Morgunblaðið - 25.06.2007, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 25. JÚNÍ 2007 27
✝ Jóhanna Krist-jánsdóttir fædd-
ist í Ytra-Skóg-
arnesi í
Miklaholtshreppi á
Snæfellsnesi 25.
ágúst 1932. Hún
andaðist á Hjúkr-
unarheimilinu Eir
aðfaranótt 19. júní
síðastliðins.
Foreldrar Jó-
hönnu voru hjónin
Sigríður Karitas
Gísladóttir hús-
móðir, f. 1891, d.
1988, og Kristján Ágúst Krist-
jánsson, bóndi í Ytra-Skógarnesi
og skjalavörður Alþingis, f. 1890,
d. 1934. Foreldrar Sigríðar voru
Jóhanna Ólafsdóttir frá Sviðnum
á Breiðafirði og Gísli Krist-
jánsson, bóndi og smiður í Ytra-
Skógarnesi. Foreldrar Kristjáns
voru Ágústína Halldóra Gísladótt-
ir og Kristján Kristjánsson, bóndi
á Rauðkollsstöðum. Systkini Jó-
hönnu eru: Hanna, f. 1922, d.
1979, Baldur, f. 1923, d. 1994,
Jens, f. 1925, Auður, f. 1926, Unn-
ur, f. 1926, d. 2005, Arndís, f.
1929, d. 2007, Einar Haukur, f.
1930 og Kristjana Ágústa, f. 1934.
10. ágúst 1952 eignaðist Jó-
hanna soninn Birgi Sigmundsson
og var faðir hans Sigmundur
Hagalín Finnsson, f. 22. janúar
1934, en hann fórst með togar-
anum Júlí, 8. febrúar 1959. Birgir
er kvæntur Ásdísi Guðmunds-
dóttur og eiga þau börnin Helenu,
f. 1975, d. 1975, Auði Björk, f.
1979, d. 1979, og Róbert Rafn, f.
1982.
Árið 1964 kynntist Jóhanna eft-
irlifandi eiginmanni sínum, Guð-
mundi Rafni Ingimundarsyni, f.
20. júlí 1931, fyrrverandi verk-
stjóra hjá Rafmagnsveitu Reykja-
víkur. Þau giftu sig 28. desember
1968. Guðmundur er sonur
hjónanna Ingibjarg-
ar Guðmunds-
dóttur, f. 1890, d.
1968 og Ingimundar
N. Jónssonar, f.
1885, d. 1937. Jó-
hanna og Guð-
mundur eignuðust
fjögur börn, sem
eru: Hjördís, f. 10.2.
1965, gift Jónmundi
Þór Eiríkssyni og
eiga þau synina
Bjarka Þór, Arnar
Má og Elvar Örn.
Ingibjörg, f. 20.11.
1968 gift Guðbrandi Gunnari
Garðarssyni og eiga þau börnin
Garðar Aron og Jóhönnu Karen.
Sigurður Kristján, f. 22.9. 1970,
kvæntur Jóhönnu Mörtu Sigurð-
ardóttur og eiga þau börnin
Andra Dag, Daníel Fannar, Mika-
el Frey og Diljá Marín. Hermann
Rafn, f. 22.9. 1970. Sambýliskona
Hermanns er Hildigunnur S. Guð-
laugsdóttir og eiga þau synina
Rafn Atla og Erni Atla.
Jóhanna var 16 ára þegar hún
flutti frá Ytra-Skógarnesi til
Reykjavíkur með móður sinni og
þeim systkinum sem þá voru enn
heima, árið 1948. Ekki var kostur
á mikilli skólagöngu á þessum
tímum, en Jóhanna starfaði í
fyrstu við ýmis verslunarstörf, en
hóf fljótlega störf við saumaskap í
Vinnufatagerð Íslands, þar sem
hún starfaði í mörg ár. Lengst af
sinnti hún þó einkum störfum inn-
an heimilis, en seinustu árin á
vinnumarkaði starfaði hún á geð-
deild Landsspítalans við Eiríks-
götu. Jóhanna var ætíð mikil
hannyrðakona, prjónaði mikið og
saumaði gjarnan föt á sjálfa sig
og börn sín, jafnt spariföt sem
hversdagsklæðnað.
Útför Jóhönnu verður gerð frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.
Hvað er hægt að segja, sem máli
skiptir, þegar sú kona hefur kvatt sem
fæddi mig í þennan heim fyrir nærri
55 árum og hefur stutt mig með ráð-
um og dáð, alla tíð síðan? Að tjá til-
finningar sem vakna á þessum tíma-
mótum er hægara sagt en gert og
sumt verður aldrei með orðum tjáð.
Móðir mín var aðeins 19 ára gömul
þegar hún eignaðist mig. Hún átti
reyndar góða að, ömmu mína Sigríði
og systkini sín, sem hlupu undir bagga
með hinni einstæðu móður. Frá því ég
fyrst man eftir var ég alltaf í öndvegi
hafður og aldrei skorti mig neitt, þó
veraldleg efni hafi stundum verið lítil.
Fyrst man ég eftir mér þar sem við
bjuggum á fjölskylduheimilinu,
Laugavegi 171 í Reykjavík. Þar stóð
amma Sigríður fyrir heimilishaldinu
og með henni bjuggu mamma, nokkur
systkina hennar og systkinabörn.
Þetta var í sjálfu sér nokkur lúxus fyr-
ir mig, ég átti þarna nokkrar mæður,
frændur og frænkur, auk bestu ömmu
í heimi. Ég er ekki frá því að ég hafi
nýtt mér þetta stundum.
Þarna bjuggum við mamma í litlu
risherbergi, þar sem stundum var svo
kalt á veturna að ekki sást út um
gluggann fyrir þykkri íshélu. Keypt
var þykk og hlý sæng fyrir strákinn,
með ekta æðardúni, en mömmu dugði
minna.
Þegar ég var 12 ára fékk ég skyndi-
lega samkeppni um mömmu, sem ég
hafði fram til þess átt einn og talið víst
að þannig yrði það um aldur og ævi.
Samkeppnin harðnaði stöðugt þegar
leið á árið 1964 og endaði með „ósigri“
mínum, þegar mamma hóf búskap
með Guðmundi Rafni Ingimundar-
syni, sem ég hef ætíð kallað Rabba.
Það fór þó svo að ég lét af öllu andófi,
enda ekki á öðru kostur, þegar þau
tóku upp á því að eignast börn. Hjör-
dís varð fyrst til að rjúfa einræði mitt,
síðan Ingibjörg og loks tvíburarnir
Sigurður og Hermann.
Þó mamma hefði ærinn starfa við
að hugsa um 4 krakka, sem ekki voru
alltaf þægustu börn í heimi, átti þó
frumburðurinn ætíð sitt stóra pláss í
hjarta hennar, þannig að ekki þurfti
að kvarta í þeim efnum.
Öll hafa þessi systkini mín komið
sér vel áfram í lífinu, eiga góða maka
og efnileg börn, enda var mamma afar
stolt af hópnum sínum.
Mamma fylgdist ætíð vel með öllum
mínum málum og stóð með mér, í
gleði jafnt og sorg. Það tók mikið á
hana þegar við Ásdís misstum stelp-
urnar okkar, en hún gladdist mikið
þegar við vorum svo lánsöm að geta
ættleitt barn og tók Róbert Rafni með
mikilli ást og umhyggju.
Ekki var lífsbaráttan alltaf auðveld
hjá mömmu, en erfiðust hefur hún þó
verið síðustu árin. Fyrir nokkrum ár-
um varð vart við heilabilun sem leiddi
til þess að allra síðustu ár hefur hún
ekki þekkt ástvini sína. Í upphafi veik-
inda sinna var hún heima og Rabbi
hugsaði frábærlega vel um hana, í
raun lengur en stætt var, en þannig
launaði hann langa og dygga sam-
fylgd. Fyrir 3 árum var svo komið að
Rabbi gat ekki lengur annast mömmu
og þá vorum við svo heppin að hún
komst til dvalar á Hjúkrunarheimilinu
Eir, þar sem hún bjó síðan allt til loka.
Ég vil nota þetta tækifæri til að
þakka öllu því frábæra starfsfólki á
Eir, sem annast hefur mömmu. Eftir
kynni mín, sem mest voru síðustu
dagana í lífi mömmu, af starfsmönn-
um á Eir, tel ég ljóst að þar hefur ver-
ið sérstaklega valið inn yndislegasta
fólk sem til er, boðið og búið, með
brosi á vör, að gera allt sem hugsast
getur fyrir vistfólkið og þá ekki síður
fyrir aðstandendur. Þessu fólki öllu
sendi ég hjartans þakkir fyrir allt og
allt.
Birgir.
Elsku mamma, þá ertu farin fyrir
fullt og allt. Það má segja að þú hafir
verið farin fyrir löngu. Sjúkdómurinn
var búinn að taka þig frá okkur og
mér finnst ég vera búin að kveðja þig í
nokkur ár. Ég hélt að það yrði auð-
veldara að kveðja því það hefur alltaf
verið vitað í hvað stefndi, en þetta er
erfitt – eitthvað svo endanlegt. Það er
sárt til þess að hugsa að þegar þú
hættir að vinna og ætlaðir að fara að
njóta efri áranna þá veiktist þú. Pabbi
hefur verið ótrúlega duglegur að
hugsa um þig alveg fram á síðasta dag
og fyrir það á hann á heiður skilið.
Þegar maður sest niður og fer að
hugsa til baka þá er svo margt sem
mig hefði langað að segja við þig og
þakka þér fyrir. Einhvern veginn hélt
ég alltaf að það yrði nægur tími en svo
allt í einu þá varstu orðin svo veik að
það var ekki hægt. Við áttum fullt af
góðum stundum saman og fyrir þær
er ég ómetanlega þakklát.
Í minningunni var alltaf nóg að gera
hjá þér, fimm barna móður, þar af
fjögur börn fædd á fimm árum. Aldrei
heyrði maður þig barma þér eða
kvarta, það var bara ekki þinn stíll.
Þú hugsaðir vel um okkur systkinin
og lagðir mikinn metnað í að við vær-
um vel til fara. Flíkurnar sem þú
saumaðir á okkur voru ófáar og skipti
þá engu hvort um var að ræða ferm-
ingarföt, jólaföt eða hversdagsföt, þú
saumaðir allt. Þegar skoðaðar eru
myndir í dag frá þeim tíma þá veltir
maður því fyrir sér hvernig í ósköp-
unum þú hafðir tíma í þetta, því fötin
voru iðulega með allskonar blúndum
og dúlleríi.
Mér verður oft hugsað til Hollands-
ferðarinnar sem við fórum í tvær sam-
an árið 1988. Við áttum alveg frábær-
an tíma saman þar. Versluðum eins og
sönnum konum sæmir, fórum í fullt af
skoðunarferðum, borðuðum góðan
mat og hlógum mikið saman. Það er
sterkt í minningunni hjá mér varðandi
þá ferð hvað þú varst upptekin af því
að versla á aðra og geymdir svo sjálfa
þig þangað til síðast. Þetta finnst mér
segja svo margt um þig. Í þessari ferð
vorum við ekki bara mæðgur heldur
góðar vinkonur. Það var svo gott að
tala við þig og mér fannst alltaf eins og
þú værir miklu nær mér í aldri en þú
varst. Þú gast alltaf sett þig í mín spor
og séð hlutina frá mínu sjónarhorni.
Það var svo gott að geta fengið hjá
þér ráð við hinu og þessu þegar strák-
arnir voru litlir. Ekki má heldur
gleyma að minnast á hvað þú varst
óþreytandi við að passa strákana á
meðan heilsan leyfði. Ef þú vissir að
eitthvað var framundan hjá okkur
Nonna sem þú hélst að kallaði á pöss-
un þá hringdir þú og bauðst fram
pössun. Þetta er ómetanlegt.
Það var alltaf svo gott að leita til
þín. Þið pabbi hvöttuð okkur alltaf
áfram og höfðuð fulla trú á okkur
hvort sem um var að ræða íbúðakaup,
nám eða annað.
Ég þakka starfsfólkinu á Eir fyrir
að hugsa svona vel um mömmu. Einn-
ig þakka ég starfsfólkinu þar fyrir alla
þá hlýju og alúð sem okkur var sýnd
síðustu daga mömmu.
Elsku mamma, ég veit að þér líður
betur þar sem þú ert núna.
Takk fyrir allt.
Hjördís.
Þú áttir þrek og hafðir verk að vinna
og varst þér sjálfri hlífðarlaus og hörð.
Þú vaktir yfir velferð barna þinna.
Þú vildir rækta þeirra ættarjörð.
Frá æsku varstu gædd þeim góða anda,
sem gefur þjóðum ást til sinna landa
og eykur afl og trú.
En það er eðli mjúkra móðurhanda
að miðla gjöfum – eins og þú.
Ég flyt þér móðir þakkir þúsundfaldar,
og þjóðin öll má heyra kvæðið mitt,
er Íslands mestu mæður verða taldar,
þá mun það hljóma fagurt nafnið þitt.
Blessað sé hús þitt, garður feðra minna,
Blessuð sé öll þín barátta og vinna.
sem geymir lengi gömul spor.
Haf hjartans þakkir, blessun barna þinna, -
og bráðum kemur eilíft vor.
(Davíð Stefánsson frá Fagraskógi.)
Elsku mamma, nú er komið að
kveðjustund.
Það er sárt að kveðja þig, en þó veit
ég hversu heitt þú þráðir hvíldina, ég
vildi bara að þú gætir verið hjá okkur
áfram, það var svo gott að alast upp
hjá þér og geta alltaf leitað til þín. Ég
gat alltaf leitað til þín með hvers kyns
mál, þú varst svo góður hlustandi sem
leyfðir mér að buna út úr mér mis-
gáfulegum vandamálum án þess að
dæma mig. Alltaf leið mér betur eftir
að hafa talað við þig. Þú varst alltaf til
staðar fyrir okkur systkinin, alltaf að
hugsa um okkur, við höfum verið mjög
lánsöm að eiga móður eins og þig.
Þegar ég læt hugann sveima aftur í
tímann þá geri ég mér grein fyrir því
að það voru forréttindi að alast upp
hjá móður eins og þér, móður sem var
heima þegar við krakkarnir komum
heim úr skólanum, þar til við urðum
unglingar, móður sem smurði besta
brauð í heimi, því ekkert brauð er eins
gott og það sem mamma smyr fyrir
mann.
Það er enginn eins og þú, elsku
mamma, sú þolinmæði sem þú sýndir
okkur systkinunum þegar við vorum
að ærslast sem börn var engu lík. Ég
hef reynt að temja mér þessa þolin-
mæði sem þú hafðir, því hún kom okk-
ur í gegnum súrt og sætt. Eina setn-
ingu hef ég tekið með mér inn í
fullorðinsárin frá þér, „hættið nú áður
en þetta endar með ósköpum“ en þú
hafðir oftast rétt fyrir þér, því þegar
við hlýddum þessu ekki og héldum
bara áfram að ærslast þá kom að því
að einhver fór að gráta, þetta endaði
sem sagt oft með ósköpum.
Þegar ég hef leitað lengi að ein-
hverju þá minnist ég þess sem þú
sagðir svo oft þegar ég var að alast
upp „þú finnur þetta þegar þú ferð að
leita að einhverju öðru“ og það reynist
enn rétt, best er að sýna þolinmæði,
þá finnast hlutirnir oftast.
Þú varst besta amma sem nokkur
getur hugsað sér fyrir börnin sín, og
ég þakka þér fyrir það, elsku mamma.
Ég er stolt af því að hafa átt mömmu
eins og þig, og ég vona að ég geti fetað
í þín fótspor, ég er allavega að reyna
mitt besta, því ég vil vera eins og þú,
svona góð eins og þú varst alltaf.
Mér verður hlýtt í hjartanu þegar
ég hugsa um þig, elsku mamma, ég
mun geyma minninguna um þig innra
með mér alla ævi.
Þín
Ingibjörg.
Elsku mamma,
þá er komið að kveðjustund, þó erf-
itt sé að kveðja þig er gott að vita að
þér líði nú vel. Það eru svo margar
góðar og skemmtilegar minningar
sem ég á um þig og svo ótal margt sem
mig langar að þakka þér fyrir. Alltaf
varstu til staðar fyrir okkur og þol-
inmæðin óþrjótandi gagnvart allri vit-
leysunni sem við systkinin tókum
uppá og ófáum ferðum a slysó eftir
uppátæki okkar bræðra. Alltaf gastu
gefið þér tíma til að spjalla og á ég
margar góðar minningar úr eldhúsinu
þar sem við töluðum um svo margt.
Það var alltaf gott að koma til ykkar
pabba í Stórholtið og oft var fjörugt
um helgar þegar við systkinin komum
með fjölskyldur okkar.
Elsku mamma, þín verður sárt
saknað og mun ég ætíð minnast þín
með ástúð og þakklæti.
Sigurður.
Við andlát móður minnar líða gegn-
um hugann ótal góðar minningar. Það
sem þær eiga þó allar sammerkt er
þessi sterka minning um hvernig hún í
orði og verki helgaði líf sitt okkur
systkinunum. Það þarf í raun ekki að
hafa um það fleiri orð. Hvernig getur
nokkur þakkað nógsamlega fyrir
slíkt? Á æskuárum okkar systkinanna
í Breiðholtinu var oft úr litlu að spila á
heimilinu en mamma sá ætíð til þess
að okkur skorti aldrei neitt. Enda var
hún snillingur að gera mikið úr litlu.
Hvort sem um var að ræða að halda
heimili, útbúa alvöru heimilismat eða
sauma föt á okkur systkinin. Og þá
vafðist ekki fyrir henni þó að tískan
væri oft einkennileg eða bæri með sér
strauma sem allir þyrftu nauðsynlega
að fylgja. Ég man sem dæmi eftir því
þegar allar gallabuxur hreinlega urðu
að líta út fyrir að vera margþvegnar
og nánast druslulegar, ekki ósvipað
því sem tíðkast í dag, – hún bjargaði
því með einum undraþvotti í bað-
karinu heima. Öðrum minningum
fylgir angan af dýrindis mat, eins og
hryggurinn í hádeginu á sunnudög-
um, mmmm …, og heita súkkulaðið á
jóladag. Þegar vel er gert og ekkert
bregst eiga hlutir það til að verða
sjálfsagðir í huga manns.
Mamma gat setið langdvölum ein
með sjálfri sér, ýmist við hannyrðir
eða annað. Þannig hefur aftur og aftur
skotið upp í huga mér síðustu daga,
mynd af mömmu að leggja spilakapal
við stóra eldhúsborðið sem stóð við
eldhúsgluggann í Breiðholtinu. Þetta
var síðla kvölds þegar allt var komið í
ró. Úti barði vindurinn og regnið
gluggann og myrkrið var kalt. Mér
verður hugsað til þessa nú, þegar lífið
þýtur hjá á leifturhraða nútímans og
sjaldnast er kyrrð til að staldra við og
njóta augnabliksins. Það var gott að
leita til mömmu á þessum stundum og
öðlast frið og ró. Það var ávísun á góð-
an nætursvefn.
Það teljast forréttindi í dag að koma
heim til sín að loknum skóladegi í
faðm móður sinnar eins og við systk-
inin upplifðum. Það var ekki fyrr en
við vorum öll orðin nokkuð stálpuð að
hún fór að vinna utan heimilisins.
Mamma líktist þannig um margt móð-
ur sinni heitinni sem hafði þessa sömu
mannkosti og helgaði líf sitt börnun-
um sínum níu.
Mamma kenndi mér að þakka fyrir
hvern dag sem ég lifi í þessu lífi. Hún
var sem klettur í hafi og alltaf til stað-
ar, ljósið sem í lífinu lýsir leiðina
greiða. Hún var fyrst og síðast öruggt
skjól, og í hugann kemur samnefnt
kvæði eftir Bubba Morthens:
Litli strákur með sorg í auga,
mamma hrekur burtu drauga
sem í draumi um dimmar nætur
vekja lítinn strák sem grætur,
fölur flýr í mömmu ból,
finnur þar sitt hlýja skjól.
Öruggt skjól
allir þurfa öruggt skjól
Litli strákur með blóðugt sárið,
mamma strýkur burtu tárið.
Kossinn gerir kraftaverk,
mamma er bæði mjúk og sterk.
Pabbi er góður en mamma er mest
af öllu sem er gott og gott er best.
Öruggt skjól
allir þurfa öruggt skjól
Heilsu mömmu tók að hraka fyrir
nokkrum árum og dvaldist hún síð-
ustu árin á Hjúkrunarheimilinu Eiri
og naut þar góðrar umönnunar starfs-
fólks sem ber að þakka.
Hvíl í friði.
Hermann Rafn.
Elsku amma Jóhanna
Við bræðurnir eigum fullt af minn-
ingum um þig. Þetta eru allt góðar
minningar og má þar nefna t.d. allar
sumarbústaðarferðirnar að Úlfljóts-
vatni þar sem við veiddum, grilluðum,
lékum okkur og spjölluðum öll fjöl-
skyldan. Og líka þegar þú passaðir
okkur sem gerðist mjög oft. Þetta
þótti þér mjög gaman.
Alltaf þegar við komum í heimsókn
í Stórholt tókst þú á móti okkur með
bros á vör og bauðst okkur kræsingar.
Okkur strákana langar að þakka
þér fyrir þessi ár. Það var okkur heið-
ur að vera barnabörn þín og við vitum
að þú fylgist alltaf með okkur og pass-
ar.
Þínir ömmustrákar,
Bjarki Þór, Arnar Már og
Elvar Örn.
Við lífsins stiga ætlum að þramma
og þar með okkur verður þú
okkar elsku besta amma.
Okkur þykir lífið svo skrýtið
og margt er svo flókið í heiminum nú.
Þá er alltaf gott að vita
að okkur getur hjálpað þú.
Þú alltaf í huga okkar ert.
Þú hjörtu okkar hefur snert
með góðmennsku og hjartavernd.
Hér og nú ertu heimsins besta amma nefnd.
Þú ert sem af himnum send.
(Katrín Ruth.)
Elsku amma, nú ertu farin til guðs,
ég mun sakna þín alla mína daga. Það
var alltaf svo gott að koma til þín, þú
varst alltaf svo góð við mig. Ég man
þegar við fórum saman í bæinn að
kaupa stelpudót, það var alltaf svo
skemmtilegt hjá okkur.
Ég ætla að geyma þessar minning-
ar í hjarta mínu, mér þykir svo vænt
um þig.
Þín
Jóhanna Karen.
Jóhanna
Kristjánsdóttir
 Fleiri minningargreinar um Jó-
hannuKristjánsdóttur bíða birtingar
og munu birtast í blaðinu næstu
daga.