Morgunblaðið - 26.05.2008, Blaðsíða 16

16 MÁNUDAGUR 26. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
VESTURLAND
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
VESTUR-ÍSLENSKI rithöfund-
urinn, ritgerðasmiðurinn, ljóð-
skáldið og tónlistarmaðurinn Bill
Holm fær McKnight-lista-
mannaverðlaunin í Minnesota í
Bandaríkjunum í ár fyrir framlag
sitt til menningarinnar og útbreiðslu
hennar í meira en þrjá áratugi, en
verðlaununum fylgja 50.000 doll-
arar, um 3,6 milljónir króna.
Frá Minneota til Hofsóss
Bill Holm er af íslenskum ættum,
að þremur fjórðu ættaður úr Múla-
sýslu og einum fjórða úr Þingeyj-
arsýslu. Hann er 65 ára og er frá ís-
lensku byggðinni í Minnesota, en
hefur kennt bókmenntir og ritlist við
Southwest Minnesota State-
háskólann undanfarin 27 ár. Hann
kom fyrst til Íslands 1970, kenndi
bandarískar bókmenntir við ensku-
deild Háskóla Íslands 1978 til 1979
og keypti húsið Brimnes á Hofsósi
um aldamótin, þar sem hann hefur
verið síðan við skriftir á sumrin.
Fjölmargir hafa notið leiðsagnar
Bills. Auk hefðbundinnar kennslu í
Bandaríkjunum, Kína og á Íslandi
hefur hann verið með námskeið víða
og undanfarin ár hefur hann verið
eftirsóttur sögumaður, m.a. í Íslend-
ingabyggðum vestra.
Nýjasta bók Bill Holms er The
Windows of Brimnes: An American
in Iceland, sem kom út í fyrra, en
samtals hafa komið út 10 bækur eftir
hann.
Í viðtali við ofanritaðan í Morg-
unblaðinu fyrir tæplega sjö árum
sagði Bill að hann hefði verið alinn
upp með því hugarfari að líta á sig
sem Vestur-Íslending frekar en
Bandaríkjamann og umhverfið hefði
verið „íslenskt“. Á unga aldri hefði
hann helst ekkert viljað gera nema
lesa og skrifa bækur. Gömlu Íslend-
ingarnir hefðu hrósað honum fyrir
ljóðalestur og sagt að þó að hann
ætti nokkuð í land gæti hann orðið
skáld.
Eftir að greint var frá útnefning-
unni skrifaði Sarah T. Williams í
dagblaðið Star Tribune í Minnesota
að þegar Bill Holm hefði vaxið úr
grasi hefðu íslenskir frændur hans
ráðlagt honum að leggja bókmennt-
irnar á hilluna og búa sig undir að
taka við býli föður síns enda væru al-
vörupeningarnir í nautgripum og
svínum. „Nú gæti ég sagt þeim að
þrátt fyrir allt væru alvöru pening-
arnir í ljóðlistinni,“ svaraði Bill
Holm, „en þú þarft bara að bíða að-
eins lengur“.
Þrátt fyrir allt eru alvöru-
peningarnir í ljóðlistinni
Morgunblaðið/Einar Falur
Viðurkenning Vestur-íslenski listamaðurinn Bill Holm hefur fengið stað-
festingu á því að peningarnir eru mestir í ljóðlistinni.
Í HNOTSKURN
» McKnight-listamannaverð-launin eru ein þau virtustu í
Minnesota. Bill Holm er 11. lista-
maðurinn til að verða útnefndur
og fær hann verðlaunin í haust.
» Tónskáldið Dominick Arg-ento fékk verðlaunin 1998 og
á meðal annarra verðlaunahafa
eru rithöfundurinn Robert Bly
(2000).
Bill Holm verðlaunaður í Minnesota með 50.000 dollurum
ÍSLENSKT umhverfi í Vesturheimi
hefur vakið áhuga margra af ís-
lenskum ættum til að kynnast ís-
lensku rótunum betur. Ryan Leir í
Saskatoon í Saskatchewan í Kanada
er einn þeirra, en hann kom fyrst til
Íslands til að þjálfa og leika með ÍR í
körfubolta 2004. Næsta tímabil end-
urtók hann leikinn hjá Stjörnunni í
Garðabæ og í fyrra kom hann aftur
til þess að hafa umsjón með körfu-
boltabúðum í Garðabæ. Þær heppn-
uðust vel og hann er væntanlegur til
að endurtaka leikinn í byrjun júní.
Ryan Leir er íslenskur í móð-
urætt. Móðir hans er Edie Olafson,
dóttir Nönnu og Jóhannesar Olaf-
son. Olgerina, móðir Jóhannesar,
og Jóhannes Kjarval listmálari voru
systkini. „Íslensku ræturnar eru
mér mjög mikilvægar,“ segir Ryan.
„Amma og afi voru alltaf afi og
amma á íslensku og þau lögðu mikla
áherslu á að við vissum allt um Ís-
land en þau töluðu alltaf íslensku.
Þau áttu margar íslenskar bækur,
til dæmis Íslendingasögur, Sjálf-
stætt fólk, bækur um Kjarval,
myndabækur frá Íslandi og svo
framvegis auk þess sem myndir eft-
ir Kjarval voru um alla veggi.“
Fjölskyldan settist að í Wynyard í
Vatnabyggð og ólst móðir Ryans
þar upp. Hann segir að afi sinn og
amma hafi alltaf litið á sig sem ís-
lenskt Kanadafólk og frá barnsaldri
hafi hann dreymt um að fara til Ís-
lands. „Þegar draumurinn rættist
fannst mér ég vera heima,“ segir
hann og bætir við að Jón Þ. Ólafs-
son, frændi sinn og fyrrverandi
landsliðsmaður í hástökki, hafi farið
með sig á Kjarvalssýningar og
þannig hafi hann tengst enn sterk-
ari böndum.
Körfuboltabúðirnar Superhoops
(karfa@stjarnan.is) eru fyrir
krakka á aldrinum 10 til 18 ára og
verða 4.-8. júní, en með Ryan Leier
koma þrír kanadískir þjálfarar.
Körfuboltabúðir Þorri Geir Rúnarsson og Ísak Einar Rúnarsson með Ryan
Leier en móðir bræðranna, Guðrún Guðmundsdóttir, kom búðunum í
Garðabæ á laggirnar og hefur umsjón með þeim.
Kjarval og körfubolti
Ættingi Kjarvals frá Saskatoon til að
stjórna körfuboltabúðum í Garðabæ
ÚR VESTURHEIMI
Eftir Guðrúnu Völu Elísdóttur
H
arpa Björt Eggerts-
dóttir er að ljúka
HHS (heimspeki
hagfræði og stjórn-
málafræði) frá Há-
skólanum á Bifröst í haust. Hún
býr í stúdentaíbúð með yngstu
dóttur sinni Sóleyju Öddu. ,,Ég
byrjaði námið í september 2006,
fyrir tæpum tveimur árum. Núna
er ég að skrifa lokaritgerðina, og
ætla að skrifa um sameiningu
sveitarfélaga í Húnavatnssýslu.
Mig langar að bera saman samein-
ingu sveitarfélaganna í Austur-
Húnvatnssýslu við sameiningu
sveitarfélaga í Borgarfirði.“
Harpa sótti um námið á Bifröst
eftir að hafa farið á háskólakynn-
ingu í Borgarleikhúsinu. „Mér
hafði ekki dottið Háskólinn í Bif-
röst í hug því ég hafði ekki áhuga
á viðskiptafræði, en á kynningunni
tók ég bæklinga og fékk smákynn-
ingu, ég hafði aðallega áhuga á
hvernig væri að vera með börn
þarna og hvernig grunnskólinn
væri. Þegar ég kom til mömmu
settist ég niður og las bæklingana
og sá þá HHS í fyrsta skipti, en
þá hafði þessi deild bara byrjað
haustið áður.“ Harpa segir að þá
hafi hún uppgötvað að þetta væri
það sem hana langaði til að læra.
Eftir að hafa sent inn umsókn fór
hún í viðtal hjá deildarforseta um
vorið og fékk að vita viku seinna
að hún væri komin inn.
Bjó í 44 m² gámi
„Fyrst flutti ég í gám á Bifröst,
þetta voru kölluð færanleg ein-
ingahús, voru alls 44m² að grunn-
fleti, en samt tvö svefnherbergi.
Þrátt fyrir þessi þrengsli var þetta
dásamlegur tími sem ég hefði
aldrei viljað missa af. Þetta kenndi
manni nægjusemi og í gáma-
samfélaginu bjuggu bara einstæðir
foreldrar, það voru börn í hverjum
einasta gámi. Þarna myndaðist
mjög mikil samstaða og vinátta og
við stelpurnar sem þarna bjuggum
erum sammála um að þetta hafi
verið mjög góður tími. Svo urðum
við auðvitað svo þakklátar þegar
við fengum íbúðir.“
Harpa segir að aðrir hafi haft
meiri áhyggjur að vita af þeim
mæðgum búandi í gámi, en nú sé
það liðin tíð að fjölskyldufólk búi
þarna í gámum því nýtt húsnæði
hafi leyst þá af hólmi. Ennfremur
sé afar vel búið að fjölskyldufólki
og Grunnskólinn á Varmalandi
standi vel að því að taka á móti
nýjum og nýjum nemendum á
hausti hverju. Harpa segist eig-
inlega vera farin að sakna Bifrast-
ar áður en hún sé farin. „Þetta var
algjör draumur, yndislegt um-
hverfi, allt fullt af barnafólki og
fólki á mínum aldri, fyrir nú utan
að námið er algjör snilld.“
Þverfaglegt nám
Hún segir HHS-námið vera
þverfaglegt þar sem heimspekin
tengist inn alls staðar í öllu og
eins og námið sé uppbyggt verði
nemendur gagnrýnni og þetta
kenni þeim að hugsa út fyrir kass-
ann. „Það er líka kostur hversu lít-
ið samfélagið er, eftir fyrsta mán-
uðinn þekkjast allir sem er mikill
kostur. Kennararnir eru yfirhöfuð
góðir og mér finnst hópastarfið og
þessir litlu námshópar mjög mik-
ilvægir. Það kennir manni að
vinna með öðrum, maður lærir að
taka tillit til annarra og lærir þá
staðreynd að maður kemur ekkert
alltaf sínum skoðunum að í loka-
niðurstöðu verkefna. Námið er
byggt upp á fyrirlestrum með öll-
um hópnum, en svo eru verkefna-
tímar þar sem nemendum er skipt
niður í 8-12 manna hópa og þá
unnið áfram með efni fyrirlestra.
Þetta fyrirkomulag er eitt af ein-
kennum Bifrastar og hefur gefið
góða raun því nemendur ná vel til
kennara, sem er þeim mikils
virði.“
Harpa segist mæla sterklega
með þessu námi. „Þetta er bara
frábært nám og alls ekkert frekar
fyrir nýútskrifaða stúdenta, held-
ur fyrir fólk á öllum aldri. Ég hef
oft verið spurð hvað ég verði þeg-
ar ég úskrifist, því námi gefur
ekki starfsheiti. Hins vegar er
ekki komin mikil reynsla, því
ennþá hefur bara einn hópur út-
skrifast með BA-gráðu í HHS. Ég
hef frétt af fólki úr þessum hópi
sem komið er í góð störf í at-
vinnulífinu en margir fara áfram í
nám.“
Á vefnum www.bifrost.is má
finna tengil á félagsvísindadeild-
inni sem heitir lífið eftir HHS og
þar má fá fréttir um hvað útskrif-
aðir eru að fást við.
Kemst ári fyrr á
vinnumarkaðinn
Skólagjöld teljast frekar há á
Bifröst en þau hafa samt ekki ver-
ið hækkuð síðustu þrjú árin. „Í
mínu tilviki voru þau ekki hindr-
un, þau eru lánshæf og ég er full-
viss um að námið eigi eftir að
margborga sig. Það er mikil hag-
ræðing fyrir fólk á mínum aldri að
geta tekið námið á styttri tíma, ég
kemst t.d. ári fyrr á vinnumark-
aðinn og borga húsaleigu í tvö ár
en ekki þrjú, svo eitthvað sé
nefnt. Þetta er hægt vegna þess
að boðið er upp á sumarannir, og
ég hef tekið námið eins og vinnu.
Þrátt fyrir sumarönn tókst mér í
fyrra að ná sumarfríi sambærilegu
við það eins og ég væri í vinnu.“
Harpa er búin að sækja um
MPA-nám í Háskóla Íslands og
ætlar að sérhæfa sig í upplýs-
ingastjórnun og rafrænum sam-
skiptum. „Ég er nú ekki búin að
finna mér húsnæði enn í Reykja-
vík og hef heyrt að það sé oft þó-
nokkur bið að komast inn í stúd-
entagarða, en ég vona það besta.“
„Það voru
börn í hverjum
einasta gámi“
Morgunblaðið/Guðrún Vala
Á lokasprettinum Harpa Björt Eggertsdóttir skrifar nú lokaritgerðina.
 Saknar Bifrastar þótt hún sé ekki
farin  Gámabúskapur liðin tíð