Morgunblaðið - 30.11.2006, Qupperneq 30

30 FIMMTUDAGUR 30. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MIÐLEITI - REYKJAVÍK
- ELDRI BORGARAR
Mjög björt og falleg 82 fm íbúð á 5. hæð í góðu lyftuhúsi auk stæðis í mjög góðri
bílageymslu, suðursvalir. Mikil sameign (leikfimis- og veislusalur). Verðtilboð.
Sölumaður Sigurður, sími 898 3708.
MORGUNBLAÐIÐ hefur end-
urheimt óskabarn sitt í stjórn-
málum; Jón Sigurðsson formann
Framsóknarflokksins.
Um helgina sagði for-
maðurinn að stuðn-
ingur Íslands við inn-
rás Bandaríkjanna og
Bretlands í Írak hefðir
verið „mistök eða
rangur.“ Og viti menn,
Mogginn hefur fundið
sinn leiðtoga, þ.e.a.s. á
„vinstri vængnum.“
Fátt er fyrirsjáanlegra
en Framsókn nema ef
vera skyldi ritstjórn-
argreinar Morg-
unblaðsins.
Íslendingar vilja ekki stríð
Íslenska þjóðin vill ekki og hefur
aldrei viljað stríð, hvað þá að lýsa yf-
ir stuðningi við stríð á fals-
forsendum, þar sem upplýsingar
höfðu verið matreiddar af nánustu
samverkamönnum George Bush,
forseta Bandaríkjanna, sem ætlaði í
stríð hvað sem það kostaði. Í skoð-
anakönnunum hafa 80–90% þjóð-
arinnar lýst sig andvíg stuðningi við
stríðsreksturinn í Írak. Ef eitthvað
er að marka söguskýringar Mogg-
ans þá eru þetta allt vinstri menn.
Mikið vildi ég að það væri satt en svo
er ekki. Það sýnir okkur hins vegar
að andstaðan við stríðsrekstur er
þverpólitískt mál hér á landi. Þannig
er það svo sannarlega ekki alls stað-
ar.
Allar upplýsingar upp á borð
Hjálmar Árnason, þingflokks-
formaður Framsóknar, sagði á dög-
unum að Halldór Ásgrímsson og
Davíð Oddsson hefðu
verið „plataðir“ til þess
að styðja innrásina í
Írak. Hvað meinar
maðurinn? Að Banda-
ríkjastjórn hafi dob-
blað Davíð og Halldór
upp úr skónum? Lík-
lega er nær sanni að
þeir kusu að setja allt
sitt traust á mat-
reiddar upplýsingar frá
Washington og þeir
kusu einnig að láta
varnaðarorð Hans Blix
yfirmanns vopnaeft-
irlitssveita Sameinuðu
þjóðanna og fleiri málsmetandi
manna sem vind um eyrun þjóta.
Eða höfðu tvímenningarnir ein-
hverjar upplýsingar undir höndum
sem ekki hafa verið gerðar opinber-
ar? Því hefur enn ekki verið svarað
tæpum fjórum árum eftir innrásina í
Írak. Fyrst formaður Framsóknar
talar um mistök og ranga ákvörðun
þá hlýtur maðurinn að hafa eitthvað
í höndunum sem styður málflutning
hans.
Stuðningur dreginn til baka
Það kann að henta skammtíma-
hagsmunum einhverra að skipta
stefnu stjórnmálaflokkanna upp í
hægri og vinstri eftir afstöðunni til
Íraksstríðsins. Svo einfalt er málið
ekki, enda kalda stríðið löngu búið
og aðstæður dagsins í dag kalla á allt
aðrar lausnir en kalda stríðs kóng-
arnir geta gert sér í hugarlund. Ég
skil það mætavel að oki sé af fram-
sóknarfólki lyft með yfirlýsingu hins
nýja formanns en að öðru leyti er ut-
anríkisstefna Framsóknarflokksins
autt blað undir stjórn Jóns Sigurðs-
sonar.
Kjarni málsins er sá að viðsnún-
ingur framsóknarmanna er EINSK-
IS virði nema honum fylgi yfirlýsing
af hálfu ríkisstjórnarinnar þar sem
stuðningur íslenskra stjórnvalda við
Íraksstríðið er dreginn til baka
skýrt og skorinort. Þetta feigðarflan
hefur stórskaðað ímynd Íslands á al-
þjóðavettvangi og ef við viljum
standa undir nafni sem friðarins
þjóð dugar ekkert minna en yfirlýs-
ing stjórnvalda svo að eftir verði
tekið um allan heim.
Samfylking gegn
stríðsrekstri
Þórunn Sveinbjarnardóttir
fjallar um stuðning við Íraks-
stríðið og stefnu Samfylking-
arinnar
» Fyrst formaðurFramsóknar talar
um mistök og ranga
ákvörðun þá hlýtur
maðurinn að hafa eitt-
hvað í höndunum sem
styður málflutning
hans.
Þórunn
Sveinbjarnardóttir
Höfundur er þingmaður Samfylking-
arinnar og situr í utanríkismálanefnd.
Á UNDANFÖRNUM 10–15 ár-
um hefur vísindarannsóknum á
heilbrigðissviði vaxið mjög ásmeg-
in á Íslandi. Raunar
má í dag segja að um
stóra atvinnugrein sé
að ræða, sem veitir
þúsundum hámennt-
aðra starfsmanna at-
vinnu við hæfi. Op-
inberar stofnanir,
einkafyrirtæki og ein-
yrkjar stunda rann-
sóknir á hinum marg-
víslegustu sviðum
heilbrigðisvísindanna,
allt frá því að kanna
aðstæður aðstand-
enda sjúklinga í
gegnum spurningakannanir og
viðtalsrannsóknir, til þess að
stunda tæknilega flóknar rann-
sóknir á sviði líflæknis-, erfða- og
lyfjafræði.
Löggjöfin sem varðar vísinda-
rannsóknir á heilbrigðissviði er
um margt brotakennd. Hröð þró-
un innan rannsóknarsviðsins gerir
það að verkum að þrátt fyrir að
lagasetning á ýmsum sviðum við-
fangsefnisins hafi á sínum tíma
verið framsýn og jafnvel hin
fyrsta sinnar tegundar í heiminum
(eins og raunin er t.d. um lög um
lífsýnasöfn) er endurskoðunar víða
þegar orðin þörf. Endurskoða þarf
lagaumhverfið til að taka til þró-
unar, leysa úr nýjum ágreinings-
málum en ekki síst til að skapa
þeim sem koma að rannsóknunum,
rannsakendum og ekki síður þátt-
takendum, skýran og auðrataðan
ramma um atvinnugreinina,
ramma sem tekur mið af raun-
verulegri stöðu innan grein-
arinnar.
Meðal þeirra laga
sem lengi hefur verið
vitað til að þörf sé á
að endurnýja vegna
nýrra rannsókn-
arsviða og nýrra við-
fangsefna eru laga-
ákvæði sem varða
rannsóknir á stofn-
frumum úr fóst-
urvísum. Þetta rann-
sóknarsvið hefur
vaxið á undanförnum
árum og í nágranna-
löndum okkar hefur
átt sér stað umræða og reglusetn-
ing sem tekur tillit til þeirra
ágreiningsefna sem rannsóknir á
þessum viðkvæma efnivið geta
vakið.
Árið 2005 var skipuð nefnd sem
hafði það verkefni með höndum að
endurskoða lög um tæknifrjóvgun
með tilliti til rannsóknar á stofn-
frumum úr fósturvísum. Afrakstur
nefndarstarfsins liggur nú fyrir og
til stendur að leggja frumvarp um
breytingar á þessum lögum fyrir á
yfirstandandi þingi. Í frumvarps-
drögum eru lagðar til veigamiklar
breytingar sem lúta að rann-
sóknum á stofnfrumum úr fóst-
urvísum, enda þörf á; núgildandi
lög voru sett árið 1996, þó nokkr-
um árum áður en rannsókn-
arsviðið varð í raun til.
Vísindasiðanefnd er fjölskipuð,
þverfagleg nefnd sem hefur það
verkefni stærst að gæta hagsmuna
þeirra sem þátt taka í vísinda-
rannsóknum á heilbrigðissviði.
Einn veigamesti þátturinn í að
gæta hagsmuna þátttakenda í slík-
um rannsóknum felst í að tryggja
upplýsingaveitu til þeirra og skiln-
ing þeirra á því hvað í þátttöku í
tiltekinni vísindarannsókn felst.
Nefndin taldi af þessum sökum til-
valið að leggja sitt af mörkum til
upplýstrar umræðu um stofn-
frumurannsóknir með því að taka
höndum saman við Líffræðifélag
Íslands og standa fyrir málþingi
um fyrirliggjandi drög að frum-
varpi, þar sem sérfæðingar á ýms-
um sviðum munu ræða um rann-
sóknarsviðið frá ýmsum hliðum.
Málþingið mun eiga sér stað
fimmtudaginn 30. nóvember, í
Norræna húsinu og stendur frá kl.
13–18. Þátttaka er ókeypis og öll-
um heimil. Allir þeir sem hafa á
huga á að kynna sér stöðu þessa
rannsóknarsviðs eru hvattir til að
mæta. Hægt er að kynna sér fyr-
irliggjandi frumvarpsdrög á vef-
svæði heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytis, en dagskrá
málþingsins er að finna á heima-
síðum Líffræðifélags Íslands
www.centrum.is/biologia og Vís-
indasiðanefndar www.vis-
indasidanefnd.is.
Rannsóknir á stofnfrumum
úr fósturvísum
Ólöf Ýrr Atladóttir fjallar um
vísindarannsóknir á heilbrigð-
issviði í tilefni málþings
» Vísindasiðanefnd erfjölskipuð, þverfag-
leg nefnd sem hefur það
verkefni stærst að gæta
hagsmuna þeirra sem
þátt taka í vísindarann-
sóknum á heilbrigð-
issviði.
Ólöf Ýrr Atladóttir
Höfundur er framkvæmdastjóri
Vísindasiðanefndar.
TENGLAR
..............................................
http://www.heilbrigdisraduneyti.is/
frettir/nr/2230,
www.centrum.is/biologia
www.visindasidanefnd.is.
Í OKTÓBER námu yfirdráttarlán
fyrirtækja rúmu 106 milljörðum og
heimila tæplega 70 milljörðum
króna. Vaxtabyrði af
þessum lánum nemur
ríflega 40 milljörðum á
ári. Þegar við bætast
vextir og verðbætur af
770 milljarða verð-
tryggðum skuldum
heimila og fyrirtækja
við bankakerfið og
þóknanir af 1.600
milljarða erlendum
skuldum ætti engan að
undra þótt bankarnir
skili hagnaði sem er
meiri en velta í sjávar-
útvegi.
Verðbólga á Íslandi
er ein sú mesta í Evr-
ópu. Gjaldmiðillinn
okkar er einn sá
minnsti og sveiflu-
kenndasti í heiminum
og vextir með þeim
hæstu sem þekkjast á
byggðu bóli. Við þess-
ar aðstæður er óhjá-
kvæmileg að bank-
arnir hagnist vel enda
starfsskilyrði þeirra
frábær. Það sama
verður ekki sagt um
flest önnur fyrirtæki.
Ekki við bankana
að sakast
Þessa umfjöllun má
ekki skilja þannig að
bankarnir hegði sér með óeðlilegum
hætti. Þeir, líkt og önnur fyrirtæki,
reyna auðvitað að hámarka hagnað í
því starfsumhverfi sem þeir búa.
Hins vegar skapar íslenska krónan
bankakerfinu á Íslandi vernd gegn
erlendri samkeppni og víðtæk verð-
trygging skuldbindinga og mikil
verðbólga tryggir þeim öruggar
tekjur á heimamarkaði. Þá hefur
löggjafinn fært bönkunum heima-
tilbúna samkeppnishindrun í formi
stimpilgjalda sem hindra við-
skiptavini í að færa viðskipti sín milli
þeirra. Há uppgreiðslugjöld og lán-
tökugjöld auka enn á samkeppn-
isvandann. Háir stýrivextir og ok-
uryfirdráttarvextir eiga sinn þátt í
að auka hagnað bankanna.
Útrás bankanna og árangur
þeirra á erlendum mörkuðum er
aðdáunarverður. Kjölfestan í rekstri
þeirra er hins vegar
hinn öruggi heima-
markaður. Í grundvall-
aratriðum er hagnaður
bankanna mismunur á
tekjum þeirra og gjöld-
um. Tekjur bankana
eru útgjöld íslenskra
heimila og fyrirtækja.
Þetta ættum við að hafa
í huga þegar við dáumst
að góðum árangri bank-
anna.
Lægri vextir, sam-
keppni og mat-
arskattur
Um næstu áramót
lækkar tekjuskattur al-
mennings og í mars
verður matarskatturinn
lækkaður. Vissulega er
þar um verulega kjara-
bót að ræða fyrir flesta
en hið sama verður ekki
sagt um bankana.
Ástæðan er sú að lækk-
un matarskatts lækkar
vísitölu neysluverðs.
Bankarnir eru með
mikinn jákvæðan verð-
tryggingarjöfnuð sem
nemur um 365 millj-
örðum hjá stóru við-
skiptabönkunum, þ.e.
verðtryggð útlán eru
meiri en verðtryggð
innlán. Þetta þýðir að lækkun vísi-
tölu neysluverðs getur dregið úr
vaxtatekjum bankana á næsta ári
um allt að 30 milljörðum, samkvæmt
útreikningum Greiningardeildar
Landsbankans í október.
Þótt lægri skattar á tekjur og
matvæli séu kjarabót fyrir flesta
væri lækkun vaxta, afnám stimp-
ilgjalda og eðlilegra samkeppn-
isumhverfi í bankakerfinu margfalt
meiri búbót sem nýttist bæði fyr-
irtækjum og heimilum í landinu.
Mikil verðbólga
og háir vextir
fóðra bankakerfið
Bjarni Már Gylfason fjallar um
bankakerfið og skattamál
Bjarni Már Gylfason
» Þótt lægriskattar á
tekjur og mat-
væli séu kjara-
bót fyrir flesta
væri lækkun
vaxta, afnám
stimpilgjalda og
eðlilegra sam-
keppnisum-
hverfi í banka-
kerfinu
margfalt meiri
búbót …
Höfundur er hagfræðingur
Samtaka iðnaðarins.
Sagt var: Það er sama þó ég segi það.
RÉTT VÆRI: Það er sama þó að ég segi það.
Eða: Það er sama þótt ég segi það.
(Þótt er orðið til úr þó at.)
Gætum tungunnar
Fréttir á SMS