Morgunblaðið - 07.08.2008, Blaðsíða 14

14 FIMMTUDAGUR 7. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Reuters
Bænastund múslíma Uighurar í Idgah-moskunni í borginni Kashgar.
FRÉTTASKÝRING
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
STJÓRNVÖLD í Beijing segjast
hafa handtekið alls rösklega 80
meinta hryðjuverkamenn í Xinjiang-
héraði (Austur-Túrkestan á máli
sjálfstæðissinna) í vestanverðu land-
inu á fyrri helmingi þessa árs. Þau
fullyrða að aðskilnaðarsamtök Uig-
hura vilji grafa undan ólympíuleik-
unum með hryðjuverkum.
Er hryðjuverkahættan raunveru-
leg eða reynir Beijing-stjórnin að
réttlæta aðgerðir gegn Falun Gong-
liðum og öðrum óánægðum borgur-
um með því að ýkja ógnina?
Mikið er í húfi og fleira en ólymp-
iuleikar. Xinjiang er um 15 sinnum
stærrra en Ísland og auðugt af olíu
og gasi, miklu skiptir fyrir Kínverja
að tryggja yfirráð sín þar.
Á mánudag stálu tveir Uighurar,
28 og 33 ára, í Kashgar öskubíl, óku
honum inn í hóp 70 lögreglumanna
við hótel í miðborginni og fleygðu
heimatilbúnum handsprengjum að
mönnunum, að lokum beittu þeir
hnífum. 16 lögreglumenn létu lífið og
álíka margir særðust. Uighurarnir
tveir voru þegar handsamaðir á
staðnum og ráðamenn voru fljótir að
bendla Sjálfstæðishreyfingu Austur-
Túrkestan, ETIM, við árásina.
Málið er allt með nokkrum ólík-
indum og minnir lítið á aðgerðir al-
Qaeda. Árásinni var beint gegn
fulltrúum Kínverja sem Uighurar
líta á sem hernámsþjóð en ekki gegn
óbreyttum borgurum sem oftast eru
fórnarlömbin þegar íslamistar láta
til sín taka með handahófskenndum
sjálfsvígsrárásum. Ef notaður er
stimpillinn hryðjuverk um árásina
gætu menn líklega endurskoðað sög-
una og kallað andspyrnuna gegn
Þjóðverjum í hernumdum ríkjum
seinni heimsstyrjaldar hryðjuverk.
Sumir fréttaskýrendur giska á að
um hafi verið að ræða einangraða
hefnd af hálfu ættbálks en ekki að-
gerð sjálfstæðissinna. Kínverjar
segja að minnst ein af mörgum sam-
tökum sjálfstæðissinna hafi mælt
með hryðjuverkum og heilögu stríði.
Langflest samtök Uighura eru þó
friðsamleg og fordæma ofbeldi.
Óánægjan með yfirráð Kínverja í
Xinjiang stafar ekki síst af því að
yfirvöld eru talin mismuna Uighur-
um og reyna að grafa undan menn-
ingu þeirra. Vaxandi fjöldi kín-
verskra innflytjenda eykur enn á
óttann við að þjóðin muni að lokum
drukkna í kínverska hafinu.
Hryðjuverkaógn aðeins yfirvarp?
Efasemdir eru um að sjálfstæðissamtök Uighura séu yfirleitt ofbeldisfull, ógni í reynd yfirráðum
Kínverja í Xinjiang-héraði og hyggist trufla ólympíuleikana í Beijing með morðárásum
ELLEFU menn voru í gær ákærðir
fyrir stórfelldan stuld á persónuupp-
lýsingum. Þeir brutust inn á þráð-
laus net hjá fjölda fyrirtækja og
stálu alls 41 milljón kredit- og debet-
kortanúmera. Þetta mun vera
stærsta mál sem komið hefur á borð
bandaríska dómsmálaráðuneytisins.
Þrír mannanna voru bandarískir
ríkisborgarar en hinir voru frá Eist-
landi, Úkraínu, Kína og Hvíta-Rúss-
landi. Michael Sullivan, saksóknari í
Boston, sagði að hinir meintu þjófar
væru ekki tölvusnillingar heldur
tækifærissinnar sem hefðu leitað
uppi þráðlaus net hjá fyrirtækjum
sem stunda viðskipti á internetinu og
síðan notað ólöglegan hugbúnað til
að þefa uppi kortanúmer viðskipta-
vina fyrirtækjanna.
Með því að skrá stolnu upplýsing-
arnar á segulrönd auðra korta tókst
þjófunum að taka tugþúsundir doll-
ara út úr hraðbönkum. Dómsmála-
ráðuneytið segir ómögulegt að meta
fjárhagslegan skaða einstaklinga og
fyrirtækja á þessu stigi málsins.
Talsmaður fyrirtækisins Veri-
Sign, sem sér um öryggismál vef-
verslana og veitir þeim sérstaka
vottun, segir að upplýsingar um
kredit- og debetkort séu hreint ekki
öruggar á internetinu. Hann segir að
skaði þeirra sem kortanúmerum var
stolið af fælist ekki síst í því að láns-
traust þeirra biði hnekki og það gæti
tekið mörg ár að vinna það til baka.
sigrunhlin@mbl.is
Stálu korta-
númerum
Þjófar brutust inn á net fyrirtækja og
komust yfir kortanúmer viðskiptavina
Í HNOTSKURN
» 41 milljón kortanúmeravar stolið með því að brjót-
ast inn á þráðlaus net banda-
rískra fyrirtækja.
» Ellefu hafa verið ákærðiren málið er hið umfangs-
mesta sem komið hefur upp í
Bandaríkjunum.
HERINN í Máritaníu rændi í gær
völdum og fangelsaði bæði forsætis-
ráðherra landsins, Yahya Ould Ah-
med Waqhf og forsetann, Sidi Ould
Cheikh Abdallahi. Hermenn í höf-
uðstaðnum Nouakchottt lokuðu út-
varps- og sjónvarpsstöð landsins.
Bæði Afríkusambandið og
Evrópusambandið hafa fordæmt
valdaránið. Leiðtogi hermannanna er
fyrrverandi yfirmaður varðliðs for-
setaembættisins, Ould Abdel Aziz
hershöfðingi. Gefin var út stutt til-
kynning og sagt að við stjórninni
tæki nú „ríkisráð“ undir forystu
hans. Talsmaður Abdallahi forseta
sagði að ástæðan fyrir valdaráninu
virtist vera að forsetinn hefði með
sérstakri tilskipun rekið fjóra af
æðstu mönnum hersins úr embætti,
þ. á m. Aziz.
Máritanía er fátækt múslímalýð-
veldi með um fjórar milljónir íbúa á
strönd Vestur-Afríku, suðaustan við
Vestur-Sahara. Pólitísk kreppa hefur
verið í Máritaníu frá því á mánudag
þegar 48 þingmenn gengu úr stjórn-
arflokknum. Tæpum tveimur vikum
áður hafði þingið samþykkt van-
traust á ríkisstjórnina. kjon@mbl.is
Valdarán
hersins
í Máritaníu
Forsetinn hafði rekið
nokkra hershöfðingja
NEYSLA á
spergilkáli, öðru
nafni brokkólí,
getur hugsan-
lega lagfært
skemmdir sem
verða á blóð-
æðum vegna syk-
ursýki, að sögn
fréttavefs BBC.
Vitnað er í nið-
urstöður vísindamanna við War-
wick-háskóla. Þeir telja að efni í
kálinu er nefnist sulforaphane ýti
undir framleiðslu ensíma sem
verndi æðarnar.
Fólk með sykursýki er allt að
fimm sinnum líklegra en aðrir til að
fá sjúkdóma í hjarta- og æðakerfi
sem tengjast skemmdum æðum.
Sagt er frá rannsókninni í ritinu
Diabetes. Paul Thornalley prófess-
or, sem fer fyrir rannsóknarteym-
inu, segir mikilvægt að kanna hvort
neysla á spergilkáli geti gagnast
sjúklingunum. kjon@mbl.is
Spergilkál
til bjargar
Hverjir eru Uighurar?
Þeir eru múslímaþjóð sem á rætur
að rekja til Mið-Asíu. Alls búa um
átta milljónir Uighura í Xinjiang í
vestanverðu Kína, þeir eru um 40%
íbúanna. Einnig búa milljónir Uighura
í Pakistan, Rússlandi og víðar.
Hvað vilja þeir?
Flestir Uighuar í Xinjiang eru ósáttir
við yfirráð Kína og tvær hreyfingar
mæla með fullum aðskilnaði. Stjórn-
völd segja að um hryðjuverkasamtök
sé að ræða og Bandaríkjamenn hafa
þær á alþjóðlegum hryðjuverkalista.
S&S
INDVERSKIR nemendur í borginni Ahmedabad,
bæði hindúar og múslímar, báðu saman fyrir
heimsfriði í gær. Mikið hefur verið um átök milli
hindúa og múslíma í landinu og nýlega létu tugir
manna lífið í sprengjutilræðum í Ahmedabad.
Þess var minnst víða um heim í gær að liðin voru
63 ár frá því að kjarnorkusprengju var varpað á
borgina Hiroshima í Japan í síðari heimsstyrj-
öldinni.
Reuters
Beðið fyrir heimsfriði í Ahmedabad
SYFJAÐUR eplasali í Kabúl í Afganistan situr upp við vegg við vegkantinn
og bíður eftir viðskiptavinum. Þrátt fyrir stríðsástand í landinu sunnan- og
austanverðu ríkir víða friður í Afganistan og lífið gengur sinn vanagang.
Markaðirnir eru líflegir í Kabúl og börn sem fullorðnir hafa viðurværi sitt
af því að selja ýmsan varning, til að mynda grænmeti og ávexti.
Reuters
Lúinn sölumaður