Morgunblaðið - 26.05.2007, Qupperneq 6

6 LAUGARDAGUR 26. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
EINAR K. Guðfinnsson sjávarút-
vegsráðherra segir ekki forsendur
fyrir stjórnvöld til að grípa til að-
gerða á Flateyri í kjölfar sölu
Kambs á skipum og kvóta. Það
þurfi að sjá betur hvernig málum
vindi fram. Einar átt frumkvæði að
því að málefni Flateyrar voru rædd
á ríkisstjórnarfundi í gær. Hann
gerði grein fyrir stöðu málsins eins
og hún blasir við núna.
Samþykkt var á fundinum að fela
Einari og Össuri Skarphéðinssyni
iðnaðarráðherra að fylgjast með
þróun mála á Flateyri, en Össur er
ráðherra byggðamála og Einar
þingmaður NV-kjördæmis.
„Það er verið að vinna með
tvenns konar hætti fyrir vestan.
Annars vegar er teymishópur að
sinna því sem snýr að fólkinu
sjálfu. Það eru ýmis mál sem upp
koma þegar um er að ræða svona
miklar uppsagnir.
Jafnframt er verið að vinna að
sölu þessara eigna, kvóta, báta og
fasteigna í landi. Okkur er falið að
fylgjast með þessum málum. Rík-
isstjórnin hefur ekki forsendur til
að grípa til aðgerða á þessu stigi
a.m.k. vegna þess að við verðum að
sjá betur hvernig þessu vindur
fram og hver staðan verður.“
Einar var spurður hvort það
stefndi ekki í að þarna yrði fjölda-
atvinnuleysi um skemmri eða
lengri tíma. „Ég vil ekki slá því
föstu. Við þurfum að sjá aðeins til
hvernig málum vindur fram á næst-
unni áður en við sláum nokkru
föstu í þessu efni,“ sagði Einar.
Ræddu breytingar á lögum
um Stjórnarráð Íslands
Fundurinn í gær var fyrsti rík-
isstjórnarfundur nýrrar ríkis-
stjórnar Sjálfstæðisflokks og Sam-
fylkingar. Auk umræðu um málefni
Flateyrar ræddi forsætisráðherra
um breytingar á lögum um Stjórn-
arráð Íslands en fyrirhugað er að
leggja lagafrumvarp um það fram á
þingi sem kemur saman í næstu
viku. Ríkisstjórnin áformar að gera
viðamiklar breytingar á verka-
skiptingu ráðuneyta. Breyta þarf
lögum þar sem m.a. verður fjallað
um réttindi starfsmanna og fleira.
Ekki enn forsendur til að
grípa til aðgerða á Flateyri
Morgunblaðið/RAX
Fundur Ný ríkisstjórn kom saman til síns fyrsta fundar í Stjórnarráðinu í
gær. Rætt var um atvinnuástandið á Flateyri og fleiri mál.
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
david@mbl.is
JÓN Þór Sturluson, dósent í
viðskiptafræði við Háskólann í
Reykjavík, segir að reynslan
sýni að verðlag fylgi sjaldnast
gengisþróun með beinum hætti
strax, nema þá ef vera skyldi í
mat og drykk. Í þeirri grein
hafi tengslin yfirleitt verið
nokkuð skýr þó að það sé jafn-
an nokkur bið á því að geng-
isþróunin skili sér inn í verðlag.
„Það tekur yfirleitt tvo til fjóra mánuði fyrir geng-
isbreytingar að hafa einhver raunveruleg áhrif,“
segir hann.
Íslenska krónan hefur styrkst verulega á þessu
ári, eins og rakið var í Morgunblaðinu í gær.
Bandaríkjadalur kostaði um 70 krónur í janúar en
nú er gengið hins vegar um 62 krónur. Jón Þór
hefur rannsakað hversu hratt innflutningsgengi
skilar sér inn í verðlag og segir hann að nýjustu
verðbólgutölur hafi komið honum nokkuð á óvart,
verðbólgan hefði reynst meiri en búast hefði mátt
við. Þar vegi húsnæðisliðurinn þyngst – fasteigna-
verð hefur hækkað um 5% á árinu – en hækkun
matvælaverðs sé hins vegar einnig áhrifavaldur.
„Það er svolítið erfitt að skoða ástandið eins og
það er núna, í ljósi skattkerfisbreytinganna sem
urðu 1. mars. Mat manna þá var að matvöruversl-
un hefði lækkað vöruverð í takt við skattalækk-
unina, en í ýmsum þjónustugreinum sem tengjast
matvælum hefði lækkunin ekki skilað sér eins vel.
Ein kenning er sú að matvöruverslanir hafi ver-
ið uppteknar af því að láta þetta ganga upp, krónu
fyrir krónu [enda hafi verið fylgst grannt með
gjörðum þeirra], jafnvel þó að einhverjar inni-
stæður hefðu verið fyrir hækkunum. Það valdi því
hins vegar núna að seinna sé brugðist við geng-
islækkuninni en ella hefði verið.“
Jón Þór segir að hugsanlega séu verslanir því að
einhverju leyti að nota tækifærið núna til leiðrétt-
ingar. „Ég held samt að það megi búast við því að
einhver lækkun verði á næstunni, sérstaklega ef
krónan helst áfram sterk. Ætli það sé því ekki
hægt að taka undir það, með einhverjum rökum,
að það sé innistæða fyrir einhverjum lækkun eins
og staðan er í dag.“ Jón Þór segist ekki hafa fundið
sterkar vísbendingar um að menn séu fljótari að
hækka verð, þegar gengisbreytingar gefi tilefni til
slíks, en lækka það þegar krónan styrkist.
Kostnaður fylgir verðbreytingum
Hitt geti skipt máli hversu miklar gengisbreyt-
ingarnar séu. „Nú hefur gengisbreytingin verið
hæg, hún hefur orðið á löngum tíma. Hefði jafn
mikil breyting orðið yfir nótt hefði hún komið
miklu skýrar fram í verðlagi. Það hefði verið svo
augljós ástæða til að breyta verðlaginu. Þetta
byggist á kenningum sem snúa að verðmiðakostn-
aði; það er alltaf einhver kostnaður því samfara að
breyta verði. Ef innkaupsverð breytist mjög hægt
og í litlum stökkum vilja menn frekar halda að sér
höndum og sjá hvað gerist næst, áður en þeir fara
að breyta verðinu hjá sér.“
Jón Þór segir að ef menn vilji leita að dæmi þar
sem innlent verðlag fylgir gengisþróun ekki eftir
þá sé best að horfa til verslunar með fatnað. Verð á
fatnaði haldist ótrúlega stöðugt, fyrir utan hefð-
bundnar árstíðabundnar sveiflur, útsölur og ann-
að. Það fylgi ekki gengisþróun að neinu marki.
Líklega innistæða fyrir lækkun
Jón Þór Sturluson
Í HNOTSKURN
»Verð á mat- og drykkjarvörum hækkaðium 1,3% milli mánaða skv. nýjustu mæl-
ingum Hagstofunnar.
»Forsvarsmenn stóru smásölukeðjannabenda hins vegar á að þar ráði hækkun á
landbúnaðarafurðum mestu. Aðeins um 30%
matvörunnar séu innflutt og þar með
gengistengd.
Íslenska krónan hefur verið að styrkjast verulega en rannsóknir sýna hins vegar
að verðlag fylgir gengisþróun sjaldan hratt, nema ef vera skyldi í mat og drykk
INGIBJÖRG Sól-
rún Gísladóttir
utanríkisráð-
herra kynnti á
ríkisstjórnar-
fundi í gær frum-
varp til laga um
breytingu á lög-
um um Evrópska
efnahagssvæðið.
Frumvarpið fel-
ur í sér staðfest-
ingu á samningi sem undirritaður
var í mars, en með honum náðist
samkomulag um stækkun EES með
inngöngu Rúmeníu og Búlgaríu í
Evrópusambandið. Árleg útgjöld
Íslendinga í þróunarsjóð EFTA
munu aukast um 130 milljónir
króna, en á móti kemur að tollfrjáls
kvóti á innflutningi á humri og
karfa til landa Evrópusambandsins
eykst. Framlög úr þróunarsjóðnum
fara í að styrkja fátæk ríki Evrópu-
sambandsins.
Frumvarp um
stækkun EES
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
ÖSSUR Skarp-
héðinsson, sem á
fimmtudag tók
við embætti iðn-
aðarráðherra í
nýrri ríkisstjórn,
tók jafnframt við
embætti sam-
starfsráðherra
Norðurlanda.
Jónína Bjart-
marz, fyrrver-
andi umhverfisráðherra, gegndi
störfum samstarfsráðherra Norð-
urlandanna í fráfarandi ríkisstjórn.
Fer með nor-
ræn málefni
Össur
Skarphéðinsson
KRISTRÚN
Heimisdóttir lög-
fræðingur hefur
verið ráðin að-
stoðarmaður
Ingibjargar Sól-
rúnar Gísladótt-
ur utanríkis-
ráðherra.
Kristrún, sem
er 35 ára gömul,
hefur m.a. starf-
að sem lögfræðingur hjá LEX lög-
mannsstofu, Samtökum iðnaðarins
og Umboðsmanni Alþingis. Hún
hefur jafnframt verið fram-
kvæmdastjóri Reykjavíkuraka-
demíunnar og fréttamaður hjá
RÚV. Þá hefur hún sinnt háskóla-
kennslu.
Ráðin aðstoð-
armaður
Kristrún
Heimisdóttir
Í FRÉTT í Morgunblaðinu í gær á
blaðsíðu 6 um stjórnarskiptin féll
nafn Kristjáns Möllers samgöngu-
ráðherra niður. Beðist er velvirð-
ingar á þessum mistökum.
Kristján tekur við samgöngu-
ráðuneytinu af Sturlu Böðvarssyni
sem gegnt hefur störfum sam-
gönguráðherra í átta ár. Kristján
er Siglfirðingur og hefur setið á
þingi fyrir Samfylkinguna frá árinu
1999.
Kristján sam-
gönguráðherra
„VIÐ höfum aukið fjármuni til
hreinsunar og viðhalds gangstétta
í borgarlandinu verulega frá því
sem var,“ segir Óskar Bergsson,
formaður framkvæmdaráðs
Reykjavíkurborgar, um ruslahirðu
í borginni. Fram kom í fréttum í
Morgunblaðinu í vikunni að mikið
rusl væri víða á götum og görðum
borgarinnar og að lítið virtist hafa
verið hirt af því sem komið hefði
undan snjó í vetur.
„En við glímum við hrikalegan,
landlægan sóðaskap í borginni. Og
það virðist vera eins og að skvetta
vatni á gæs að þrífa borgarlandið,“
segir Óskar.
Hann segir að þegar nýr borg-
armeirihluti tók við völdum í fyrra
hafi áhersla verið lögð á að ná tök-
um á vandanum vegna rusls á göt-
um. Nú sé hreinsað tvisvar í viku á
götum þar sem áður hafi verið
hreinsað einu sinni, svo dæmi sé
tekið. Á veturna séu fyrirtæki að
störfum á vegum borgarinnar sem
hreinsi götur og hverfastöðvar sjái
einnig um hreinsunarstörf. „En á
sumrin tekur Vinnuskólinn talsvert
mikinn þunga af þessu,“ segir Ósk-
ar.
Ákall um að nota ruslafötur
Óskar segir að borgin standi
frammi fyrir því að vera með ákall
til íbúa og gesta borgarinnar um
að nota ruslafötur og ganga betur
um. „Þegar maður horfir upp á
það að vera búinn að leggja meira
fjármagn og meiri vinnu í hreinsun
og fegrun og það nánast sér ekki
högg á vatni, þá hljóta það að vera
skilaboðin til íbúanna að það verði
allir að taka höndum saman og
breyta þessari umgengni. Hún er
gersamlega fyrir neðan allar
hellur,“ segir hann. Borgin ráði
illa við starfið ef íbúarnir taki ekki
þátt í því.
Óskar segir að borgaryfirvöld
hafi reynt að vekja fólk til meðvit-
undar um hreinsunarmál með
átakinu Tökum upp hanskann fyrir
Reykjavík í fyrrasumar. Þá hafi
sérstök áhersla verið lögð á Breið-
holtið. „Í sumar munum við halda
því átaki áfram í öðrum hverfum
og virkja íbúana með okkur,“ segir
hann. „Ég held að allir vilji búa í
hreinni borg,“ bætir hann við.
Aukið fjármagn til hreinsunar í borgarlandinu hefur ekki dugað til
„Eins og að skvetta vatni á gæs“
Óþrifnaður Í borginni er víða að finna rusl á götum og opnum svæðum.
GJALDKERI starfsmannafélags
Norðuráls hefur orðið uppvís að
fjárdrætti úr sjóðum félagsins og
hefur hann játað brotið og látið af
störfum hjá Norðuráli. Fjárdrátt-
urinn upplýstist á aðalfundi starfs-
mannafélagsins fyrir skemmstu.
Upphæðin nemur á aðra milljón
króna. Málið hefur verið afhent lög-
fræðingum til eftirfylgni. Fjárhags-
staða félagsins er þó traust.
Dró sér fé frá
starfsmönnum