjálfstraust, leiðtoga-
hæfni og lífsleikni.
Þátttakendur læra að vinna sam-
an og leggja hönd að nýsköpun og
framleiðslu á einhvers konar tæki
sem leysir þarfir í samfélaginu. Til
þess að lausnin sé sem best verður
að hafa eftirfarandi þætti í huga:
Hugmyndin þarf að virka. Aðferða-
fræðin þarf að vera gagnsæ og þátt-
takendur að geta útskýrt hvernig
tæknin virkar og sýna þannig djúp-
an skilning á viðfangsefninu og ekki
er verra ef lausnin er einnig svolítið
aðlaðandi og skemmtileg. Lausn-
arferlið krefst þess að þátttakendur
búi yfir mismunandi hæfileikum sem
gerir það að verkum að allir hafa
hlutverki að gegna. Allir geta eitt-
hvað, enginn getur allt. Lausn-
arferlið er gefandi og hjálpar þátt-
takendum að mynda sterkan hóp
þar sem hver um sig vinnur að hags-
munum heildarinnar.
Þátttakendur hafa algjörlega
frjálsar hendur við
vinnu vísindalegu rann-
sóknarinnar og kynn-
ingu á henni. Þeir afla
gagna á netinu, á bóka-
söfnum, með vett-
vangskönnun, viðtölum
og fleiru. Aðferðir
keppenda við að kynna
verkefnin sín eru afar
fjölbreyttar og tak-
markast eingöngu við
ímyndunaraflið. Það er
lesið, leikið, sungið og
rappað svo eitthvað sé
nefnt og ákaflega
skemmtilegt að sjá hugmyndaauðg-
ina, metnaðinn og kraftinn sem ein-
kenna vinnu þátttakenda.
Á hverju ári er keppninni valið
ákveðið þema. Í fyrra var þemað
hafið en í ár er það nanótækni. Nanó
er smækkunarforskeyti í SI mæli-
kerfinu og táknar einn milljarðasta
eða 10-9. Nanó er oft notað í mæl-
ingum á stærðum tengdum raftækj-
um, tölvum og annarri tækni sem er
afar smá í sniðum. Það verður fróð-
legt að hlýða á kynningar keppenda
á rannsóknarverkefninu í ár þar sem
þeir hafa kafað ofan í efnið og kynnt
sér þessa tækni frá ýmsum hliðum.
Verkfræðideild Háskóla Íslands
bauð af þessu tilefni öllum þátttak-
endum keppninnar að skoða nýja
Örtæknikjarna skólans, þar sem
unnið er með þessa tækni, en hann
var vígður nú á haustmánuðum.
Verðlaun eru veitt í nokkrum
flokkum. Fyrir bestu lausn í þrauta-
braut, bestu kynningu á vélmenni og
forritun, bestu liðsheildina,
skemmtilegasta liðið, besta rann-
sóknarverkefnið og að lokum bestu
ferilskráninguna eða dagbókina, en
keppendur hafa haft 8 vikur til að
undirbúa sig og hluti verkefnisins er
að skrá niður framvindu verkefn-
isins. Sigurliðið í fyrra kom frá Sala-
skóla og tók þátt í Norðurlanda-
keppninni í Þrándheimi og stóð sig
með ágætum. Í ár munu sigurveg-
ararnir keppa fyrir Íslands hönd á
Evrópumóti First Lego League í
Bodö í Noregi.
Verkfræðideild Háskóla Íslands,
fyrirtækin Marel og Barnasmiðjan
ásamt fulltrúum kennara skipa
stýrihóp First Lego League á Ís-
landi. Öll vinna við keppnina er unn-
in í sjálfboðastarfi og er skemmti-
legt frá að segja að dómarar eru
flestir nemendur í verkfræðideild
Háskóla Íslands og Kennaraháskóla
Íslands. Ætlunin er að senda keppn-
ina beint út á vefsíðu keppninnar
www.firstlego.is. Nemendur í raf-
eindavirkjun í Iðnskólanum í
Reykjavík munu sjá um að senda
keppnina beint út á vefsíðu hennar
og nemendur í margmiðlunarnámi í
Iðnskólanum í Reykjavík munu taka
keppnina upp og vinna með efnið
sem hluta af námskeiði í hreyfi-
myndagerð. Hér er því um nýstár-
legt samstarf þriggja skólastiga að
ræða, grunnskóla, framhaldsskóla,
iðnskóla og háskóla.
Lego hönnunarkeppnin
Erna Sigurðardóttir fjallar um
Lego-hönnunarkeppnina »Hér er því um ný-stárlegt samstarf
þriggja skólastiga að
ræða, grunnskóla, fram-
haldsskóla, iðnskóla og
háskóla.
Erna Sigurðardóttir
Höfundur er verkefnisstjóri First
Lego League á Íslandi og verk-
fræðideildar Háskóla Íslands.
FAGRA Ísland – kölluðum við
nýja umhverfisstefnu Samfylk-
ingarinnar í haust.
Þar er ákvörðunum
um frekari virkjanir
og stóriðju slegið á
frest þar til fyrir liggi
„Rammaáætlun um
náttúruvernd“. Sú
áætlun nær til allra
náttúrsvæða á land-
inu og þar eiga að
koma fram tillögur
um að nýta hin verð-
mætustu þeirra með
skipulegri vernd. Í
stefnunni um Fagra
Ísland nefnum við
líka níu háhitasvæði, ár og vötn
sem við teljum sérstaka ástæðu
til að vernda strax fyrir orkunýt-
ingaráformum með óafturkræfum
umhverfisspjöllum. Þetta eru
Þjórsárver hin meiri, vatnasvið
Jökulsár á Fjöllum, Skjálfanda-
fljót og jökulárnar í Skagafirði,
Torfajökulssvæðið, Brennisteins-
fjöll, Kerlingarfjöll, Grendalur og
Langisjór.
Í stefnunni um Fagra Ísland
eru einnig settar fram tillögur
um loftslagsstefnu fyrir Ísland og
um að efla lýðræði í umhverf-
ismálum með bættri réttarstöðu
almennings.
Samfylkingin hefur frá upphafi
legið undir ámæli fyrir að slá úr
og í um umhverfismál og nátt-
úruvernd. Sú gagnrýni hefur ver-
ið réttmæt – því miður. Mestu
veldur auðvitað afstaða meirihluta
þingflokksins á sínum tíma til
Kárahnjúkavirkjunar, afstaða
sem olli miklum
ágreiningi innan
flokksins.
Samfylkingin hefur
í þessum efnum átt
það sammerkt með
öðrum jafn-
aðarflokkum að
standa rótum í
verkalýðshreyfing-
unni sem hefur af
eðlilegum ástæðum
áhyggjur af atvinnu-
ástandi og því verið
hlynnt hverskyns
framkvæmdum.
Stundum án nægilegs tillits til al-
mennra lífsgæða og framtíð-
arstefnu. Þá hafa meintir byggða-
hagsmunir villt um fyrir
Samfylkingarmönnum í ákveðnum
landshlutum.
Flokkurinn hefur tekist á við
þennan stefnuvanda. Við settum
fram skýra auðlindapólitík, meðal
annars í skilagrein frá einum
framtíðarhópanna, og annar er að
störfum um helstu þætti eig-
inlegra umhverfismála. Skoð-
anaskipti um þessi efni hafa verið
tíð á fundum flokksins og í störf-
um þingflokksins. Afraksturinn er
stefnumótunin um Fagra Ísland.
Í þessari vinnu lögðum við jafn-
aðarstefnuna til grundvallar og
lögðum mælistiku hennar á úr-
lausnarefnið. Við leggjum áherslu
á samstöðu þjóðarinnar, jafnvægi
milli kynslóðanna, og ábyrgð
gagnvart heildinni: Jafnaðarmenn
telja að náttúra Íslands sé sam-
eign þjóðarinnar sem hún á að
nýta skynsamlega. Okkur sem nú
lifum er skylt að afhenda næstu
kynslóðum náttúru landsins jafn-
verðmæta og við fengum hana í
hendur. Við Íslendingar berum
einnig ábyrgð á sérstökum nátt-
úruverðmætum landsins gagnvart
öllu mannkyni.
Það er mikilvægt að Samfylk-
ingin fylgi þessu leiðarljósi og
sæki fram undir merkjum Fagra
Íslands í kosningunum í vor og á
komandi kjörtímabili.
Við eigum næsta leik. Þess
vegna skiptir máli að kjósa öfl-
ugan málsvara umhverfisverndar
og jafnaðarstefnu í traust sæti á
lista Samfylkingarinnar í prófkjör-
inu á morgun. Ég óska eftir stuðn-
ingi ykkar í 4.–6. sæti.
Umhverfisstefna
jafnaðarmanna og
prófkjör Samfylkingarinnar
Mörður Árnason kynnir
stefnuskrá Samfylkingarinnar » Það er mikilvægt aðSamfylkingin fylgi
þessu leiðarljósi og sæki
fram undir merkjum
Fagra Íslands í kosn-
ingunum í vor og á kom-
andi kjörtímabili.
Mörður Árnason
Höfundur er alþingismaður fyrir
Samfylkinguna í Reykjavík.
STÓR orð hafa fallið síðustu
daga um innflytjendur hér á landi
og erlent vinnuafl. Jafnvægi hefur
skort í umræðuna.
Hið rétta er að fram-
boð á atvinnu hér á
landi er meira en
nokkru sinni fyrr. Hið
rétta er að sífellt fleiri
vinnufúsar hendur
koma hingað erlendis
frá til að ganga í laus
störf. Hið rétta er að
atvinnuleysi hér á
landi mælist ekki
nema 1% og er jafnvel
enn minna í ein-
stökum landshlutum.
Hið rétta er að fram-
lag fólks sem er af er-
lendu bergi brotið er
mikilvægt og umræðan
í samfélaginu er ekki í
neinu samræmi við
það. Hið rétta er að
stjórnvöld bregðast við
þessu með marg-
víslegum hætti, svo
sem nýrri löggjöf um
útlendinga og starfs-
mannaleigur, virku eft-
irliti, hertri fram-
kvæmd og samráði við
aðila vinnumarkaðarins. Í fyrsta
skipti er verið að móta heild-
arstefnu í málefnum innflytjenda.
Ég minni á að á sínum tíma þeg-
ar að kreppti á Íslandi héldu landar
okkar til Vesturheims. Á sjöunda
áratugnum fór mikill fjöldi til ann-
arra Norðurlanda í atvinnuleit.
Sumir fóru jafnvel til Ástralíu. Ís-
lendingar hafa með EES-samn-
ingnum aðgang að stórum vinnu-
markaði og fjölmargir hafa nýtt sér
það. Það er styrkleiki íslensks sam-
félags að synir þess og dætur hafa
stundað nám í öðrum löndum, nám
sem önnur samfélög bjóða upp á og
er til fyrirmyndar. Að því búum við
í dag og þetta er ef til vill helsta
skýringin á íslensku útrásinni sem
bæði skapar störf og
tekjur. Það er styrk-
leiki okkar að geta not-
ið erlendrar fjölmiðl-
unar og erlendrar
menningar. Við lærum
tungumál annarra
landa fyrr og betur en
margar aðrar þjóðir.
Íslensk fyrirtæki njóta
alþjóðavæðingarinnar.
Hvar viljum við draga
mörkin? Er raunhæft
að við getum sótt og
þegið í samfélagi þjóð-
anna en ekki gefið?
Við eigum að
tryggja réttindi og að-
búnað þeirra sem
dveljast hér á landi
tímabundið. Það er
grundvallaratriði. Við
eigum að kenna þeim
íslensku sem setjast
hér að til langframa
og gera þeim kleift að
aðlagast samfélaginu
og verða virkir þátt-
takendur í því. Það er
grundvallaratriði. Við
eigum að hafa stjórn á hlutunum
þannig að okkur líði vel í samfélagi
sem hugnast okkur og við eigum að
halda áfram að sækja til annarra
landa það sem okkur finnst eft-
irsóknarvert hjá öðrum. Þannig
byggjum við upp sterkt og fram-
sækið samfélag. Samfélag þar sem
við berum virðingu hvert fyrir
öðru.
Orðum fylgir ábyrgð
Magnús Stefánsson skrifar um
málefni innflytjenda og erlends
vinnuafls hér á landi
Magnús Stefánsson
»… framlagfólks sem er
af erlendu bergi
brotið er mik-
ilvægt og um-
ræðan í sam-
félaginu er ekki
í neinu sam-
ræmi við það.
Höfundur er félagsmálaráðherra.
ALLT í einu logar allt í umræðum
um útlendinga. Því miður fóru þær
af stað á neikvæðum nótum en von-
andi getum við rétt
þann kúrs við því ann-
ars náum við aldrei ut-
an um málið, töpum
heildarsýn og ýtum
undir fordóma í stað
þess að uppræta þá.
Það væri ekki góð byrj-
un.
Við verðum að greina
á milli útlendinga og
innflytjenda í þessari
umræðu því allra
stærsti hópurinn kem-
ur hér einungis til
nokkurra mánaða
dvalar, til að vinna þá
vinnu sem brýn þörf er
á. Þessi hópur þarf t.d.
ekki sérstaka ís-
lenskukennslu þar
sem hann stoppar
stutt við og er í eðli
sínu farandverkamenn
sem fara á milli landa
til að afla sér tekna, til
að sjá sér og sinni fjöl-
skyldu farborða í
heimalandinu.
Þetta minnir mig
líka óneitanlega á
þann stóra hóp Íslendinga sem
löngum hefur farið til Danmerkur í
gegnum árin (ég var ein af þeim) í
leit að skúringum og ekki settist
hann á dönskunámskeið þann stutta
tíma sem hann staldraði við þar.
Höfum það í huga. Það kom síðar ef
fólk vildi dvelja langdvölum.
En sem sagt: allir koma til að
vinna, vinna er næg og þetta er ekki
hópur sem hér hefur aðgang að fé-
lagslega kerfinu. Hann mun ekki
leggjast á það. Þar eru réttindi
þeirra engin.
Við verðum að vera á verðinum
um að þessi hópur farandverka-
manna verði ekki undirboðinn á
markaði. Verkalýðs-
félög, atvinnurek-
endur og stjórnvöld
hafa þar verk að vinna
sem þarf að fara í
strax. Þar verðum við
að standa vörð.
Ríkisstjórnin á eftir
að vinna heimavinnuna
sína í þessu máli, sem
er heildarstefnumótun
í málefnum útlendinga
og innflytjenda. Ann-
ars vegar þeirra sem
koma einungis til að
vinna og hins vegar
þeirra sem kjósa að
setjast hér að til fram-
búðar. Þessi vinna verð-
ur að fara fram og ekki
seinna en í gær.
Samfylkingin situr
ekki hjá í þessum mála-
flokki, hefur aldrei gert
það og hefur lagt fram
tillögu um slíka heildar-
stefnumótun. Við höf-
um að sjálfsögðu lýst
okkur reiðubúin til að
koma að slíkri vinnu því
að á mörgu þarf að taka
ef vel á að fara.
Það er hlutverk okkar allra að
uppræta fordóma og kynda ekki
undir þeim. Við eigum að vera tals-
menn mennsku og skilnings. Við
berum mikla ábyrgð og hana eigum
við að axla en ekki með því að dansa
á línu rasismans. Það er slæmur
dans, við skulum ekki fara í hann.
Málefni útlendinga
gegn fordómum
Guðrún Ögmundsdóttir skrifar
um málefni innflytjenda
Guðrún Ögmundsdóttir
» Við verðumað greina á
milli útlendinga
og innflytjenda í
þessari umræðu
því allra stærsti
hópurinn kemur
hér einungis til
nokkurra mán-
aða dvalar …
Höfundur er alþingismaður.