Morgunblaðið - 09.02.2007, Qupperneq 39

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. FEBRÚAR 2007 39
✝ Guðlaug Mark-úsdóttir fæddist
í Reykjavík 8. nóv-
ember 1917. Hún
lést á Vífilsstöðum
31. janúar síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar voru Sig-
urbjörg Jónsdóttir
frá Stokkseyri, f.
25. september 1891,
d. 3. ágúst 1979, og
Markús Guðmunds-
son vegavinnuverk-
stjóri frá Önnuparti
í Þykkvabæ, f. 21.
september 1887, d. 9. júní 1968.
Systir Guðlaugar var Ingveldur, f.
á Stokkseyri 7. september 1914, d.
5. mars 2000, gift Stefáni T. Hjal-
Sigþóri B. Sigurðssyni og eign-
uðust þau þrjú börn. Þau eru: 1)
Guðlaug Birna, lögfræðingur hjá
sýslumanninum í Reykjavík, f. 2.
nóvember 1960, var gift Helga G.
Kristinssyni flugumferðarstjóra.
Þau skildu. Þau eiga fjögur börn,
Tryggva Stein, f. 1984, Hönnu
Þóru, f. 1988, Eyrúnu Sif, f. 1990,
og Andra Rafn, f. 1991. 2) Bylgja
Björk, sölufulltrúi hjá Morg-
unblaðinu, f. 3. júní 1963, var gift
Óskari Guðjónssyni vélamanni.
Þau skildu. Þau eiga þrjú börn:
Maríu Ósk, f. 1981, gift Marteini
Þór Ásgeirssyni, þau eiga tvö
börn, Óskar Dag og Elísu Margr-
eti; Atla Rúnar, f. 1985, og Sigþór
Inga, f. 1991. 3) Sigurður Már,
vélamaður hjá Ístaki, f. 4. janúar
1965.
Útför Guðlaugar verður gerð
frá Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
talín, f. 1. ágúst 1916.
Guðlaug giftist ár-
ið 1938 Birni Guð-
mundssyni, starfs-
manni Ríkisskipa, f.
12. október 1914, d.
17. mars 1989. For-
eldar hans voru Kon-
ráðsína Pétursdóttir
og Guðmundur Þór-
arinsson. Björn átti
tvö systkini, Val-
gerði og Þórarin.
Bjuggu þau Guðlaug
og Björn allan sinn
búskap á Klapp-
arstíg 9 í Reykjavík. Dóttir þeirra
var Pálína Þóra, f. 3. desember
1941, d. 4. nóvember 1987. Þóra
giftist hinn 22. september 1962
„Ég ætla að skreppa til ömmu.“
Þessa setningu sagði ég fyrst fyrir
u.þ.b. 36 árum síðan, er ég, 7 ára
gömul, tilkynnti móður minni að ég
ætlaði að fara til ömmu eftir skóla.
Ég stóð föst á mínu og minnist þess
enn þegar ég stóð hróðug og
hringdi dyrabjöllunni, amma kom
til dyra og sagði „sæl telpa mín.“
Síðan þá hefur fjölskyldan mín, vin-
ir og vinnufélagar í gegnum tíðina
margoft heyrt mig segja þessa
setningu. „Ég ætla að skreppa til
ömmu.“ Við amma vorum góðar
vinkonur. Ef mér lá eitthvað á
hjarta þá var það segin saga, „ég
ætla að skreppa til ömmu.“
Amma hafði ekki keyrt bíl í u.þ.b.
30 ár og var komin á sextugsald-
urinn þegar við fjölskyldan fluttum
í Garðabæ og fannst henni tími til
kominn að kaupa sér bíl aftur. Hún
var hvött til að taka nokkra öku-
tíma en tók upp ökuskírteinið sitt,
sagðist vera með bílpróf og harð-
neitaði að taka svo mikið sem einn
ökutíma. Mamma haldlagði bílinn
en amma kom og æfði sig í akstr-
inum í Garðabænum í nokkrar vik-
ur. Reyndar var árangurinn það
góður af æfingaakstri ömmu að hún
var nokkrum sinnum tekin fyrir of
hraðan akstur og ég held að lög-
reglan hafi verið nokkuð ánægð
loks þegar hún hætti akstri um átt-
rætt. Amma var mjög vanaföst og
var búin að taka þá ákvörðun að
fara ekki á elliheimili. „Það var
nefnilega fyrir gamalt fólk.“
Amma flutti með foreldrum sín-
um á Klapparstíg 14 þegar hún var
12 ára gömul og þegar hún hóf sinn
búskap flutti hún rétt yfir götuna á
Klapparstíg 9 og þar bjó hún alla
sína tíð eða þar til hún veiktist vor-
ið 2004. Það var ömmu og afa mikil
sorg þegar einkadóttir þeirra,
mamma mín, kvaddi þennan heim
fyrir næstum tuttugu árum síðan,
aðeins 45 ára gömul, eftir erfið
veikindi. Og ekki síður fyrir ömmu
rúmu ári síðar þegar afi Björn lést,
einnig eftir mikil veikindi. Í öllum
hennar sorgum þá kom það vel í
ljós hversu einstök manneskja hún
amma mín var. Amma var klett-
urinn í lífi mínu og að ég held allra
sem kynntust henni. Ég er lánsöm
að hafa átt hana ömmu.
Síðustu árin hennar reyndust
henni erfið, Alzheimer-sjúkdómur-
inn er óvæginn og breytir fólki mik-
ið. En amma má eiga það að senni-
lega komu mýkri hliðar hennar í
ljós eftir að hún veiktist. Jafnvel
síðustu mánuðina þegar ég kom til
hennar brosti hún til mín og mér
leið eins og 7 ára gamalli þegar hún
sagði „sæl telpa mín.“ Þegar ég
varð sjálf amma fyrir 7 árum síðan
þá gaf dóttir mín mér litla mynd
sem hengd var strax upp á vegg.
Þetta átti sennilega að vera grín
hjá henni þar sem ég var aðeins 36
ára gömul. En öllu gríni fylgir ein-
hver alvara. Á henni er texti og
segir m.a.: „Amma er kona sem á
ekki sjálf börn svo hún lætur sér
þykja vænt um drengi og stúlkur
sem annað fólk á.“ „Ömmur eru
þær einu sem hafa tíma fyrir aðra.“
„Allir ættu að eiga ömmu.“ Ég
hugsa til ömmu í hvert sinn sem ég
lít á þessa mynd því amma átti allt-
af tíma fyrir aðra og ekki síst fyrir
mig. Og þegar við hittumst aftur þá
veit ég að hún segir „sæl telpa
mín.“
Að lokum vil ég þakka öllu því
dásamlega starfsfólki sem starfar á
Vífilsstöðum fyrir síðasta árið í lífi
ömmu.
Bylgja.
Mín elskulega ömmusystir Lauga
hefur nú fengið hvíldina. Á mínum
yngri árum þegar heimsótt voru af-
ar og ömmur á Klapparstíginn, var
þá oft litið upp á loft og fengum við
góðar móttökur, hlý faðmlög og
kossa frá þeim hjónum, Laugu og
Bjössa. Oft var gaukað að okkur
krökkunum ávöxtum eða sætindum.
Þau voru glæsileg og samhent hjón,
Lauga skemmtileg og mikill karakt-
er og Bjössi stór og mikill sjarmör.
Þau höfðu gaman að segja frá og
fylgdi oftast dillandi hlátur þeirra á
eftir frásögnunum. Heimilið þeirra
þótti mér ævintýralegt með sjó-
mannslegu yfirbragði. Þegar við
hjónin hófum búskap í bakhúsinu,
þá nutum við umhyggju þeirra og
fylgdust þau áhugasöm með okkur,
þó sérstaklega eftir að sonur okkar
hjóna fæddist. Þá var notalegt að
vita að við ættum góða að sem
fylgdust með. Það gustaði oft um
Laugu og hún gat verið hvöss, en
það var stutt í hlýjuna. Hún hafði
skoðanir á hlutunum og var með
hnyttin tilsvör og fylgdist vel með
málefnum líðandi stundar.
Þau hjónin urðu fyrir miklum
missi þegar þeirra einkadóttir lést
og hafa börnin og barnabörnin ver-
ið henni mikilvæg. Eftir lát Bjössa
þótti henni afar vænt um að fá
heimsóknir og sat hún þá iðulega
og reykti smávindla og lagði kapal,
ilminn man ég ennþá, þessi ilmur
var hennar. Síðan var hellt uppá og
rætt um daginn og veginn.
Með árunum mýktist Lauga og
þess fengu þeir að njóta sem um-
gengust hana síðustu árin. „Blessuð
börnin“ sagði hún gjarnan með
mikilli hlýju. Við fjölskyldan áttum
skemmtilega stund með henni á
gamlársdag, heilsunni og minninu
var farið að hraka en við hittum vel
á, hún lék á als oddi og spjallaði.
Þegar við minntum hana á að það
væri gamlársdagur þá þakkaði hún
okkur fyrir að láta sig vita, það
hefði alveg farið fram hjá henni ef
henni hefði ekki verið sagt það –
aldrei svara vant. Og nú mín kæra
verður örugglega vel tekið á móti
þér og amma endurheimtir góðan
spilafélaga.
Sigrún Guðmundsdóttir.
Í dag kveðjum við heiðurskonuna
Guðlaugu Markúsdóttur.
Ég man eftir mér sem barn, að
það var alltaf mikið sport að fara
sunnan af Vatnsleysuströnd til
Reykjavíkur því það var alltaf kom-
ið við á Klapparstígnum, fyrst hjá
ömmu og afa í bakhúsinu og síðan
hjá Laugu frænku og Bjössa
frænda, en hann og móðir mín Val-
gerður voru systkini. Eftir að ég
stofnaði mína eigin fjölskyldu var
yfirleitt kíkt í kaffi á Klapparstíg-
inn þegar skroppið var í bæinn,
kaffið hjá henni var líka alveg sér-
stakt. Það var sko hellt upp á gamla
móðinn og kaffið frekar í sterkara
lagi, síðan var kveikt í vindli á eftir
og ekki var verra að vera búin að fá
félagsskap við þá iðju þar sem mín-
um manni þótti gott að tendra í ein-
um eftir góðan kaffisopa. Lauga og
Bjössi eignuðust eina dóttur, Þóru,
en hún lést 1987 eftir erfið veikindi.
Þóra var gift Sigþóri B. Sigurðssyni
og áttu þau þrjú börn en þau eru
Birna. Bylgja og Sigurður. Tæpum
tveimur árum seinna missti svo
Lauga hann Bjössa sinn og voru ár-
in eftir það oft erfið, þegar maður
er einn og tíminn lengi að líða. Hjá
Laugu voru spilin aldrei langt und-
an og þá var lagður kapall til að
stytta tímann og var undravert að
sjá hvað kapallinn gekk oft upp hjá
henni. Ég spurði einu sinni hvort
hún svindlaði aldrei og það stóð
ekki á svarinu, nei telpa mín ef
maður svindlar þá kemur það bara í
hausinn á manni seinna. Og alltaf
þegar spurt var um heilsufarið hjá
henni var svarið: Þú veist það telpa
mín að fyrstu hundrað árin eru erf-
iðust en eftir það tekur fjörið við.
Lauga glímdi við Alzheimer- sjúk-
dóminn síðustu árin og dvaldi hún á
Vífilsstaðaspítala sl. ár og fær
starfsfólkið þar bestu þakkir fyrir
góða umönnun og elskulegheit.
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt.
Þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta
þá sælt er að vita af því
þú laus ert úr veikinda viðjum,
þín veröld er björt á ný.
(Þórunn Sigurðardóttir)
Nú er komið að kveðjustund, ég
er viss um að það hafa verið fagn-
aðarfundir hinum megin og vel ver-
ið tekið á móti henni og að nú sé
fjörið rétt að byrja eins og hún
trúði á sjálf. Og þegar minn tími
kemur þá er nokkuð víst að hún
tekur vel á móti mér og leyfir mér
að taka þátt í fjörinu með sér.
Barnabörnum hennar og fjölskyld-
unni allri sendi ég og fjölskylda mín
innilegar samúðarkveðjur.
Bryndís Rafnsdóttir.
Elsku Lauga frænka, þá er kom-
ið að kveðjustund og ég stend í
mikilli þakkarskuld. Það var ómet-
anlegt að rifja upp kynnin, eigin-
lega kynnast upp á nýtt á Klappó.
„Besti staður að búa á, ekki bara á
Íslandi, heldur í öllum heiminum,
Skuggahverfið.“ Við áttum
skemmtilegar stundir yfir uppá-
helltu kaffi á gamla mátann, með
tausíunni. „Ég er svo upptekin við
kapalinn,“ var oftar en ekki sagt
þegar spurt var frétta. Spekúla-
sjónir um hvernig heimurinn hefði
breyst, foreldravandamál en ekki
unglingavandamál, þú sast ekki á
skoðunum þínum.
Ég fékk staðgengil ömmu í smá-
tíma. Þú fórst með mér í gegnum
bumburnar, fylgdist með hverju
skrefi Heru Katrínar minnar, sagð-
ir hana eftirtökusama, þið voruð nú
meiri stríðnispúkarnir saman.
Ég mun geyma allar þessar
stundir okkar saman og sé þig fyrir
mér hlæja með glampann í aug-
unum og spilastokkinn í hendi.
Hvíl í friði kæra frænka, kveðja
Harpa.
Guðlaug Markúsdóttir framtíðar í góðum anda góðsmanns sem allir sem nutu þakka
fyrir að hafa átt hlutdeild í. Vonir
standa til þess að það sé glaðleg og
góð stemmning í himnaranninum,
en það er alveg víst að líðanin þar
verður enn betri og skemmtilegri
með Gumma, ljúfari.
Breki, Dóra og Árni Johnsen.
Oft er sagt að lítil börn hafi stillt
„á upptöku“ löngu áður en þau eru
fær um að tjá og skýra tilfinningar
sínar. Við erum sannfærð um að
það eigi við um Kolbein son okkar.
Hann varð þeirrar gæfu aðnjótandi
að verja drjúgum hluta fyrstu
tveggja ára ævi sinnar hjá Gumma
og Sólveigu á Nesinu. Að þeim tíma
mun hann búa allt sitt líf. Áhugi á
tungumálinu, blæbrigðum og fram-
andi orðum þess, skjótur málþroski
og virðing fyrir fullorðnu fólki eru
gimsteinar í frumbernsku Kolbeins.
Að gefa fuglunum á „Gummatjörn“
og að fara í „Gummasund“ eru fal-
legar minningar og hugtök sem enn
eru notuð á heimili okkar og verður
vonandi svo um ókomin ár.
Það var ekki bara sonur okkar
sem naut samvista við þau Gumma
og Sólveigu. Þeir voru ófáir kaffi-
bollarnir og ómældar kræsingarnar
sem við sporðrenndum yfir nota-
legu spjalli þegar drengurinn var
sóttur. Eldhúskrókurinn iðaði
gjarnan af skemmtisögum og
áhugaverðu fólki. Það var jafnan
gestkvæmt á Lindarbrautinni.
Stundum var stemmningin eins og
að vera kominn út í sveit – órafjarri
ys og þys borgarlífsins. Fyrir þess-
ar stundir erum við þakklát.
Gjarnan er haft á orði að það sé
vindasamt á Nesinu. Það var því
gaman haustdag einn þegar Gummi
bauð að koma í hjónaherbergið með
hraði og sjá nýfallið laufið í næsta
garði. Það lá í fagurlega mótuðum
bingjum þétt undir trénu sem hafði
gefið því líf. Slík sjón á ekkert skylt
við vindrass. „Svona er lognið á
Nesinu,“ sagði Gummi og svo hlóg-
um við. Önnur uppákoma, sem sýn-
ir glöggt hversu velkominn sonur
okkar var á heimilinu, var þegar
sonarsynir Gumma áttuðu sig á því
að mynd af Kolbeini vantaði með
passamyndum af barnabörnum á
náttborði Sólveigar. Þeir brutu
heilann og komust að niðurstöðu:
Kolbeinn hafði aldrei farið til út-
landa – og því ekki til af honum
passamynd eins og stóru strákun-
um sem farið höfðu til Danmerkur
sumarið áður. Það var skýringin,
en ekki sú að Kolbeinn væri ekki
einn af fjölskyldunni.
Hugur okkar er hjá Sólveigu og
fjölskyldu hennar við fráfall
Gumma. Megi góður Guð veita
þeim þann styrk sem þarf. Minn-
ingin um góðan dreng mun lifa.
Ólafur og Sesselja.
„Hann Gummi er dáinn,“ sögðum
við börnunum okkar. – „Þá er hann
farinn til Guðs,“ sögðu þau sam-
stundis – það var deginum ljósara.
Þegar ég fékk fréttirnar um að
Guðmundur, eða Gummi eins og við
kölluðum hann alltaf, væri dáinn
eftir fremur stutta sjúkdómslegu,
kom það ekki á óvart því vitað var
að hverju stefndi. Gummi hafði
glímt við erfiðan sjúkdóm um hríð
og horfurnar voru slæmar. Það
fylgdi því engu að síður mjög mikill
tómleiki og söknuður að fá þessar
fregnir.
Ég kynntist Gumma fyrir um tíu
árum þegar ég var að stíga í væng-
inn við heimasætuna á Tryggva-
stöðum – hana Ástu, eða Siggu eins
og heimilisfólkið á Tryggvastöðum
kallaði hana.
Þegar ég hitti Gumma fyrst tók
hann mér vel og voru kynni okkar
góð alla tíð.
Þægilegri mann en Gumma var
ekki hægt að hugsa sér, hægur,
vingjarnlegur og bjó yfir mikilli
innri ró. Þessi innri styrkur reynd-
ist honum vel í veikindunum sem
hann tók með æðruleysi og yfirveg-
un.
Ásta bjó í íbúð fyrir neðan
Gumma og Sólveigu móðursystur
sína á Tryggvastöðum. Við hófum
síðan okkar búskap þar saman, í
þessu húsi sem afi hennar og amma
höfðu byggt ásamt þeim Sólveigu
og Gumma og þar sem hún hafði al-
ist upp við gott atlæti og ástríki.
Gummi og Sólveig reyndust henni
sem foreldrar og börnin okkar,
Tryggvi Freyr og Halldóra Guð-
rún, litu einnig á þau sem afa og
ömmu.
Gummi og Sólveig voru einstak-
lega samrýnd og samstillt hjón og
tókst þeim vel til við uppeldi barna
sinna og síðan barnabarna sem áttu
hug þeirra allan.
Það var gott að búa á Tryggva-
stöðum og gekk sambúðin við
Gumma og Sólveigu mjög vel og
bar þar engan skugga á. Það var
ánægjulegt að vinna með Gumma,
hvort sem var í garðinum eða við
húsið – alltaf var hann boðinn og
búinn að hjálpa til og gerði aldrei
mál úr neinu.
Við Ásta fluttum síðar frá
Tryggvastöðum, en alltaf var gott
að koma þangað aftur, þiggja kaffi,
spjalla við Gumma eða kíkja í garð-
inn og skoða hvernig liti út með
kartöfluuppskeruna.
Við söknum öll hans Gumma, en
mestur er missir þinn Sólveig.
Svona samrýnd og samstillt hjón
eins og þið voruð eru fágæt.
Ég votta þér alla samúð mína.
Sigurgeir.
Æskuminningarnar frá Tryggva-
stöðum eru baðaðar ljóma. Afi,
amma, systurnar, makar þeirra og
börn. Öll í sama stóra, hvíta húsinu,
efst á Lindarbrautinni. Landamær-
in ekkert of skýr – allir sáu um alla
og hjálpuðust að.
Gestagangur var mikill og ekki
tíðkaðist að hringja á undan sér.
Jafnan lagði ilminn af kökubakstri
milli hæða og alltaf var heitur mat-
ur í hádegi og á kvöldin – að sjálf-
sögðu grautur á eftir. Mikið var
spjallað og hlegið og oft tekið í spil
með tilheyrandi látum.
Smám saman hurfu fjölskyldu-
meðlimir á braut af einni eða ann-
arri ástæðu og að lokum voru Sól-
veig frænka og Gummi orðin ein
eftir í ættaróðalinu. Þau bjuggu þar
alla sína búskapartíð eða frá því
húsið var byggt 1954 og þar leið
þeim vel.
Sólveig og Gummi – eiginlega
alltaf nefnd í sömu andrá því þau
voru sem eitt. Svo ótrúlega sam-
heldin hjón sem ólu upp börnin sín,
og börn annarra þegar því var að
skipta, í kærleiksríku umhverfi og
innrættu þeim umfram allt heið-
arleika og umhyggju fyrir náung-
anum. Velferð barnanna, barna-
barnanna og annarra ættingja var
Sólveigu og Gumma ávallt efst í
huga.
Gummi var skemmtilegur prakk-
ari og einstaklega barngóður. Hann
vissi fátt skemmtilegra en að sýsla
í garðinum sínum með okkur
krökkunum í húsinu og seinna
barnabörnunum – klippa tré, taka
upp kartöflur, tína ber, dytta að
hinu og þessu, á milli þess sem
brugðið var á leik.
Mikið leit ég nú upp til hans sem
lítil stelpa á Tryggvastöðum og allt-
af gat ég leitað til hans ef eitthvað
bjátaði á. Hann var vanur að kalla
mig skottu – sennilega var það
óþekktin – en hann átti sinn þátt í
að kynda undir og oft skemmtum
við okkur vel við grallaraskapinn.
Þótt Gummi væri að jafnaði um-
burðarlyndur maður átti hann til að
standa mjög fast á skoðunum sín-
um – ekki síst ef umræður snerust
um stjórnmál. Þá spunnust oft
skemmtilegar rökræður um menn
og málefni. Þarna stóðum við sam-
an í skoðunum og gætti ég þess vel,
ung að árum, að ekki kæmu inn
fyrir dyr rit af öndverðum meiði.
Ég kveð í dag mikinn höfðingja,
frænda minn, vin og svokallaðan
auka-afa barnanna minna. Ég trúi
af minni dýpstu sannfæringu að við
munum öll hittast aftur – það getur
bara ekki annað verið. Þangað til
bið ég góðan Guð að geyma þig,
elsku Gummi frændi.
Ásta Sigríður Ólafsdóttir.
 Fleiri minningargreinar um Guð-
mund Hjálmsson bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.
Höfundar eru: Gunnar Guðmundsson