Morgunblaðið - 05.02.2008, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 5. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÞJÓÐAREIGN Í STJÓRNARSKRÁ
Í forystugrein Morgunblaðsins ígær voru færð rök að því með til-vitnunum í ummæli formanna
stjórnmálaflokkanna, að almenn
samstaða væri á milli þeirra um það
grundvallaratriði varðandi orkuauð-
lindir að þær yrðu í þjóðareign, hvort
sem eignarhaldið væri í höndum rík-
is, sveitarfélaga eða auðlindirnar
væri að finna í þjóðlendum. Hins veg-
ar yrði ekki hreyft við þeim einka-
eignarrétti á orkuauðlindum, sem
væri nú í höndum landeigenda.
Næsta skref í umræðum um orku-
auðlindir er að ræða ákvæði í stjórn-
arskrá, sem kveði á um þjóðareign á
auðlindum, svo sem fiskimiðunum í
kringum landið, orkuauðlindum í op-
inberri eigu og öðrum auðlindum,
sem augljóslega eru í sameign þjóð-
arinnar, svo sem útvarpsrásum, sjón-
varpsrásum og símarásum.
Nú þegar liggur fyrir samkvæmt
viðtölum við formenn stjórnmála-
flokkanna í Morgunblaðinu sl. sunnu-
dag, að Samfylking, Framsóknar-
flokkur og Vinstri grænir eru
fylgjandi slíku stjórnarskrárákvæði.
Í ljósi þess að hugmyndin er komin
frá einum af forystumönnum Sjálf-
stæðisflokksins frá fyrri tíð verður að
ætla, að Sjálfstæðisflokkurinn verði
hlynntur slíku stjórnarskrárákvæði,
þótt vafalaust þurfi einhverjar um-
ræður að fara fram innan flokksins
um það. Frjálslyndi flokkurinn hefur
ekki tekið afstöðu til málsins en jafn-
vel þótt hann snerist gegn slíku
ákvæði, sem engin sérstök ástæða er
til að ætla, mundi afstaða hans ekki
ráða úrslitum.
Fyrirfram verður því að ætla, að
fjórir af fimm flokkum verði sammála
því að taka upp í stjórnarskrá
ákvæði, sem tryggir þjóðareign á
auðlindum. Varla mundi Sjálfstæðis-
flokkurinn gera Samfylkingunni
kleift að rjúfa stjórnarsamstarfið á
slíku prinsippatriði og gera henni
mögulegt að mynda ríkisstjórn með
Framsóknarflokki og Vinstri græn-
um um slíkt grundvallaratriði í ís-
lenzkum þjóðmálum.
Þá er eftir að ræða tvo aðra þætti
þessara mála. Annað er hversu djúpt
í jörðu niður eignarréttur jarðeig-
enda nær. Þetta er áhugavert um-
ræðuefni, sem nauðsynlegt er að
hefja umræður um. Þeir verða áreið-
anlega margir, sem telja að slíkur
eignarréttur hljóti að vera takmörk-
unum háður.
Hitt snýst um hina svonefndu
orkuútrás. Þar er afstaða flokkanna
ekki jafn skýr. Samfylking og Fram-
sóknarflokkur virðast vera þeirrar
skoðunar, að sjálfsagt sé að einkafyr-
irtæki og fyrirtæki í opinberri eigu
starfi saman á vettvangi orkuútrásar.
Meirihluti borgarfulltrúa Sjálfstæð-
isflokksins og Vinstri grænir vilja
greina þarna á milli. Forysta Sjálf-
stæðisflokksins á landsvísu sýnist
hins vegar sammála Samfylkingu og
Framsóknarflokki. Þennan skoðana-
mun þarf að ræða innan Sjálfstæð-
isflokksins, þannig að flokkurinn hafi
skýra afstöðu til málsins.
HVAR ERU HUGMYNDIRNAR?
Pólitík byggist á hugmyndum. Efhugmyndagrunnur stjórnmála-
flokkanna er ekki í stöðugri endur-
nýjun kemur fljótt í ljós, að þeir hafa
ekkert nýtt fram að færa. Þetta á við
um alla íslenzku stjórnmálaflokkana
eins og nú standa sakir.
Það kom mjög fljótt í ljós í sumar,
að Samfylkingin kom ekki með neinar
nýjar hugmyndir inn í ríkisstjórn
með Sjálfstæðisflokknum. Núverandi
ríkisstjórn fylgir í öllum meginatrið-
um sömu stefnu og fyrri ríkisstjórn.
Það hafa engar nýjar hugmyndir
komið fram í utanríkismálum, í um-
hverfismálum, í samgöngumálum, í
iðnaðarmálum eða í viðskiptamálum
eftir að Samfylkingin gerðist aðili að
ríkisstjórn.
Það stendur engin hugmyndaleg
endurnýjun yfir í Sjálfstæðisflokkn-
um. Sú endurnýjun að þessu leyti,
sem fram fór í Sjálfstæðisflokknum
fyrir tveimur áratugum eða svo og
mótaði stefnu ríkisstjórna Sjálfstæð-
isflokksins á síðasta áratug síðustu
aldar og fram á þessa öld, hefur runn-
ið sitt skeið á enda. Það hefur ekkert
nýtt komið í staðinn. Hvert stefnir
Sjálfstæðisflokkurinn?
Framsóknarflokkurinn er í öng-
stræti og er ekki búinn að gera upp
við sig hvers konar flokkur hann ætl-
ar að verða. En það er að vísu orðið
ljóst hvað Framsóknarflokkur Guðna
Ágústssonar ætlar ekki að verða.
Hann ætlar ekki að verða flokkur
sem berst fyrir aðild að Evrópusam-
bandinu.
Vinstri grænir eru heldur ekki
uppfullir af nýjum hugmyndum. Þeir
eru ekki búnir að gera upp við sig
hvort þeir ætla að vera vinstri eða
grænir. Þessi togstreita er sennilega
djúpstæðari innan flokksins en marg-
ir gera sér grein fyrir.
Frjálslyndir hafa frá upphafi byggt
á ákveðinni pólitík í sjávarútvegsmál-
um og á því hefur engin breyting orð-
ið. Þess vegna þurfa þeir ekki á hug-
myndalegri endurnýjun að halda.
Þessi skortur á nýjum hugmyndum
stendur öllum íslenzku stjórnmála-
flokkunum fyrir þrifum. Þeir hafa
ekkert nýtt fram að færa og þess
vegna er ekkert merkilegt að gerast á
vettvangi stjórnmálanna.
Jafnvel þegar Sjálfstæðisflokkur-
inn fær loksins yfirráð yfir heilbrigð-
isráðuneytinu stendur á því að flokk-
urinn leggi fram nýjar hugmyndir í
heilbrigðismálum. Það er vissulega
eðlilegt að nýr flokkur, nýr ráðherra
og nýir ráðgjafar fái tíma til að móta
og leggja fram nýjar hugmyndir en
tíminn er að renna út. Kom Sjálf-
stæðisflokkurinn ekki með neitt
veganesti inn í heilbrigðisráðuneyt-
ið?
Flokkarnir þurfa allir að taka sig
taki og hrista upp í hugmyndabönk-
um sínum. Annars verður stöðnun í
þróun og uppbyggingu samfélags
okkar.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Nemandinn er horfinnundir hettuna á peys-unni sinni. Gott ef hanndregur ekki ýsur. Hann
situr í öftustu röð, þannig að kenn-
arinn kemur ekki auga á hann fyrr
en um síðir. Gefur sig þá á tal við
hann. „Fyrirgefðu, ertu sofandi?“
spyr kennarinn kurteislega. Nem-
andinn muldrar í barm sér. „Ég
heyri ekki hvað þú segir.“ Kenn-
arinn hækkar róminn lítið eitt en
gætir eftir sem áður fyllstu kurteisi.
„Sértu sofandi verð ég að færa til
bókar að þú sért fjarverandi.“ Nú
rís nemandinn upp við dogg og segir
í hálfum hljóðum: „Ég er ekki fjar-
verandi.“ Nú, jæja. Kennarinn lætur
það gott heita og tekur upp þráðinn í
kennslunni.
Austurríska kennaranemanum
Katharinu Angerer er mikið niðri
fyrir meðan hún lýsir þessari upp-
lifun sinni úr kennslustund í einum
af framhaldsskólunum á höfuðborg-
arsvæðinu á dögunum. Hún er hér
stödd á vegum evrópska samstarfs-
verkefnisins EUROPROF ásamt
ellefu öðrum kennaranemum frá sex
löndum og eru þau að bera saman
bækur sínar þegar fyrri vikunni af
tveimur er lokið.
„Finnst þér vanta aga í kennslu-
stundum í íslenskum framhalds-
skólum?“ spyr fundarstýran, Hafdís
Ingvarsdóttir, sem veitir kennslu-
réttindanáminu í HÍ forstöðu.
„Já, ég verð að viðurkenna það,“
svarar Katharina varfærnislega og
brosir eilítið vandræðalega. Hafdís
segir henni að hafa ekki áhyggjur af
því. Allar athugasemdir séu vel
þegnar, góðar og slæmar. Til þess er
leikurinn gerður.
Komast upp með margt
„Íslenskir nemendur komast upp
með ótrúlega margt,“ heldur Kat-
harina áfram. „Það þýddi ekki fyrir
nokkurn mann að vera með húfu eða
hettu yfir höfðinu í kennslustund
heima í Austurríki.“
„Eða svara í farsíma,“ bætir Sus-
anne Juul Lange frá Danmörku við
hlæjandi. Í þeirra huga sver þetta
ástand sig bersýnilega í ætt við súr-
realisma.
Annar nemandi blundaði í tíma að
hinni pólsku Katarzynu Dzieslaw
viðstaddri. „Hann var annaðhvort
sendur til hjúkrunarkonunnar eða
skólameistarans,“ upplýsir hún.
„Í skólanum sem ég sótti heim var
stúlka með fætur uppi á borði alla
kennslustundina. Mikil príma-
donna,“ segir Milena Sokolowska,
einnig frá Póllandi.
„Og hvað gerði kennarinn í því?“
spyr einhver.
„Honum var slétt sama. Hann
stóð heillengi sjálfur uppi á borði,“
svarar Milena og augu félaga henn-
ar standa á stilkum. Blaðamanni
verður hugsað til Robins Williams í
þeirri merku kvikmynd Dead Poets
Society. Ætli hann sé kominn til Ís-
lands?
Ljóst er að agaleysið hefur komið
hinum góðu gestum spánskt fyrir
sjónir. En þeir sjá líka fjölmargar
jákvæðar hliðar á íslenskri fram-
haldsskólakennslu.
„Mér finnst frábært hvað sam-
skipti nemenda og kennara eru náin
og afslöppuð hérna. Það er eitthvað
annað en heima,“ segir hin ítalska
Lara Buffoni.
Og Jurgita Bartašiunaitè frá
Litháen tekur í sama streng: „Það
er ótrúlegt að verða vitni að því að
kennari sest við hlið nemanda síns í
miðri kennslustund og byrjar að
ræða við hann um hremmingar
Britneyjar Spears!“
Gestirnir eru almennt sammála
um að íslenskir framhaldsskóla-
kennarar séu upp til hópa áhuga-
samir og ferskir í sinni nálgun.
Það er tilfinning Karinar Lublin
Hansen frá Danmörku að vel fari á
með íslenskum kennurum en þeir
geri lítið af því að ræða innbyrðis um
kennsluna. „Heyrðu,“ byrjar Haf-
dís. „Ég er búin að rannsaka þetta í
nokkur ár og þú sérð þetta strax eft-
ir eina viku!“
Þá þykir flestum stórmerkilegt að
kennarar og nemendur séu
„Nemendur hika ekki við a
kennarann með skírnarnaf
Katharina frá Austurríki. „
mjög áhugavert og gerir an
loftið afslappað.“
Hafdís notar tækifærið o
hópnum grein fyrir því að h
föður- og ættarnöfn alls ekk
samskiptum. Aðeins skírna
„Yrði ég kölluð Ingvarsdótt
ég stara í forundran á viðko
Þetta þykir hinum evróp
um merkilegur siður.
Hópurinn er á einu máli u
enskukunnátta sé almennt
hjá íslenskum framhaldssk
um. „Í því sambandi skiptir
anlega sköpum að þið textið
og bandarískt sjónvarpsefn
í Austurríki er allt döbbað,“
Katharina.
Mergjaður tækjakostur
Ekki fer milli mála að hópn
mikið til tæknibúnaðar í ísl
skólastofum koma. Ekkert
sem hér um ræðir stendur
sporði í þeim efnum. Einku
litháísku nemarnir, Alisa C
fyrrnefnd Jurgita, heillaðir
eins og við séum staddar á
verustigi, þvílíkur er tölvu-
tækjakosturinn,“ segir Alis
gita hefur haft tækifæri til
ast með listkennslu í einum
anna og hrífst ekki síður af
Sitthvað í íslenskum framhaldsskólum kemur erlendum
Ýsudráttur, óforml
tækjagnótt og Brit
Ánægðar Evrópsku kennaranemarnir tólf ásamt Hafdísi Ingvar
Hér á landi eru nú
staddir tólf verðandi
tungumálakennarar
frá sex Evrópulöndum
til að kynna sér kenn-
aramenntun við HÍ,
skólastarf og kennslu-
hætti í framhalds-
skólum. Orri Páll
Ormarsson var fluga á
vegg þegar þeir báru
saman bækur sínar í
gær. Ekki er ofsögum
sagt að gestirnir séu
glöggskyggnir.
raunaverkefn
Talsverðar vo
Hafdísar Ingv
Ragnarsdóttu
hér á landi.
Verkefnið e
eru samtímis
sem hér eru v
indadeild Hás
í sams konar h
Ætlað að au
Verkefnið he
gögnum um k
um ólíku lönd
upplifir kenn
ingu og um le
kennara.
„Væntinga
irnar og starf
Erindi kennaranemanna tólf hingað tillands er að kynna sér kennaramenntunvið Háskóla Íslands, skólastarf og
kennsluhætti í þeim framhaldsskólum sem eru
sérstakir samstarfsskólar félagsvísindadeildar
um menntun kennara, Borgarholtsskóla, FÁ, FG,
MH, MK og Kvennaskólanum. Á sama tíma eru
sjö íslenskir kennaranemar í nemendaskiptum í
jafnmörgum Evrópulöndun. Hópurinn er hér á
vegum kennslufræðinnar við HÍ en verkefn-
isstjórar í skólunum sex bera hitann og þungann
af heimsókninni. Helsta stoð verkefnisins er téð
samstarf HÍ og skólanna.
Heimsókn nemanna er liður í þriggja ára Co-
meníusar-samstarfsverkefni átta háskóla í átta
löndum sem allir mennta tungumálakennara.
Löndin eru Austurríki, Danmörk, England,
Frakkland, Ítalía, Litháen og Pólland, auk Ís-
lands.
Verkefnið nefnist EUROPROF og er til-
Talsverðar vonir bu