Morgunblaðið - 30.11.2006, Síða 14

14 FIMMTUDAGUR 30. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Havana. AP. | Fidel
Castro Kúbuleiðtogi
sagði þúsundum aðdá-
enda sinna í sjónvarps-
ávarpi að hann hefði ekki
fengið nægan bata til að
geta verið með þeim er
þeir hófu fimm daga há-
tíðarhöld í tilefni af átt-
ræðisafmæli hans í
fyrrakvöld.
Hefur þetta vakið efasemdir um að
Castro nái sér af dularfullum sjúkdómi sem
varð til þess að lét af völdum 31. júlí. Hann
varð áttræður 13. ágúst en frestaði afmæl-
ishátíðinni þar sem hann gekkst undir
skurðaðgerð vegna innvortis blæðinga hálf-
um mánuði áður.
Afmælishátíðin á að ná hámarki á laug-
ardaginn kemur þegar 50 ár verða liðin frá
því að Castro og félagar hans fóru á báti til
Kúbu í því skyni að hefja byltinguna.
Yfir 1.300 stjórnmála-, lista- og mennta-
menn frá mörgum löndum ætla að taka þátt
í hátíðinni, þ. á m. Evo Morales, forseti Ból-
ivíu, Rene Preval, forseti Haítí, Rodrigo
Borja, fyrrv. forseti Ekvadors og Daniel
Ortega, nýkjörinn forseti Níkaragva.
Komst ekki
í afmælis-
veisluna
Fidel Castro
Efasemdir um að Castro
nái sér eftir veikindin
NORSKIR fornleifafræðingar hafa fundið
konungsgarð Haralds hárfagra Hálfdanar-
sonar á Ögvaldsnesi á eynni Körmt undan
Rogalandi.
Haraldur settist að á Ögvaldsnesi um 870
og eru tímasettar leifar garðsins nokkurn
veginn á sama stað og Hákon Hákonarson
reisti sinn garð og Ólafskirkjuna, sem enn
stendur, um 1250.
Leitað hefur verið að aðsetri Haralds
hárfagra í 13 ár og eru norsku fornleifa-
fræðingarnir að vonum ánægðir með árang-
urinn. Er fundurinn mjög þýðingarmikill
fyrir norska sögu enda um að ræða elsta
konungsaðsetur í Noregi, sem vitað er um.
Ögvaldsnes við Karmtsund er á land-
fræðilega mikilvægum stað en þarna lá sjó-
leiðin milli lands og skerja meðfram vest-
urströnd landsins. Var hún kölluð
„Norðvegur“ og telja fræðimenn, að af
henni sé nafn landsins dregið.
Ekki þarf að fjölyrða um þýðingu Har-
alds fyrir íslenska sögu en í Íslendingabók
segir, að „Ísland byggðist fyrst úr Norvegi
á dögum Haralds hins hárfagra“.
Höll Haralds
hárfagra?
♦♦♦
BENEDIKT XVI páfi eftir að hann hafði flutt
messu við Hús Maríu guðsmóður í Efesus í
Tyrklandi. Talið er, að þar hafi hún búið síð-
ustu æviár sín. Fjögurra daga heimsókn páfa
til landsins hefur farið mjög vel af stað og hafa
Tyrkir og tyrkneskir fjölmiðlar fagnað yfir-
lýsingum hans, meðal annars þeim, að íslam sé
trú friðar og þekkingar og ekki síður stuðn-
ingi hans við aðild Tyrklands að ESB.
AP
Páfi við Hús Maríu guðsmóður
Efesus. AP, AFP. | Benedikt XVI
páfi flutti í gær sína fyrstu messu á
íslamskri grund í Húsi hinnar heil-
ögu meyjar skammt frá bænum
Efesus í Tyrklandi. Hvatti hann þá
til þess, að saminn yrði friður í
Mið-Austurlöndum.
„Hér á þessum útjaðri Anatólíu-
skagans, þessari brú á milli meg-
inlanda, skulum við biðja fyrir friði
og sáttum, ekki síst fyrir þá, sem
búa í landinu, sem kristnir menn,
gyðingar og múslímar kalla heil-
agt. Friður sé með öllum mönnum.
Á því þurfum við að halda,“ sagði
páfi, sem kom til Efesus á öðrum
degi heimsóknarinnar í Tyrklandi.
Það var á kirkjuþinginu í Efesus
árið 431, að ákveðið var að kalla
Maríu, móður Jesú, guðsmóður.
Við messuna ávarpaði páfi „hinn
litla flokk kristinna manna“ í
Tyrklandi og sagði, að honum
mættu oft miklir erfiðleikar í dag-
lega lífinu. Minntist hann ítalska
prestsins Andrea Santoro, sem
myrtur var í Tyrklandi í febrúar í
uppnáminu, sem varð eftir að birt-
ar voru skopmyndir af Múhameð
spámanni.
Páfi ætlaði í gærkvöld að eiga
fund með Bartólomeusi I, yfir-
manni Rétttrúnaðarkirkjunnar, í
Istanbúl og hugðust þeir ræða
nánari samvinnu milli kirknanna.
Vel heppnuð heimsókn
Töluverð andstaða var í fyrstu
við fjögurra daga heimsókn páfa í
Tyrklandi en hún hefur samt tek-
ist mjög vel. Hefur sáttfýsi páfa og
yfirlýsingar hans um, að hann
styðji aðild Tyrklands að Evrópu-
sambandinu, ESB, mælst mjög vel
fyrir. „Óvæntur ESB-stuðningur“
var forsíðufyrirsögnin í dagblaðinu
Vatan og blaðið Yeni Safak gerði
mikið úr því, að páfi hefði lýst
þessu yfir strax við komuna. „Megi
Allah láta gott á vita,“ sagði blaðið
Posta um umælin. Margir Tyrkir
hafa litið á páfa sem þeim sérstak-
lega andsnúinn en áður en hann
varð páfi sagði hann, að hugsanleg
aðild Tyrkja að ESB væri „alvar-
leg mistök“.
Tyrknesku fjölmiðlarnir fögn-
uðu því einnig, að Recep Tayyip
Erdogan, forsætisráðherra Tyrk-
lands, skyldi taka á móti páfa á
flugvellinum í Ankara en áður
hafði hann ákveðið að gera það
ekki.
Benedikt páfi hvetur til
friðar í Mið-Austurlöndum
Tyrkir fagna yfirlýsingum um stuðning hans við ESB-aðild þeirra
Í HNOTSKURN
» Andstaða margra Tyrkjavið heimsókn páfa var
ekki síst vegna þess, að í
ræðu vitnaði hann í einn keis-
ara Austrómverska ríkisins,
sem sagði, að sumar kenn-
ingar Múhameðs spámanns
væru illar.
» Borgin Efesus kom mjögvið sögu á fyrstu öldum
kristinnar trúar og talið er,
að þar hafi María guðsmóðir
dvalið síðustu æviár sín.
STJÓRNARFRUMVARP til nýrra
fjölmiðlalaga á Ítalíu gæti orðið til
þess að auðkýfingurinn Silvio Berl-
usconi missti spón úr aski sínum á
fjölmiðlamarkaði þar sem hann hef-
ur verið í drottnunaraðstöðu. Lögin
yrðu á hinn bóginn til þess að helsti
keppinautur hans, Rupert Murdoch,
styrkti stöðu sína, að því er fram
kemur í frétt International Herald
Tribune.
Barátta hefur staðið í nokkur ár
milli fjölmiðlajöfranna tveggja um
sjónvarpsmarkaðinn á Ítalíu.
Silvio Berlusconi er þó enn kon-
ungur fjölmiðlanna þar í landi og
fyrirtæki hans, Fininvest, á meðal
annars þrjár stærstu einkareknu
sjónvarpsstöðvar landsins, dagblöð,
útgáfufyrirtæki og kvikmyndafyr-
irtæki.
Berlusconi hefur lengi haft yf-
irhöndina í þessari baráttu, einkum
vegna þess að hann hefur verið
valdamesti stjórnmálamaður lands-
ins. Hann beið hins vegar ósigur í
kosningum fyrir hálfu ári og
Murdoch hefur síðan biðlað til eft-
irmanns Berlusconis í embætti for-
sætisráðherra, Romanos Prodis.
Stjórn Prodis hefur rætt frum-
varp til fjölmiðlalaga sem felur í sér
að stöðvar í eigu eins fyrirtækis
geta ekki sýnt meira en 45% af öll-
um sjónvarpsauglýsingum á Ítalíu.
Þá verður ríkissjónvarpinu, RAI, og
fyrirtæki Berlusconis gert að hefja
stafrænar útsendingar innan fimm-
tán mánaða, þannig að aðrir fjár-
festar geta nýtt tvær sjónvarpsrásir
sem losna.
Að sögn International Herald
Tribune er talið að Sky Italia, sem
er í eigu News Corp, fyrirtækis
Murdoch, hagnist mest á þessum
breytingum og að tekjur stöðv-
arinnar aukist um sem svarar 2,5
milljörðum króna. Áætlað er að tap
Mediaset, fjölmiðlafyrirtækis Fin-
invest, nemi sem svarar 9,5 millj-
örðum króna.
Einokun afnumin?
„Þetta er meira en íhlutun
Murdoch og News Corp í vil því það
sem gerist er að einokun Berluscon-
is er brotin á bak aftur,“ hafði Int-
ernational Herald Tribune eftir
Francesco Siliato, sérfræðingi í
ítölskum fjölmiðlum. „Þetta er til-
raun af hálfu stjórnarinnar, með því
litla sem hún getur gert með naum-
um meirihluta sínum á þinginu, til
að opna sjónvarpsmarkaðinn fyrir
alvöru.“
Fjölmiðlalög gætu grafið undan
veldi Silvios Berlusconis á Ítalíu
Sjónvarpsstöð Ruperts Murdochs talin hagnast mest á fyrirhuguðum breytingum
Rupert MurdochSilvio Berlusconi
Höfðaborg. AP. | Þótt milljónir Afr-
íkumanna búi við sult og seyru, er
offitan vaxandi vandamál í álfunni.
Er ástæðan sú sama og annars
staðar, óhollir lífshættir, og sú
gamla trú, að feitt sé fallegt.
Talið er, að rúmlega 30% afrískra
kvenna og 25% karla séu of feit og
WHO, Alþjóðaheilbrigðisstofnunin,
spáir því, að eftir 10 ár eigi þetta
við um 41% kvenna og 31% karla.
Þessar tölur eru vissulega lægri
en í velmegunarríkjunum en sér-
fræðingar óttast, að í uppsiglingu
sé enn eitt áfallið fyrir heilbrigð-
iskerfi Afríkuríkjanna, sem nú er
að sligast undir sjúkdómum á borð
við alnæmi og malaríu. Fylgifiskur
offitunnar er hjartasjúkdómar,
heilablóðfall, krabbamein og syk-
ursýki.
Verst er ástandið í Suður-Afríku
en þar eru 56% kvenna ýmist of feit
eða offitusjúklingar. Fólk hreyfir
sig minna en áður og kenna margir
sjónvarpinu um.
Offituvandi
í Afríku