Morgunblaðið - 02.06.2008, Page 24

24 MÁNUDAGUR 2. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ GuðmundurÁrnason fæddist
að Austurbakka í
Reykjavík 17. ágúst
1921. Hann lést um
hádegisbil 23. maí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Árni Jóhann Ingi-
mundur Árnason,
skrifstofustjóri Gas-
stöðvarinnar í
Reykjavík, f. 1893,
og kona hans Helga
Guðmundsdóttir, f.
1898. Bróðir Guð-
mundar er Árni, f. 1927, kona
hans er Guðrún Pálsdóttir, f. 1929.
Árið 1948 kvæntist Guðmundur
Höllu Aðalsteinsdóttur, f. 24. jan-
úar 1923, d. 23. ágúst 2000. For-
eldrar hennar voru Aðalsteinn
Kristinsson, framkvæmdastjóri
Sambands íslenskra samvinnu-
félaga, f. 1885, og kona hans Lára
Pálmadóttir, f. 1892. Börn Guð-
mundar og Höllu eru: 1) Árni, f.
1949, kvæntur Jóhönnu Gunn-
laugsdóttur, f. 1949. Börn þeirra
eru a) Gunnlaugur, f. 1974, kvænt-
ur Svövu Kristjánsdóttur, f. 1974,
og b) Halla, f. 1977, gift Sveini
Kristni Ögmundssyni, f. 1976, þau
eiga tvo drengi. 2) Aðalsteinn, f.
1950, kvæntur Þórnýju Heiði Ei-
ríksdóttur, f. 1949. Börn þeirra
eru a) Eiríkur, f. 1971, kvæntur
Heiðu Björgu Bjarnadóttur, f.
1975, þau eiga þrjá drengi, b) Guð-
mundur, f. 1974, sambýliskona
Jóna Sólbjört Ágústsdóttir, f.
1975, þau eiga tvo drengi, c) Halla,
f. 1976, gift Gunnari Einarssyni, f.
1976, þau eiga tvo drengi, og d)
Guðlaugur, f. 1980, sambýliskona
Erna Niluka Njálsdóttir, f. 1986. 3)
varaformaður 1959-1967. Guð-
mundur var í stjórn Félags frí-
merkjasafnara frá stofnun félags-
ins 1957-1964 og formaður þess í
fjögur ár. Hann var einn af stofn-
endum Stangveiðifélagsins Ár-
manna og í stjórn þess félags
1973-1976. Þá var Guðmundur
einn stofnenda Stangveiðifélags-
ins Stakkavíkur og formaður þess
félags um skeið. Guðmundur var
hvatamaður að byggingu Grens-
áskirkju og formaður bygging-
arnefndar safnaðarheimilis
Grensássóknar. Guðmundur var
mikill áhugamaður um stangveiði
sem hann stundaði frá 12 ára
aldri. Unun var að fylgjast með
veiðiskap hans við ár og vötn
landsins. Guðmundur stundaði
eingöngu fluguveiði, bæði hér og
erlendis, og á seinni árum hnýtti
hann allar flugur sínar. Birna er
þekktasta flugan sem hann hann-
aði sjálfur. Þeir eru margir veiði-
mennirnir sem notið hafa leið-
sagnar hans við veiðiskap í
gegnum árin. Guðmundur safnaði
frímerkjum og kom sér upp viða-
miklu safni sem hann hlaut við-
urkenningar fyrir bæði heima og
erlendis. Guðmundur var einnig
dómari fyrir hönd Íslands á slíkum
sýningum. Guðmundur gaf út ritið
Að safna frímerkjum árið 1959 til
leiðbeiningar fyrir frímerkjasafn-
ara. Guðmundur og Halla bjuggu
nær öll hjúskaparár sín í Reykja-
vík. Fyrstu 13 árin bjuggu þau að
Fjölnisvegi 11 en lengst af í
Brekkugerði 34. Eftir lát Höllu,
árið 2000, fluttist Guðmundur á
Hjúkrunarheimilið Eir en hann
hafði nokkrum árum áður greinst
með Alzheimer-sjúkdóm. Þar naut
hann einstakrar umönnunar
starfsfólks.
Útför Guðmundar fer fram frá
Grensáskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Helga Lára, f. 1951,
gift Birni Guðmunds-
syni, f. 1951. Synir
þeirra eru a) Guð-
mundur, f. 1977,
kvæntur Þórunni Sif
Garðarsdóttur, f.
1977, þau eiga tvo
syni og b) Hall-
grímur, f. 1980,
kvæntur Helgu Guð-
rúnu Vilmund-
ardóttur, f. 1979, þau
eiga eina dóttur. 4)
Margrét, f. 1954,
kvænt Lúðvíg Lár-
ussyni, f. 1947. Börn þeirra eru a)
Edda Lára, f. 1984, sambýlis-
maður Sverrir Ingi Ármannsson,
f. 1981, og b) Lárus Guðjón, f.
1986.
Guðmundur lauk prófi frá
Verzlunarskóla Íslands 1939. Á ár-
unum 1942-1946 rak Guðmundur
umboðsskrifstofu í New York sem
annaðist vöruútvegun og innkaup
fyrir íslensk fyrirtæki. Hann var
framkvæmdastjóri og annar aðal-
eigandi G. Þorsteinsson & Johnson
hf. í Reykjavík frá 1946-1983 er
hann stofnaði Árvík sf. ásamt
Árna syni sínum. Guðmundur
stofnaði auk annarra Otislyftur sf.
árið 1960. Hann lét af störfum
1991. Árni sonur hans keypti þá
hlut föður síns í Árvík og tók við
rekstri félagsins en Aðalsteinn
sonur Guðmundar keypti Otislyft-
ur sf. og tók við rekstri þess fé-
lags. Guðmundur var virkur í fé-
lagsmálum og gegndi margs
konar trúnaðarstörfum. Hann sat í
stjórn Félags íslenskra stórkaup-
manna 1955-1959 og var í stjórn
Lífeyrissjóðs verslunarmanna frá
stofnun sjóðsins 1956-1967, sem
Á kveðjustund vil ég þakka Guð-
mundi tengdaföður mínum sam-
fylgd í næstum fjóra áratugi. Ég
hitti hann fyrst þegar Árni kynnti
mig fyrir foreldrum sínum í árs-
byrjun 1970. Fljótlega eftir að við
Árni trúlofuðum okkur í ágúst
sama ár hélt hann til náms til
Bandaríkjanna. Ég var heima í eitt
ár eða þar til við giftum okkur í
ágúst 1971. Þá fór ég með honum
til Minnesota. Þetta ár var ég í nær
daglegu sambandi við tengdafor-
eldra mína og heimsótti þá oft í
Brekkugerðið. Ég vann á Morgun-
blaðinu í Aðalstræti þetta árið og
Guðmundur var þá með skrifstofu
sína í Grjótaþorpinu. Það brást
varla nokkru sinni að hann hringdi
til mín á Morgunblaðið og byði mér
með sér heim í hádegismat. Auðvit-
að þáði ég boðið hvenær sem ég gat
enda átti ég von á góðu, glaðværu
borðhaldi og frábærum mat Höllu
tengdamóður minnar sem bjó til
besta mat í heimi. Guðmundur kom
þá venjulega upp á ritstjórn og
sótti mig, beið jafnvel eftir mér
þyrfti ég að ljúka einhverju. Hon-
um fannst ekki viðeigandi að láta
dömuna bíða úti á götu eftir að hún
yrði sótt. Tengdafaðir minn var
mikill séntilmaður, hafði fágaða
framkomu og var smekklegur í
klæðaburði. Hann var greindur og
vel að sér um þjóðmál og atvinnulíf.
Guðmundur rak fyrirtæki sitt af
dugnaði og var heiðarlegur í við-
skiptum. Hann var þó ákveðinn og
harður í horn að taka teldi hann sig
beittan órétti eða væri honum mis-
boðið.
Guðmundur var sjálfum sér nóg-
ur og sinnti áhugamálum sínum í
tómstundum. Þegar við Árni og
börnin okkar komum í heimsókn
kom tengdamamma venjulega til
dyra og fagnaði okkur. Hún kallaði
svo á afa sem sat ekki auðum hönd-
um á frídögum heldur var ýmist
uppi á kontór að sýsla við frí-
merkjasafnið sitt eða niðri í kjall-
ara að hnýta flugur. Hann var þá
ekki seinn á sér að koma til okkar
til þess að spjalla og njóta góðgerð-
anna sem tengdamamma færði
okkur. Aðaláhugamál tengdaföður
míns var fluguveiði – að renna fyrir
lax var lengstum hans mesta tóm-
stundagaman. Hann hafði þó einnig
mikið yndi af silungsveiði, ekki síst
í Hlíðarvatni í Selvogi en þann sil-
ung kunni tengdamóðir mín best að
meta vegna bragðgæða. Fyrir kom
að við Árni og börnin færum með
tengdaforeldrum mínum í veiði-
ferðir svo sem í Veiðivötn og Svart-
höfðann. Þá var nú gaman að horfa
á Guðmund kasta og væri hann bú-
inn að fá hann fylgdist maður upp-
numinn með lönduninni. Sú athöfn
var jafnan framkvæmd með virð-
ingu og reisn.
Nú þegar lífsgöngu Guðmundar
tengdaföður míns lýkur finnst mér
ljúft að hugsa til þess hversu mikill
gæfumaður hann var. Hann lifði og
starfaði í því umhverfi sem hann
kaus sér og gat jafnan framkvæmt
það sem hugur hans stóð til. Hann
átti miklu barnaláni að fagna og
þau Halla og Guðmundur voru
ákaflega samhent. Það sem ein-
kenndi sambúð þeirra var virðing,
væntumþykja og samstaða. Það er
mikil gæfa að hafa átt Guðmund og
Höllu að samferðamönnum. Ég
kveð tengdaföður minn með virð-
ingu og þakklæti og votta börnum
hans og barnabörnum samúð mína.
Jóhanna Gunnlaugsdóttir.
Guðmundur tengdafaðir minn er
allur. Þau eru orðin um 40 árin frá
því ég fór að koma inn á heimili
þeirra Höllu. Fyrst voru heimsókn-
irnar kvíðablandnar því Guðmund-
ur þótti strangur. Eftir því sem
samskiptin urðu meiri og kynnin
betri hvarf kvíðinn en við tók gagn-
kvæm virðing. Guðmundur hafði
verið á kafi í margvíslegu fé-
lagsstarfi en dró sig út úr því smám
saman. Hann var um skeið virkur í
Oddfellowreglunni sem og Lions.
Áhugamál að öðru leyti voru tvö og
tóku sífellt meiri tíma. Hið fyrra
var frímerkjasöfnun en þar náði
Guðmundur langt. Hitt áhugamálið
var lax- og silungsveiði og þá ein-
göngu fluguveiði. Hann fór reglu-
lega í Hlíðarvatn í Selvogi auk ann-
arra vatna. Svarthöfði í Borgarfirði
var heimsóttur árvisst meðan heils-
an leyfði og þar sem og í Hlíð-
arvatni átti ég með þeim hjónum
hinar ánægjulegustu stundir og
böndin styrktust. Í gegn um tíðina
átti Guðmundur mjög tryggan
veiðifélaga frá Bandaríkjunum,
Erwin Brown, en þeir félagar
veiddu reglulega í bestu veiðiám
landsins auk þess að ferðast um
heiminn og veiða, t.d í Alaska. Erw-
in kom hér síðast til veiða 1998 en
þá var sjúkdómur Guðmundar far-
inn að segja til sín. Erwin minntist
Guðmundar í nýlegu bréfi sem
besta laxveiðimanns sem hann
hefði kynnst og segir kynnin við
Guðmund og Höllu hafa verið þau
nánustu og kærustu sem þau hjón
hafi átt við nokkurn utan fjölskyld-
unnar. Þannig var Guðmundur, vin-
ur vina sinna en alls ekki allra.
Hann var að sumu leiti einfari og
vildi hafa hlutina á sinn hátt.
Árin í New York voru Guðmundi
kær og sagði hann gjarnan sögur
frá þeim tíma. Þar var hann með
jafnöldrum sínum sem voru í svip-
uðum erindagjörðum og þrátt fyrir
að stríðið væri í fullum gangi var
mikið um að vera í stórborginni.
Þannig var reglulega farið á djass-
klúbba þar sem menn eins og Fats
Waller og Louis Armstrong voru
fastagestir. Ameríkudvölin mótaði
mjög framtíð þessara ungu manna
og héldust vinaböndin ævilangt en
Guðmundur er síðastur þeirra til að
kveðja Hótel Jörð.
Fyrir um 10 árum var Alzheim-
ersjúkdómurinn farinn að segja tal-
vert til sín og við fráfall Höllu árið
2000 versnaði ástandið mikið og
sýnt að hann kláraði sig ekki einn.
Hann flutti fljótlega á Hjúkrunar-
heimilið Eir. Þar dvaldi hann síðan
við frábært atlæti starfsmanna og
hélt sinni reisn fram á síðasta dag.
Starfsfólki á Eir eru færðar inni-
legar þakkir fjölskyldunnar.
Björn Guðmundsson.
Við andlát Guðmundar Árnason-
ar tengdaföður míns rifjast margt
upp í samskiptum okkar en einnig
af því sem hann sagði frá við mat-
arborðið eða inni á kontor að máltíð
lokinni.
Guðmundur var verzlunarmaður
í húð og hár enda Verzlunarskóla-
genginn. Guðmundur var maður
fjölbreytilegur, íhaldssamur en
jafnframt framfarasinnaður, víðles-
inn, náttúruunnandi og umhverfis-
sinni löngu áður en það komst í
tízku. Íþrótt Guðmundar var flugu-
stangveiði og kenndi hann gjarna
þeim sem læra vildu og var honum
umhugað um siðfræði indíána að
taka ekki meira frá náttúrunni en
maður gæti gefið til baka. Guð-
mundi var tíðrætt um hvernig allt í
tilverunni leitaði jafnvægis og hef-
ur væntanlega hugsað til Adams
Smith.
Guðmundur upplifði tímana
tvenna er hann fór ungur í sveit að
Þyrli og síðasta hlutann siglandi á
trillu. Áratug seinna sigldi hann í
skipalest frá Íslandi til Bandaríkj-
anna undir herskipavernd þar sem
hann „nam land“ í New York,
stofnaði umboðsskrifstofu fyrir ís-
lenzka verzlunarmenn, þar á meðal
föður minn og félaga hans. Fann ég
jafnan hlýhug hans til mín þegar
hann minntist þessa. Hér var ljóst
að Guðmundur var hugrakkur og
drífandi og lét aldrei bilbug á sér
finna. Frásagnir Guðmundar frá
þessum tíma minna helzt á við-
skiptasögu okkar Íslendinga nú
þessi árin en honum var sérstak-
lega umhugað um gildi frjálsrar
verzlunar sem hann kynntist þar af
eigin raun. Þegar Guðmundur
stofnaði umboðsskrifstofu sína
gekk hann skáhallt yfir götuna til
fógeta og gjörningnum lokið á tíu
mínútum, ekki fór fyrir skriffinnsk-
unni þar. Eitt sinn þurfti Guð-
mundur að ná tali af hafnarstjór-
anum í New York sem var
sennilega stærsta höfn í heimi, bar
erindið upp við ritara og var síðan
vísað rakleiðis inn á fundinn í her-
bergið við hliðina. Þessi stuttu
dæmi og mörg önnur skópu fram-
fararhuga ungs manns fullum eld-
móði sem kom til Íslands að loknu
stríði fullur reynslu og með sýn á
möguleikana en mátti berjast hat-
ramlega við afturhald og þröngsýni
samfélagsins megnið af starfsferli
sínum. Því meir brann Guðmundur
í trúnni á hindrunarlaus viðskipti
hér því eins og hann sagði: „Allt
leitar þetta jafnvægis, markaðurinn
og samfélagið“.
Ekki var hægt að komast ósnort-
inn frá samtölum við Guðmund
enda hafði hann skoðun á flestu en
kjarninn var hin persónulega
ábyrgð hvers og eins. Hér var Guð-
mundur hvað einbeittastur við að
greina vanda á því sem gengi ekki
og lét það óspart í ljósi. Ekki var
laust við að rökræður gætu orðið
heitar en því harðar sem ég sótti
sætti Guðmundur sig við afstöðuna.
Þannig var Guðmundur afbragðs
þjálfari í sjálfstæðri hugsun því
eins og hann sagði: „Ekkert í heim-
inum er frítt“ þrautþjálfaður sjálf-
ur í lífsbaráttunni þar sem hún var
hvað hörðust, við fátækt hugans og
möguleikana. Með Guðmundi er
fallinn frá einn af frumkvöðlum ís-
lenzks viðskiptalífs í Vesturheimi
sem stuðlaði að aukinni samkeppni
í viðskiptum, Íslendingum til
handa. Þakka ég Guðmundi sam-
fylgdina og hugsa með hlýhug til
þess hvernig hann jók þekkingu
mína og skilning víða.
Lúðvíg Lárusson.
Í dag verður elsku Gummi afi
lagður til hinstu hvílu í þessum
heimi. Ég trúi því að hann sé kom-
inn á góðan stað þar sem Halla
amma tekur vel á móti honum.
Hjónaband þeirra var farsælt, þau
stóðu saman í blíðu og stríðu og
þess vegna góð fyrirmynd okkar
sem yngri erum. Ég man vel síð-
ustu árin áður en amma lést, þegar
hún var orðin líkamlega veik og afi
gleyminn, hversu vel þau bættu
hvort annað upp. Afi var enn léttur
í spori og snöggur að stökkva á fæt-
ur og stjana í kringum sína heitt-
elskuðu og amma með stálminni og
hjálpaði afa að rifja upp nöfn og at-
burði.
Afi hafði ætíð margt fyrir stafni
og sinnti starfi sínu af elju og
áhuga. Hann lagði grunn að þeim
rekstri sem er nú í eigu föður míns
en sameiginlega stofnuðu þeir fyr-
irtækið Árvík sf. Ég starfaði hjá
Árvík með skóla eftir að afi hætti
störfum. Hann kom oft við til þess
að sinna erindum og var mér þá
ljúft að geta aðstoðað hann á ýmsan
hátt. Yfirleitt beið afa bunki af um-
slögum þar sem öll umslög voru
lögð til hliðar vegna frímerkja-
áhuga hans.
Frímerkjasöfnun var nefnilega
eitt af áhugamálum afa. Við systk-
inin fengum oft að skoða safnið
hans og gaukaði hann stundum að
okkur einu og einu frímerki. Við
smituðumst um tíma af áhuga hans
en frímerkjasöfnun okkar systkin-
anna varð þó skammvinn. Flugu-
hnýtingar voru annað áhugamál
afa. Það var skemmtilegt að fylgj-
ast með honum töfra fram hinar
glæsilegustu flugur og gaman var
fyrir litla stelpu að skoða allt glitr-
andi og litskrúðuga efnið sem hann
notaði til fluguhnýtinganna.
Aðaláhugamál Gumma afa var þó
fluguveiði. Hann átti marga veiði-
félaga víðs vegar um heiminn. Ég
tel þó að besti veiðifélagi hans hafi
verið Halla amma enda deildu þau
þessu áhugamáli eins og svo mörgu
öðru í lífinu. Eftirminnileg er veiði-
ferðin sem við fórum, pabbi,
mamma og við systkinin, með afa
og ömmu í Veiðivötn. Þá var ég
nokkurra ára og þetta var fyrsta
veiðiferðin mín. Vitið var ekki mik-
ið á þessum tíma og þegar afi gróf
fiskinn í snjóinn hélt ég að það væri
svona sem hann útbyggi góða graf-
laxinn sem amma bauð oft upp á.
Síðustu árin, þegar sjúkdómur-
inn var farinn að segja meira til sín,
var afi ekki eins skrafhreifinn og
áður. Þegar við hittumst var þó un-
un að því að horfa á hversu gaman
hann hafði af börnum. Hann sat oft
fámáll en brosandi og fylgdist
áhugasamur með drengjunum okk-
ar Svenna.
Afi var kraftmikill og klár maður
sem ég er stolt af að hafa þekkt.
Mér þótti afar vænt um þau ömmu
bæði og kveð afa nú með söknuði á
sama hátt og ömmu fyrir tæpum
átta árum.
Halla Árnadóttir.
Þegar faðir minn hringdi og
sagði mér að líklega ætti afi
skammt eftir ólifað, fylgdi hann
mér daglega í huganum – ekki sú
skel sem sjúkdómurinn rændi ráði
og rænu, heldur hann afi minn sem
leiðbeindi mér við fluguveiðar. Þeg-
ar faðir minn sagði mér svo stuttu
síðar að afi hefði dáið um hádegi,
varð mér ljóst að ég hef saknað
hans lengi. Ég kynntist afa á ár-
bakkanum og mér verður ævinlega
hugsað til hans við veiðar. Hann
var fyrirtaksfluguveiðimaður af
gamla skólanum og veiddi víða um
heim. Við veiðiskap var hann heið-
ursmaður líkt og í viðskiptum.
Vanafastur en sanngjarn, fastur
fyrir, þó harður viðureignar þegar
að samningaborðinu var sest. Og
oftar en ekki varð stórlaxinn að
gefa eftir og játa sig sigraðan.
Hann smitaði föður minn af
fluguveiðibakterínunni, og í gegn-
um hann varð ástríðan einnig mín.
Það líður ekki sá dagur við árbakk-
ann – hvort heldur sem er í Argent-
ínu eða Andakílsá – að ég hugsi
ekki til hans og rifji upp gamlar og
góðar minningar, sem ekki allar
tengjast veiðiskap. En við veiðivötn
náðum við þó best saman og þar
eru þær ljúfastar. Grímsáin er okk-
ar og Svarthöfðinn. Alltaf er að
minnsta kosti ein Logie í boxinu, þó
svo að æ sjaldnar fari hún undir.
Enn held ég þó í gömlu lykkjurnar
og hnútana. Líkt og faðir minn
reyni ég eftir bestu getu að nálgast
vatn með sömu nærgætninni og
virðingu. Af sama heiðarleikanum.
Ef ég einhvern tíma varð að manni,
þá var það við straumvatn með afa
og föður mínum. Þann lærdóm mun
ég alltaf geyma og hann afi mun
áfram og ávallt fylgja mér á veiði-
ferðum. „Tight lines,“ eins og að-
mírállinn í Grímsá sagði. Nú er afi
loksins laus úr fjötrunum og frjáls
til að væta færi á ný. „Tight lines“
og ég bið fyrir kveðju til ömmu
Gunnlaugur Árnason.
Guðmundur Árnason, var einn
stofnenda veiðfélagsins Stakkavík-
ur sem stofnað var 1978. Markmið
félagsins er að vernda náttúru um-
hverfis Hlíðarvatn í Selvogi og líf-
ríki vatnsins. Guðmundur var for-
maður félagsins um árabil og setti
sitt sterka svipmót á alla starfsemi
þess enda var honum mjög annt um
Guðmundur Árnason