Morgunblaðið - 30.08.2008, Qupperneq 32

32 LAUGARDAGUR 30. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Hléskógar 15
Opið hús í dag frá kl. 14-16
Glæsilegt 284 fm einbýlishús á tveimur hæðum með um 30 fm innbyggðum bílskúr,
vel staðsett á útsýnisstað í neðra Breiðholti. Eignin skiptist m.a. í stórar og bjartar
samliggjandi stofur, rúmgott eldhús, sex herbergi, sjónvarpshol/setustofu og rúmgott
baðherbergi auk gestasnyrtingar. Tvennar svalir út af stofum og svefgangi. Stór ver-
önd til suðausturs. Ræktuð lóð með fjölda trjáa og plantna. Verð 72,5 millj.
FASTEIGNA-
MARKAÐURINN
ÓÐINSGÖTU 4, SÍMI 570 4500, FAX 570 4505 • OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9–17
Netfang: fastmark@fastmark.is • Heimasíða: http://www.fastmark.is/.
Jón Guðmundsson, sölustjóri og lögg. fasteignasali • Guðmundur Th. Jónsson, lögg. fasteignasali.
Eignin verður til sýnis í
dag, laugardag,
frá kl. 14-16.
Verið velkomin.
„Þetta er það versta
sem hent getur nokkra
manneskju. Ef ástvinur
deyr þá syrgir þú og
góðvinir hughreysta
þig. Smám saman lærir
þú að sætta þig við
missinn. Allt öðru máli
gegnir hins vegar um
ástvin sem horfið hefur
sporlaust – það er sár-
asta kvölin.“ Þannig lýsir Amina Jan-
jua frá Pakistan þeirri lamandi ang-
ist sem fylgir því þegar ástvinur er
látinn hverfa og ættingum gert að
lifa í algerri óvissu um afdrif hans.
Eiginmaður Aminu, Masood Ahmed
Janjua „hvarf“ í júlí 2005 fyrir til-
verknað Pervez Musharrafs, fyrrum
forseta landsins, og ekkert hefur
spurst til hans síðan. Tilfelli Masoods
er eitt 50.000 þvingaðra mannshvarfa
sem vinnuhópur á vegum Sameinuðu
þjóðanna hefur skráð frá árinu 1980.
Það þýðir að fimm einstaklingar eru
að meðaltali fórnarlömb þvingaðra
mannshvarfa á degi hverjum. Í tilefni
dagsins í dag, sem er alþjóðadagur til
minningar um hina horfnu og ætt-
ingja þeirra, er vert að
vekja athygli á þessu
grófa mannréttinda-
broti sem teygir anga
sína um allan heim.
Leyndin greiðir fyr-
ir frekari mannrétt-
indabrotum
Þvinguð mannshvörf
eru meðal alvarlegustu
mannréttindabrota
heims en skýrt er kveð-
ið á um bann við slíkum
brotum í alþjóðalögum.
Það kallast „þvingað mannshvarf“
þegar stjórnvöld svipta fólk frelsi
sínu, halda því í leynilegu varðhaldi
og neita að upplýsa um örlög þess
eða dvalarstað,eða svipta það jafnvel
lífi. Varðhaldið byggir jafnan á geð-
þóttaákvörðunum, án þess að fang-
arnir sæti ákæru eða komi fyrir dóm.
Lagaleg vernd nær ekki til þeirra og
einangrun frá umheiminum er nán-
ast alger.
Þvinguð mannshvörf brjóta á
fjölda mannréttinda, samanber rétt
einstaklings á viðurkenningu fyrir
lögum, rétt til frelsis og persónu-
öryggis, rétt til fjölskyldulífs, rétt til
mannúðlegra aðstæðna í varðhaldi
og réttinum til lífs.
Alþjóðlegur samningur gegn
þvinguðum mannshvörfum
Á síðustu tuttugu og fimm árum
eða allt frá því að skráningar á þving-
uðum mannshvörfum hófust, hafa
pólitískar og félagslegar aðstæður
ríkja verið breytilegar. Nú á dögum
er algengt að þvinguð mannshvörf
eigi sér stað meðal ríkja sem glíma
við innanlandsátök, samanber Kól-
umbíu, Sri Lanka, Nepal, Rússland
og Íran, svo fáein dæmi séu tekin. Þá
má síst gleyma aðgerðum Banda-
ríkjamanna í hinu svonefndu „stríði
gegn hryðjuverkum“ sem fela í sér
þvinguð mannshvörf um allan heim,
ólöglegt fangaflug í Evrópu og leyni-
lega varðhaldsvistun á „svörtum
stöðum“, þar sem pyndingum og
annarri illri meðferð er beitt á kerf-
isbundinn hátt. Meðal samstarfs-
landa Bandaríkjanna í stríðinu gegn
hryðjuverkum er Pakistan, en sam-
kvæmt nýútkominni skýrslu Am-
nesty International, Denying the
undeniable: Enforced disappear-
ances in Pakistan, hafa a.m.k. 563
einstaklingar horfið frá júlí 2008,
meðal þeirra börn allt niður í níu ára
gömul.
En þessi dæmi eru engin nýmæli.
Í seinni heimsstyrjöld beittu nasistar
þvinguðum mannshvörfum gegn
andófsfólki, bæði heima fyrir og í
hersetnum löndum, sem síðar varð
að sjálfri Helförinni.
Á áratugnum 1970 til 1980 notuðu
hægri herforingjastjórnir ýmissa
ríkja í Suður-Ameríku ámóta aðferð-
ir í þeim tilgangi að losna við póli-
tíska andstæðinga. Tugir þúsunda
týndu lífinu, sættu leynilegu varð-
haldi eða pyndingum og refsileysi
var algjört. Á níunda áratugnum
tóku hins vegar margir ættingjanna
saman böndum og stofnuðu frjáls fé-
lagasamtök til að þrýsta á um gerð
alþjóðlegs samnings öllum til vernd-
ar gegn þvinguðum mannshvörfum.
Baráttuhugur og þrotlaus vinna slíka
samtaka, auk rannsóknarvinnu Am-
nesty International og fleiri fé-
lagasamtaka, skilaði sér loks í sam-
þykkt alþjóðlegs samnings gegn
þvinguðum mannshvörfum, á Alls-
herjarþingi Sameinuðu þjóðanna
þann 20. desember árið 2006. Alls
hafa sjötíu og þrjár þjóðir skrifað
undir samninginn en meðal þeirra
eru Argentína, Chile og Brasilía.
Samningurinn miðar að því að koma í
veg fyrir þvinguð mannshvörf,
sporna við refsileysi hinna seku og
tryggja fórnarlömbum og ættingjum
þeirra skaðabætur. En samning-
urinn einn og sér mun ekki sporna
við þvinguðum mannshvörfum. Til að
hljóta fullgildingu verða a.m.k. tutt-
ugu þjóðir að fullgilda samninginn en
til þessa hafa aðeins fjögur ríki fylgt
því eftir, þ.e. Albanía, Argentína,
Mexíkó and Hondúras. Ef vinna á
gegn þessu grófa mannréttindabroti
sem þvinguð mannshvörf eru og lina
þjáningar fórnarlamba og fjöl-
skyldna þeirra, verða þjóðir heims að
sýna einhug og fullgilda hann án taf-
ar. Íslensk stjórnvöld ættu að fylgja
Danmörku og Svíþjóð að máli með
því að undirrita alþjóðlegan samning
gegn þvinguðum mannshvörfum og
fullgilda hann hið fyrsta.
50.000 horfnir í yfir 80 löndum
Bryndís Bjarnadótt-
ir skrifar um þving-
uð mannshvörf
»Ef vinna á gegn
þessu grófa mann-
réttindabroti sem þving-
uð mannshvörf eru,
verða þjóðir heims að
sýna einhug og fullgilda
samninginn án tafar.
Bryndís Bjarnadóttir
Höfundur er herferðastjóri Íslands-
deildar Amnesty International.
LOKIÐ er ein-
hverjum tilkomu-
mestu íþróttaleikum
mannkynssögunnar –
Ólympíuleikunum í
Peking. Það var
ánægjulegt að íslenskt
keppnislið næði glæsi-
legasta árangri sög-
unnar undir þeim
kringumstæðum – ár-
angri sem er langt um-
fram eðlilegar kröfur
smáþjóðar, árangri
sem telst að því leyti
sá besti í sögu Ólymp-
íuleika nútímans.
Í kjölfar höfð-
inglegrar móttöku
þjóðarinnar þegar
heim var komið ásamt
viðurkenningu stjórn-
valda og þjóðhöfðingja
á vaxandi mikilvægi
afreksstarfs íþrótta-
hreyfingarinnar – þyk-
ir undirrituðum sem
fyrirsvarsmanni þeirr-
ar hreyfingar tilefni til að þakka ís-
lensku þjóðinni fyrir stuðninginn.
Viðvera forsetahjónanna og
menntamálaráðherra í Peking var
keppendum mikilvæg og stuðningur
þeirra sem fulltrúa íslensku þjóð-
arinnar endurspeglaði
það stolt og þann hlý-
hug sem ómaði um
langan veg til austurs.
Þegar blikur eru á
lofti á vettvangi efna-
hagsmála er athygl-
isvert að fylgjast með
samstöðu þjóðarinnar í
stuðningi við afreksfólk
okkar í íþróttum – og
býsna merkilegt hversu
mikla samkennd og já-
kvæði þjóðin getur sýnt
þegar á reynir.
Ég veit og vona að ís-
lenska þjóðin mun
standa einhuga að baki
ákvörðunum stjórn-
valda um eflingu þess
afreksstarfs sem í senn
hefur gefið okkur svo
miklar gleðistundir og
verið æsku landsins
leiðarvísir inn á heil-
brigðar brautir í lífinu.
Íþróttahreyfingunni
hafa verið færðar þakk-
ir fyrir sitt framlag. Ég
vil hinsvegar nota hér
tækifærið fyrir hönd
Íþrótta- og ólympíu-
sambands Íslands og færa íslensku
þjóðinni þakklæti og virðingu fyrir
einlægan stuðning.
Takk, Ísland
Ólafur E. Rafnsson
sendir þakkir til ís-
lensku þjóðarinnar
Ólafur E.Rafnsson
» Þegar blikur
eru á lofti á
vettvangi efna-
hagsmála er at-
hyglisvert að
fylgjast með
samstöðu þjóð-
arinnar í stuðn-
ingi við afreks-
fólk okkar í
íþróttum …
Höfundur er forseti Íþrótta- og ól-
ympíusambands Íslands.
KÆRI Jakob.
Ég þakka aðhaldið
með neysluna mína.
Í greininni þinni tal-
ar þú um álneyslu mína
eins og ég sé að stelast,
eins og náttúruunn-
endur á Íslandi séu
oggu mikið lopapeysul-
ið sem vilji helst búa í
torfhúsum og ekki hafa
eina einustu uppfinningu mannkyns-
ins í kringum sig. Jæja, þarna náðir
þú mér alveg vitlaust inn! Ég er
nefnilega mesti aðdáandi Nýjasta
tækni og vísindi „ever“ og hélt meira
upp á Örnólf Thorlacius sem barn en
nokkra poppstjörnu. Ef Jakob hefur
hlustað á eitthvað af tónlistinni minni
eða séð eitthvað af tónleikunum mín-
um þá hefur hann fljótlega komast
að því að ég er algerlega tækjasjúk.
Með nýjungagjarnari manneskjum
sem ég hef hitt. Helmingur hljóðfær-
anna er búinn til úr alls kyns málm-
um og helmingur hljóðanna ekki „ak-
ústísk“. Ég og Jakob gætum
áreiðanlega, yfir góðri flösku af sér-
ríi, hlustað á fögur teknó-hljóð, ann-
aðhvort af illfáanlegum álgeislad-
iskum eða bara setið við sumar
virkjanirnar sem Jakob stóð fyrir að
byggja sem fyrrverandi orku-
málastjóri og dáðst að þeim anda!
Þetta kemur honum kannski ekki
á óvart en kannski
kemur það honum og
fleiri skoðanabræðrum
hans í opna skjöldu að
meirihluti þeirra, sem
vilja ekki fleiri álver á
Íslandi, er ekki aft-
urhaldsseggir í lopa-
peysum sem borða bara
kál og drekka fjalla-
grasasaft. Þetta er fólk
með kjöltutölvur, far-
síma, fólk sem hefur
áhuga á málm-
vindmyllum, sól-
arorkugræjum og rafknúnum bílum.
Meirihluti þeirra á Íslandi, sem
vilja ekki meiri álver, er ekki á móti
álverunum sem komin eru, allavega
ekki þessum tveimur fyrstu. Þeim
finnst bara þrjú álver vera nóg. Þetta
fjallar um hlutfall. Ekki vera smá-
eyja með fimm stærstu málm-
bræðslur heimsins og ekkert annað.
Heldur smáeyja með þremur, og síð-
an skipta þessum tveimur sem eftir
er út fyrir meiri fjölbreytileika, meiri
frjósemi. Á síðasta ári framleiddum
við nógu mikið af áli til að byggja
flugvélar fyrir Icelandair í 10.000 ár.
Er ekki bara komið nóg?
Ég veit ekki hvort Jakob las grein-
ina mína sem kom í Mogganum í júní
en þar er ég að tala um að það sé
mikilvægt fyrir Íslendinga að vera
ekki bara fastir í frumvinnunni á áli
og vera vinnuþrælar Alcoa og ann-
arra stórfyrirtækja, heldur vinna álið
áfram sjálf. Þannig myndum við
einnig nýta hugvit Íslendinga, hönn-
uði og vísindamenn sem Háskóli Ís-
lands hefur keppst við að mennta
upp í fullt. Mikið af ungum Íslend-
ingum hefur líka menntast erlendis
og kemst ekki heim aftur í störf sem
henta menntun þeirra. Álið sem við
bræðum hér heima væri t.d. hægt að
nota í framleiðslu á sólarorku plöt-
um, eitthvað sem erlendis er kallað
„medium concentration photovoltaic
technology“ eða „medium cpv“. Það
er búið að komast að því að það þarf
að undirbúa álið á sérstakan máta
strax eftir bræðslu svo það henti
þessum nýjungum. Þarna gætum við
tekið þátt í uppfinningum og verið
virkir þátttakendur í vísinda-
framförum mannkynsins. Mér þætti
líka verðara að byggja álend-
urvinnslustöð en annað álver. Eins
og Árni Sigfússon minnist á í grein
sinni er hægt að endurvinna næstum
allt ál, en mjög lítið af því er samt
gert. Kannski gætum við öll, Íslend-
ingar í sameiningu, jafnað aðeins út
ójafnvægið með allri þessari álfram-
leiðslu, ekki bara endurunnið ál held-
ur plast og alls kyns rusl sem við
sendum allt úr landi í dag.
Ég þakka Sól á Suðurlandi fyrir að
planta 1001 björk til að vega upp á
móti öllum þeim flugferðum sem ég
og mínir samstarfsmenn höfum þurft
að fara í gegnum tíðina en skil á
sama tíma að þetta er ekki svo ein-
falt. Enginn okkar er „saklaus“.
Enginn okkar „sekur“. Við gerðum
bara það besta sem við gátum í hvert
og eitt skiptið. Við höfum öll mengað.
Framtíðin fjallar ekki um himnaríki
og helvíti neytenda. Heldur fjallar
hún um hversu fljótt við getum lært
af mistökunum og lagað okkur að
breyttum tímum. Iðnbyltingunni er
lokið og hátækni og umhverfisvænni
þróun hefur tekið við og við verðum
að geta sleppt gömlum hugmyndum
sem kannski virkuðu einu sinni en
virka ekki lengur. Þannig hefur jú
manneskjan alltaf komist af: „survi-
val“.
Eitthvað sem ég, Jakob og Örn-
ólfur getum skálað yfir í sérríi.
Neyslan og aðhaldið
Björk Guðmunds-
dóttir svarar grein
Jakobs Björnssonar
» Framtíðin fjallar
ekki um himnaríki
og helvíti neytenda.
Heldur fjallar hún um
hversu fljótt við getum
lært af mistökunum og
lagað okkur að breytt-
um tímum.
Björk Guðmundsdóttir
Höfundur er tónlistarmaður.
MORGUNBLAÐIÐ birtir alla
útgáfudaga aðsendar umræðu-
greinar frá lesendum. Blaðið
áskilur sér rétt til að hafna grein-
um, stytta texta í samráði við höf-
unda og ákveða hvort grein birtist
í umræðunni, í bréfum til blaðsins
eða á vefnum mbl.is. Blaðið birtir
ekki greinar, sem eru skrifaðar
fyrst og fremst til að kynna starf-
semi einstakra stofnana, fyr-
irtækja eða samtaka eða til að
kynna viðburði, svo sem fundi og
ráðstefnur.
Innsendikerfið
Þeir sem þurfa að senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Formið er undir liðnum
„Senda inn efni“ ofarlega á for-
síðu mbl.is. Einnig er hægt að slá
inn slóðina www.mbl.is/senda-
grein
Ekki er lengur tekið við grein-
um sem sendar eru í tölvupósti.
Í fyrsta skipti sem formið er
notað þarf notandinn að nýskrá
sig inn í kerfið, en næst þegar
kerfið er notað er nóg að slá inn
netfang og lykilorð og er þá not-
andasvæðið virkt.
Ekki er hægt að senda inn
lengri grein en sem nemur þeirri
hámarkslengd sem gefin er upp
fyrir hvern efnisþátt en boðið er
upp á birtingu lengri greina á
vefnum.
Nánari upplýsingar gefur
starfsfólk greinadeildar.
Móttaka
aðsendra greina