Morgunblaðið - 23.11.2007, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 23. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Þ
að er góð hugmynd hjá
Steinunni Valdísi Ósk-
arsdóttur, þingmanni
Samfylkingarinnar, að
breyta þyrfti starfs-
heiti ráðherra þannig að konur geti
borið titilinn án þess að vera „herr-
aðar“. Það gerir hugmyndina svo
enn betri að Steinunn skuli stinga
upp á því að það verði jafnvel verk-
efni þjóðarinnar allrar að finna
ráðherrum nýtt starfsheiti. Því að
hvað finnst Íslendingum skemmti-
legra og meira um vert en rífast
um hvað hlutirnir eigi að heita?
Það er alveg hárrétt hjá Stein-
unni að starfsheitið „ráðherra“ er
alveg ótækt eftir að konur fóru að
gegna þessum embættum. Það er
ennfremur hárrétt hjá Steinunni að
ef starfsheitið hefði verið kvenkyns
hefði því verið breytt um leið og
fyrsti karlinn tók við embætti.
„Ef orðin ráðherra og sendi-
herra væru t.d. „ráðfrú“ og „sen-
difrú“ hefði eflaust einnig þótt
sjálfsagt að breyta starfsheitinu
um leið og fyrsti karlmaðurinn tók
að sér slíkt embætti. Það er því í
fyllsta samræmi við þessa þróun að
breyta einnig starfsheitum í hefð-
bundnum karlastéttum, þannig að
konur geti borið þau. Ráðherra-
embætti eiga ekki að vera eyrna-
merkt körlum,“ sagði Steinunn í
greinargerð sem hún lagði fram
með þingsályktunartillögu sinni um
þetta efni.
Varla hafði mbl.is sagt frá tillögu
Steinunnar á miðvikudagskvöldið
en fréttabloggin tóku að hlaðast á
fréttina eins og grýlukerti í vetr-
artíð. Ég skal viðurkenna að ég er
að mestu hættur að nenna að lesa
fréttablogg, en af fyrirsögnum
blogganna mátti ráða að flestum
bloggskríbentum finnist þetta fá-
ránleg hugmynd – megnið af þess-
um skríbentum var karlkyns, sem
kann að útskýra eitthvað.
En að minnsta kosti varð alveg
ljóst, strax og þessi frétt birtist, að
þarna er á ferðinni mál sem getur
orðið mikið hitamál og áhugamál
þjóðarinnar, hvort heldur menn og
konur eru á móti því að breyta
starfsheitinu eða fylgjandi. Og þeir
sem eru fylgjandi breyttu starfs-
heiti (ég er í þeim hópi) geta síðan
farið að velta því fyrir sér hvað
skuli koma í staðinn. Vísast geta
orðið deildar meiningar um það.
Þetta þarf alls ekki að verða
tímafrekt eða dýrt. Nýyrðið sjálft
væri hægt að fá ókeypis með því
einfaldlega að fjölmiðlar birti
fréttatilkynningar þar sem al-
menningur er beðinn um að senda
tillögur á eitthvert netfang alþing-
is. Síðan myndu þingmenn ræða
þetta eins og hvert annað þingmál
og samþykkja lög um breytinguna.
Ég er alveg handviss um að það
yrðu ekki miklar deilur um þetta á
þinginu. Það er í rauninni alveg
sjálfsagt mál að breyta þessu, því
að eins og Steinunn segir enn-
fremur:
„Það stríðir ekki einungis gegn
málvitund okkar að kona sé herra,
heldur er það merkingarlega úti-
lokað að kona sé herra á sama hátt
og karl getur ekki verið frú. Orðið
herra merkir tvennt samkvæmt ís-
lenskri orðabók, annars vegar titil
karlmanns og hins vegar húsbónda
eða yfirmann og ljóst er að síð-
arnefnda merkingin er frá þeim
tíma þegar aðeins karlar gegndu
slíkum stöðum. Það er því mikið
réttlætismál að þessum starfs-
heitum verði breytt.“
Þetta er eiginlega alveg skothelt.
Og þegar einhverju er haldið fram
með skotheldum rökum hlýtur
maður að fallast á það.
Kannski mætti þó velta því fyrir
sér hvort að merking orðsins
„herra“ sé að einhverju leyti orðin
tvíræð, og það sé farið að merkja
bæði „herramaður“ (sem eingöngu
getur átt við karlkyns manneskju)
og einnig „yfirmaður“ (sem getur
átt við hvort heldur sem er karl-
kyns eða kvenkyns manneskju).
Þannig að í samhenginu „ráðherra“
hafi orðhlutinn „herra“ í rauninni
breytt um merkingu og eigi ekki
lengur eingöngu við um karlkyns
manneskju.
Ég skal játa að samkvæmt minni
eigin máltilfinningu er orðið „ráð-
herra“ af einhverjum ástæðum
ekki sérlega karlkynjað. En það
getur vel verið að þetta sé einfald-
lega vegna þess að ég er karlkyns.
Ég viðurkenni fúslega að mér
finnst dálítið skrítið ef karlmaður
er titlaður „hjúkrunarkona“. Grun
hef ég um að mörgum körlum þyki
það skrítið. Þannig að ég trúi því
vel að konum finnist skrítið að Þor-
gerður Katrín sé titluð herra, svo
dæmi sé tekið.
En hvaða orð á þá að koma í
staðinn? Ekki blasir það við. Mig
langar þó að gera að tillögu minni
að farin verði einfalda leiðin og
orðhlutinn „herra“ einfaldlega
skorinn af orðinu „ráðherra,“
þannig að eftir verði einfaldlega
„ráð“. Fínt hvorugkynsorð, og
breytingin verður ekki mikil. Úr
„Geir Haarde forsætisráðherra“ í
„Geir Haarde forsætisráð.“
Ef úr verður að þessi tillaga mín
hlýtur náð fyrir augum þingheims
og samþykkt verður stjórn-
arskrárbreyting þess efnis að
starfsheitið „ráð“ komi í stað „ráð-
herra“ mun ég senda reikning upp
á eina milljón til Árna Matthiesens
fjármálaráðs. (Athugið að í nefni-
falli er þetta alls ekki „ráður“ held-
ur „ráð“ – hvk).
En án gamans: Það væri alveg
eitursnjallt af alþinginu að sam-
þykkja þessa breytingu á starfs-
heiti ráðherra og ganga frá henni
án þess að ráða í verkið einhverja
meinta fagmenn sem rukka stórfé
fyrir. Auðvitað blasir við að þarna
er tækifæri fyrir þingmenn eða
ráðherra til að gauka peningum
skattborgaranna að vildarvinum
sínum undir því yfirskini að um sé
að ræða þóknun, en vonandi slepp-
ur þetta mál við að atast af slíkum
auri.
Hér er einnig tækifæri fyrir ís-
lenska rithöfunda og aðra orða-
smiði að komast á spjöld stjórn-
arskrárinnar með því að búa til
gott orð í staðinn fyrir „ráðherra“.
En ég vona að þessir sömu rithöf-
undar og orðasmiðir séu tilbúnir til
að rukka ekki krónu fyrir orðið. Er
ekki nóg að fá heiðurinn og tilhugs-
unina um að eiga orð í stjórn-
arskránni – þó ekki sé nema eitt
orð, það er meira en flestir eiga.
Burt með
„herrann“
»Ég viðurkenni fúslega að mér finnst dálítiðskrítið ef karlmaður er titlaður „hjúkr-
unarkona“. Þannig að ég trúi því vel að kon-
um finnist skrítið að Þorgerður Katrín sé titl-
uð herra, svo dæmi sé tekið.
BLOGG: kga.blog.is
VIÐHORF
Kristján G. Arngrímsson
kga@mbl.is
BRYNJÓLFUR Þórðarson skrifar
ljóta og ósanna grein í Morgunblaðið
18. nóvember sl. sem hann kallar
„Gengið gegn gleðinni“. Honum er
mjög í nöp við bæna-
göngu þá sem fram fór í
Reykjavík 10. nóv-
ember síðastliðinn.
Mikill fjöldi fólks safn-
aðist fyrir framan Hall-
grímskirkju og bæna-
gangan hófst kl. 14.
Engin spjöld voru borin
af fólkinu nema eitt
sem ég sá og stóð á
„Guð er friður.“ Margir
héldu á krossum.
Bænaefnin sem fólk
kom til að biðja í göng-
unni voru mörg; að
leysa ungt fólk undan
valdi fíkniefnanna, að ofbeldi linnti,
að biðja fyrir því að fólk losnaði und-
an fargi skuldafens, að sjálfsvígum
linnti og bæn um að losa fólk undan
margri andlegri og líkamlegri áþján.
Upphafsmaður göngunnar, Baldur
Einarsson, er ungur maður nýslopp-
inn úr klóm eiturefnanna, vegna þess
að hann frelsaðist og tók á móti frels-
ara sínum Jesús Kristi og hóf þá sam-
stundis gjörsamlega nýtt líf. Hann og
móðir hans búa í Ármúla 23 og fengu
samtímis þá köllun að gera íbúð sína
að bænahúsi fyrir alla þá sem áttu um
sárt að binda vegna vanmáttar síns
og alla aðra sem áhuga hefðu. Á
skömmum tíma fjölgaði fólkinu sem
kom á samkomur í Ármúla 23 og
menn og konur frelsuðust eða öðl-
uðust nýtt líf með trúnni á Jesús
Krist. Hann sem tók á sig bölið sem
hvíldi á þeim og þau eignuðust vin í
Frelsara sínum, þann, sem sviki þau
aldrei. Fólkið komst ekki lengur fyrir
í Ármúla 23 og fékk leyfi til að halda
samkomur í bænahúsinu í Grens-
áskirkju og þar eru samkomur á
mánudags- og föstudagskvöldum kl.
20. Þúsundir manna söfnuðust saman
og gengu niður Skólavörðustíg 10.
nóv. og sá trúarstyrkur og gleði sem
ríkti í þessari göngu verður ógleym-
anlegur. Það sem var svo stórkostlegt
er að þarna safnaðist saman fólk frá
öllum trúarfélögum landsins; þjóð-
kirkjunni og frjálsu söfnuðunum.
Foreldrar komu með börnin með sér
og alls staðar skein gleði og von úr
andliti fólksins. Þegar litið var til
baka í göngunni í Bankastræti náði
gangan eins langt og augað eygði upp
Skólavörðustíg. Að
minnsta kosti þrjú þús-
und manns gengu og
þegar á Austurvöll var
komið var hann þétt-
skipaður fólki allt frá
Alþingishúsinu að Café
Reykjavík í norður og
frá Hótel Borg að
Landssímahúsinu í
vestur. Baldur Ein-
arsson hefur farið eins
og logi yfir akur og
frelsað fólk, því alls
staðar þar sem hann
hefur farið með félögum
hefur fólk frelsast. Þeir
fóru einn dag til Keflavíkur og héldu
þrjár samkomur og frelsuðust um 15
manns. Það var sunginn sálmur á
leiðinni í göngunni og sá sami aftur
niðri á Austurvelli. Tveir prestar frá
þjóðkirkjunni ásamt herra Sigurbirni
Einarssyni, fyrrv. biskupi, og Baldur
og Geir Jón, yfirlögreglustjóri
Reykjavíkurborgar, sem er hjálpari í
starfsemi Baldurs, stóðu með fána-
borg fyrir framan Alþingishúsið.
Baldur talaði fyrstur og það er eins
og þegar þessi ungi maður byrjar að
biðja til Frelsara síns að enginn kom-
ist hjá því að hrífast. Og Brynjólfur
Þórðarson, það var ekki aðeins sumt
fólk sem lyfti aðeins upp annarri
hendi þá heldur mjög margir sem
réttu upp í mikilli gleði báða hand-
leggi! Tveir þjóðkirkjuprestar, maður
og kona, héldu ræður. Síðan talaði
okkar virti og mikli trúarleiðtogi
herra Sigurbjörn Einarsson, sem
hvert einasta mannsbarn þessarar
þjóðar dáir og sagði eins og venjulega
styrkmikil, falleg og sönn orð um trú
og trúfesti. Og það vil ég segja Brynj-
ólfi Þórðarsyni að ef hann ætlar sér
að fara aftur með slíkt fleipur og nið-
urlægjandi orð um þennan mjög svo
mikilsvirta mann íslensku þjóð-
arinnar á hann ekki von á virðingu frá
þjóð sinni. Herra Sigurbjörn Ein-
arsson hefur aldrei staðið einmana á
neinum palli og síst af öllu hefur hann
snúið sér undan eftir bænir sínar eins
og Brynjólfur Þórðarson lýsir á mjög
niðrandi hátt í grein sinni. Í sömu
andrá bið ég kærleika og fyrirgefn-
ingu Jesús Krists Frelsara okkar að
vera með Brynjólfi Þórðarsyni og
gefa honum vernd og blessun í námi
sínu í Kennaraháskóla Íslands. Ég
hitti herra Sigurbjörn Einarsson á
leiðinni frá Austurvelli og heilsaði
honum innilega þar sem hann gekk
tígulegur með barnabarni sínu. Í
Laugardagshöll var mikill fjöldi fólks
um kvöldið 10. nóvember. Margar
sálma- og gospelsöngvahljómsveitir
spiluðu til skiptis á sviði íþóttahall-
arinnar. Var gaman að hitta kunn-
ingja frá ýmsum söfnuðum. Hjá
frjálsu kirkjunni er alltaf safnað pen-
ingum því að þar er ekki um nema
takmörkuð fjárframlög að ræða frá
því opinbera. Fólk ræður hvort það
vill styrkja viðkomandi söfnuð eða
ekki. Í Biblíunni stendur skrifað að
maður eigi að greiða tíund af tekjum
sínum til safnaðar síns og það eru
margir sem gera það.
Enginn úr ríkisstjórn Íslands kom
í bænagönguna og ekki forsetinn.
Hvorki sjónvarpsvélar RÚV né
Stöðvar 2 höfðu tekið myndir af
göngunni eða frá athöfninni á Aust-
urvelli. 10. nóvember gekk jafnmargt
fólk niður Skólavörðustíginn niður á
Austurvöll og gekk niður Laugaveg-
inn niður á Austurvöll með Ómari
Ragnarssyni til að mótmæla Kára-
hnjúkavirkjun. Og þá voru sjónvarps-
myndavélarnar óspart á ferðinni.
Bænaganga
Valgerður Þóra Benediktsson
skrifar um nýafstaðna bæna-
göngu og svarar grein Brynj-
ólfs Þórðarsonar
»… þarna safnaðistsaman fólk frá öllum
trúarfélögum landsins;
þjóðkirkjunni og frjálsu
söfnuðunum. Foreldrar
komu með börnin með
sér og alls staðar skein
gleði og von úr andliti
fólksins.
Valgerður Þóra
Benediktsson
Höfundur er háskólaborgari.
ÞAÐ voru ánægjulegar fréttir,
sem lesa mátti fyrir skömmu í
blaðinu Vikudegi á Ak-
ureyri og Morg-
unblaðinu, þar sem
bæjarstjórinn Sigrún
Björk Jakobsdóttir tók
af skarið um að ekki
yrði byggður Hag-
kaups-stórmarkaður á
Akureyrarvelli, þó svo
að ég sé ekki sammála
henni að öðru leyti
hvað varðar uppbygg-
ingu á Vellinum. Auð-
vitað væri hagkvæm-
ast, fljótlegast og
langódýrast að fyrir
væntanlegt landsmót, að snúa Vell-
inum örlítið og byggja hann upp
þannig með tilskyldum fjölda
hlaupabrauta, en ekkert þyrfti til að
byrja með að hugsa um stúkubygg-
ingu, eða huga að öðru umhverfi
Vallarins svo stórfenglegt sem það
er frá náttúrunnar hendi.
Eins og kunnugt er hér fyrir norð-
an benti Kristján Þór Júlíusson,
fyrrv. bæjarstjóri og sá maður, sem
að mínu mati hefur hvað mest verið
til óþurftar fyrir Akureyrarbæ, Jó-
hannesi kenndum við Bónus á, að
sækja um fyrir Hagkaupsverslun á
Akureyrarvelli. Kristján Þór hafði
auðvitað enga heimild til að ráðstafa
svæðinu upp á sitt eindæmi, en hann
var ekki óvanur slíkum vinnubrögð-
um að fara á bak við samstarfsflokk
sinn í bæjarstjórn Akureyrar. Þetta
er trúlega fáheyrt ef ekki einsdæmi
að boðinn sé aðalíþróttaleikvangur
eins bæjarfélags fyrir stórmarkað,
sem í þokkabót stend-
ur, að sagt er, í vafa-
sömum viðskiptahátt-
um með vöruverð.
En Sigrún Björk
bæjarstjóri tók af skar-
ið eins og fyrr segir og
er það henni til sóma
og framdráttar, ekki
síst vegna þess að
gengið hefur manna á
milli hér í bæ að hún
láti alfarið stjórnast af
Kristjáni Þór og sann-
aði hún hið gagnstæða,
og er hún manneskja
að meiri fyrir.
Jóhannes gefur og
Jóhannes tekur
Jóhannes kenndur við Bónus
brást illa við í viðtölum við fyrr-
greind blöð og telur sig hafa verið
dreginn á asnaeyrunum sl. 4-5 ár, en
það verður hann alfarið að eiga við
Kristján Þór, sem í umboðsleysi
bauð honum íþróttavöllinn og jafn-
framt að eiga það við hann þetta með
asnaeyrun.
Ég verð að viðurkenna fákunnáttu
mína hvað varðar viðskiptahætti
auðmanna, en þar sýnist engu eirt
þegar græðgin, hrokinn, yfirgang-
urinn, frekjan og gróðahyggjan situr
í fyrirrúmi fyrir öllu mannlegu, þó
svo gefið sé með annarri
hendinni, en tekið með hinni. Mér
er sagt, að fyrrgreindur Jóhannes
hafi gefið einhverjar krónur til ungs
íþróttafólks, sem er í öðru íþrótta-
félaginu hér í bæ, en ætlar síðan að
hirða af því íþróttaaðstöðuna með
hinni hendinni og skil ég svo sann-
arlega ekki slík „góðverk“. En síðan
barst honum liðsauki því Ragnar
kaupmaður Sverrisson, talsmaður
Akureyrar í öndvegi, virðist vita ým-
islegt um samskipti Jóhannesar við
Akureyrarbæ hvernig svo sem á því
stendur, og telur að með því að neita
Hagkaupsverslun um svæðið sé ver-
ið að stuðla að fleiri kjarnasvæðum í
bænum og slík verslun hefði tengt
saman Glerártorgs-verslunarmið-
stöðina og miðbæinn. Þvílíkt rugl
hef ég sjaldan heyrt, hvaða tenging
hefði þetta orðið?
Ég er ansi hræddur um að þarna
liggi annarlegar hvatir að baki hjá
Ragnari. Hann segir í Vikudegi að
framkoman við Hagkaup sé smán-
arleg, en ef framkoma Ragnars við
Akureyrarbæ er ekki smánarleg þá
er hún í hæsta máta óeðlileg og
talið að eitthvað búi þar undir.
Sigrún Björk ómerkti
orð Kristjáns Þórs
Hjörleifur Hallgríms skrifar
um skipulagsmál á Akureyri »Ég verð að við-urkenna fákunnáttu
mína hvað varðar við-
skiptahætti auðmanna.
Hjörleifur Hallgríms
Höfundur er framkvæmdastjóri og
Akureyringur.