Morgunblaðið - 17.11.2007, Blaðsíða 20

20 LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Dhaka. AFP, AP. | Talið er ljóst að
mörg hundruð manns hið minnsta
hafi farist í Asíuríkinu Bangladesh
þegar fellibylurinn Sidr gekk yfir
suðurhluta landsins í fyrrinótt. Töl-
ur voru raunar nokkuð á reiki,
fréttastofan UNB sagði fórnarlömb
óveðursins vera a.m.k. 1.100
manns, en fulltrúar stjórnvalda
sögðu staðfestan fjölda látinna vera
612 en að sú tala ætti eftir að
hækka.
Þúsundir manna eru jafnframt
heimilislausar eftir óveðrið sem var
með því versta sem gerist á þess-
um slóðum, en áætlað er að vind-
hraði hafi farið í 67 metra á sek-
úndu. Vindar léku fátækleg
húsakynni landsmanna nálægt
Bengal-flóa afar grátt og gríðarleg-
ar rigningar ollu flóðum í landi sem
er láglent og illa undir það búið að
ráða við mikla vatnavexti. Stór
svæði voru undir vatni í gærmorg-
un þegar veðrinu slotaði nokkuð en
þar hafði einnig áhrif að 1,2 metra
háar öldur skullu á landinu úr Ben-
gal-flóa þegar verstu vindhviðurnar
riðu yfir. Rafmagn fór af í landinu
öllu og var ekki gert ráð fyrir að
það kæmist á fyrr en seint í gær.
Símasamband lá líka víða niðri.
Að minnsta kosti 650.000 manns
sem bjuggu nálægt strönd Bengal-
flóa höfðu flúið heimili sín í aðdrag-
anda fellibyljarins að ráði yfir-
valda, sem vissu hvað var í vænd-
um. Fólkið var flutt í neyðarskýli
en þar var í gær verið að færa því
matargögn. Hjálparstarf gekk ann-
ars hægt á þeim svæðum sem hvað
verst urðu úti, enda samgöngur
erfiðar við vond veðurskilyrði.
Flestir þeirra sem fórust voru
taldir hafa dáið þegar risavaxin tré,
sem rifnuðu upp í heilu lagi í veðr-
inu, lentu á húsakynnum fólks og
krömdu það til bana. „Ég get ekki
lýst því hversu hrikalegt veður
þetta var. Það var eins og dóms-
dagur væri runninn upp, þetta
voru hræðilegustu fimm klukku-
stundirnar sem ég hef upplifað,“
sagði Mollik Tariqur Rahman sem
býr í suðvesturhluta Bangladesh en
hann sagði að 80% allra húsa í
heimabyggð hans hefðu jafnast við
jörðu.
„Eins og dómsdagur
væri runninn upp“
AP
Náttúran söm við sig Kona ein heldur á barnabarni sínu sem fæddist á meðan fellibylurinn gekk yfir í fyrrinótt
en í baksýn sést heimili hennar í bænum Barishal, 120 km suður af Dhaka, sem er í rúst eftir náttúruhamfarirnar.
Í HNOTSKURN
»Ljóst er að hundruðmanna týndu lífi í felli-
bylnum í Bangladesh. Staðfest
tala fallinna var í gær komin í
612 en hærri tölur heyrðust
einnig, þ.e. 1.100, og var talið
að talan myndi hækka.
»Láglendi er mikið íBangladesh og landið er
illa varið fyrir flóðum og mikl-
um rigningum.
Prag. AP. | Leikritið fjallar um leið-
toga ónefnds ríkis sem hættir þátt-
töku í stjórnmálum eftir mörg ár á
valdastóli og neyðist til að aðlagast
nýju lífi. Höfundurinn ætti víst að
vita um hvað hann er að fjalla: hann
heitir Vaclav Havel, andófsskáldið
sem fór fyrir „flauelsbyltingunni“ í
Tékkóslóvakíu fyrir tæpum tveimur
áratugum og varð síðar forseti.
Havel lét af embætti sem forseti
Tékklands árið 2003 og tók að skrifa
á ný en hann var á sínum tíma vel
metið leikritaskáld. Og hann snýr nú
aftur með nýtt leikrit, það fyrsta í á
annan áratug. Leikritið heitir upp á
íslensku „Vistaskipti“ og fer í sölu
eftir helgi og verður síðan sett upp í
fyrsta skipti í Prag í júní nk.
Havel viðurkennir að tími hans
sem forseti marki leikrit hans, sem
er í fimm þáttum, en hann fullyrðir
þó að það sé ekki sjálfsævisögulegt.
Raunar segist hann hafa byrjað að
skrifa það á níunda áratug síðustu
aldar þegar hann hafði enga ástæðu
til að einu sinni láta sig dreyma um
að verða einhvern tíma forseti.
Lykilpersóna í leikritinu er dr. Vi-
lem Rieger en það á eftir að reynast
honum erfitt að láta af embætti
kanslara: ný ríkisstjórn lætur henda
honum út úr ríkishúsnæðinu sem
hann hefur búið í um margra ára
skeið og á sama tíma breytast per-
sónulegir hagir Riegers óvænt og
skyndilega.
Havel segir leikritið nýja hafa
lauslega tengingu við Lé konung,
leikrit Shakespeares, og verk Tsjé-
kovs, Kirsuberjagarðinn.
„Lér konungur var líka leiðtogi
sem missti völdin og þá fór veröld
hans að hrynja í kringum hann,“
segir Havel en hvað varðar vísun til
verks Tsjékovs þá segir hann að
Vistaskipti fjalli líka um þá reynslu
að þurfa að yfirgefa heimili sitt.
Það fellur í hlut Davids Radoks að
leikstýra verki Havels og Dagmar,
kona leikskáldsins, mun fara með
stórt hlutverk í verkinu. Leikritið
verður sett upp í Slóvakíu seinna
meir og leikhús víða á Vesturlöndum
hafa lýst áhuga á að setja það upp.
Þá er ráðgert að þýða verkið á a.m.k.
níu erlend tungumál.
Havel hefur margoft komið til Ís-
lands og Brynja Benediktsdóttir
setti á sínum tíma upp tvö verka
hans hér á landi, Endurbygginguna í
Þjóðleikhúsinu 1990 og Largo desol-
ato í Borgarleikhúsinu 1994.
Havel varð forseti Tékkóslóvakíu í
desember 1989, eftir friðsamlega
byltingu sem varð til þess að komm-
únistar fóru frá völdum. Eftir að
landinu var skipt upp 1993 var hann
forseti Tékklands til 2003.
Harðneitar því að verkið
sé sjálfsævisögulegt
AP
Tímamót Havel með eintak af verki
sínu, Vistaskipti, sem komið er út.
Nýtt leikrit eftir
Vaclav Havel loks
væntanlegt á fjalirnar
NASER Khader
sagði í gær að
flokkur hans,
Nýtt bandalag,
myndi hætta við-
ræðum um aðild
að nýrri rík-
isstjórn ef núver-
andi stjórn-
arflokkar gengju
ekki að kröfum
hans. Nýtt bandalag vann fimm
þingsæti í kosningunum á þriðju-
dag og Khader hafði lýst því yfir að
hann styddi Anders Fogh Rasm-
ussen, leiðtoga Venstre, til áfram-
haldandi setu á forsætisráð-
herrastóli. En Khader vill
breytingar á innflytjendastefnunni,
sem þykir hafa verið sú allra harð-
asta í gervallri Evrópu. „Ef við
náum ekki niðurstöðu að því er
varðar hælisleitendur og þeirra
stöðu verðum við ekki hluti af
neinu,“ sagði Khader.
Fogh Rasmussen hafði ekki tjáð
sig um ummæli Khaders en þau
sýna vel þann vanda sem hann
stendur frammi fyrir, og þá jafn-
vægislist sem hann þarf að stunda,
en ríkisstjórn hans hefur til þessa
haft stuðning Danska þjóðarflokks-
ins en það er einmitt sá flokkur sem
á sínum tíma beitti sér fyrir því að
innflytjendastefnan yrði hert.
Khader er einnig ósammála
áherslum Piu Kjærsgaard, leiðtoga
Danska þjóðarflokksins, í skatta-
málum en Khader vill að þak á
tekjuskatt verði sett í 40%. „Ég er
dauðþreyttur á hrokanum í Piu
Kjærsgaard,“ sagði Khader í gær.
Hóta því að hætta viðræðum
um aðild að nýrri stjórn
Naser Khader
EKKI verður af kosningaeftirliti Öryggis- og samvinnustofnunar Evrópu
(ÖSE) í Rússlandi í desember en þingkosningar fara fram í landinu 2. des-
ember nk. Forsvarsmenn ODIHR, undirstofnunar ÖSE sem séð hefur um
kosningaeftirlit, segja ráðamenn í Moskvu hafa neitað að gefa út vega-
bréfsáritanir handa 70 eftirlitsmönnum. „Við höfum reynt allt. […] En því
miður verðum við nú að taka af skarið um að þetta verði einfaldlega ekki
framkvæmanlegt,“ hefur AFP-fréttastofan eftir Urði Gunnarsdóttur, sem
verið hefur talsmaður ODIHR en er raunar væntanleg til starfa í utanrík-
isráðuneytinu íslenska um áramót.
Sagði Urður að jafnvel þó að vegabréfsáritanirnar yrðu gefnar út núna
væri það of seint til að hægt yrði að halda úti eftirliti með framkvæmd
kosninganna því að skráning frambjóðenda hefði þegar farið fram, kosn-
ingabarátta þegar farin af stað og of lítill tími væri til að koma eftirlits-
mönnum á sinn stað. Talsmaður Vladímírs Pútíns Rússlandsforseta harð-
neitaði því hins vegar að ráðamenn í Moskvu hefðu lagt steina í götu
eftirlitsstofnunarinnar. „Rússland hefur algerlega uppfyllt þau skilyrði
sem það hefur undirgengist sem aðili að ÖSE,“ sagði Dmitry Peskov.
Ekkert eftirlit af hálfu ÖSE
með kosningum í Rússlandi
BAN Ki-moon, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, lagði hart að
stríðandi fylkingum í Líbanon í gær
að leiða til lykta deilur um skipan
nýs forseta en hann ber að skipa áð-
ur en kjörtímabil núverandi for-
seta, Emile Lahoud, rennur út 24.
nóvember nk. Hefð er fyrir því að
forsetinn komi úr röðum maróníta,
stærsta kristna þjóðarbrotsins í
Líbanon, en ekki hefur náðst sátt
um nýjan kandídat. Eru þetta erf-
iðustu deilur sem upp hafa komið
milli núverandi stjórnar, sem nýtur
stuðnings Vesturlanda, og stjórn-
arandstöðunnar, sem nýtur stuðn-
ings Sýrlandsstjórnar, síðan í borg-
arastríðinu í Líbanon 1975-1990, og
óttast menn framhaldið ef ekki
tekst að höggva á hnútinn.
Reuters
Leitar sátta Ban Ki-moon kom til
fundarhalda í Beirút á fimmtudag.
Þrýstir á um
sátt í Líbanon
HILLARY Clinton þótti standa sig best í kappræðum sjö
demókrata sem sækjast eftir útnefningu sem forsetaefni
flokksins. Clinton fór nokkuð halloka fyrir þeim Barack
Obama og John Edwards í kappræðum fyrir hálfum
mánuði en þótti ná vopnum sínum í gær. Keppinautar
hennar hafa mjög beint spjótum sínum að henni, enda
hefur hún yfirburðastöðu samkvæmt könnunum, en í
gær svaraði Clinton hins vegar fyrir sig. Sagðist hún
ekkert hafa á móti því að vera gagnrýnd á málefna-
legum forsendum. „En þegar menn byrja að kasta leðju
verðum við að minnsta kosti að vona, að miðið sé ná-
kvæmt og ekki sé verið að nota leikkerfi Repúblikanaflokksins.“
Sjö vikur eru til fyrstu forkosninga demókrata, sem verða í Iowa 3. jan-
úar, en úrslit þar gætu gefið tóninn um framhaldið.
Lét „strákana“ finna fyrir sér
Hillary Clinton
ÍSRAELSK stjórnvöld eru afar
óánægð með Alþjóðakjarnorku-
málastofnunina en þau segja að
henni hafi mistekist að fletta ofan
af augljósum áformum Írana um að
koma sér upp kjarnavopnum.
Ósátt við IAEA
KÍNVERSK stjórnvöld hafna ásök-
unum um að þau hafi staðið fyrir
iðnaðarnjósnum í Bandaríkjunum.
Slíku er þó haldið fram í skýrslu
sem lögð var fyrir Bandaríkjaþing.
Engar njósnir
STJÓRNVÖLD í Georgíu afléttu í
gær neyðarlögum og Mikhail Saa-
kashvili forseti sagði að lífið væri
að komast í eðlilegt horf í höf-
uðborginni eftir átök lögreglu og
stjórnarandstæðinga á götunum.
Ógilda neyðarlög
RAJENDA Pachauri, nób-
elsverðlaunahafi með meiru, á ráð-
stefnu IPCC um loftslagsmál í Val-
encia í gær. Ráðstefnan ályktaði að
loftslagsbreytingar gætu haft víð-
tækar og varanlegar afleiðingar.
Varað við vá