Morgunblaðið - 01.09.2008, Page 15

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. SEPTEMBER 2008 15
MENNING
Eftir Gunnhildi Finnsdóttur
gunnhildur@mbl.is
ÁKVEÐIÐ hefur verið að Ísland
taki þátt í Bókastefnunni í Gauta-
borg dagana 25. til 28. september en
framlagið verður talsvert smærra í
sniðum en áður. Stjórn Bókmennta-
sjóðs ákvað að styrkja verkefnið
ekki í ár, eins og forveri hans, Bók-
menntakynningasjóður, gerði jafn-
an.
Í fyrra fóru fjórir höfundar til
Gautaborgar að kynna verk sín, en í
ár aðeins einn, það er Halldór Guð-
mundsson með ævisögu sína um
Halldór Laxness í sænskri þýðingu.
Aukið þekkingu og útgáfu
Anna Einarsdóttir hefur haft um-
sjón með þátttöku Íslands í bóka-
stefnunni frá upphafi. „Ég hef farið
með bækur fyrir bókaforlögin og
það er eins í ár. Það eru bæði þýð-
ingar og athyglisverðar, nýjar, ís-
lenskar bækur, það eru svo margir
Íslendingar búsettir þarna.“
Anna segir bókastefnuna hafa
mikla þýðingu fyrir íslenskar bækur
á Norðurlöndum. „Það hafa aukist
ótrúlega mikið þýðingar á íslenskum
bókum á norræn mál og það hafa
margir íslenskir höfundar komið
fram þarna og eftir það fengið gefn-
ar út eftir sig bækur á sænsku og
fleiri Norðurlandamálum. Þetta hef-
ur bæði aukið þekkingu og útgáfu á
íslenskum bókmenntum á Norð-
urlöndum.“
Að sögn Önnu veitti Bókmennta-
kynningarsjóður hálfri milljón í
verkefnið, auk þess sem útgefendur
greiddu fargjöld fyrir sína höfunda.
Þátttaka Íslands var í óvissu eftir að
ljóst varð að Bókmenntasjóður
myndi ekki styrkja hana, en á síð-
ustu stundu veitti menntamála-
ráðuneytið beinan styrk til verkefn-
isins fyrir forgöngu Guðmundar
Árna Stefánssonar, sendiherra Ís-
lands í Svíþjóð.
Eini básinn á bókamessu
Kristján B. Jónasson, formaður
Félags íslenskra bókaútgefenda, er
einn af stjórnarmönnum Bókmennta-
sjóðs. Um ákvörðun sjóðsins að kosta
ekki bás á bókastefnunni sagði hann
m.a:
„Stjórnarmenn og þar með allir
hagsmunaaðilar íslenskrar bókaútgáfu
meta það svo að fé sjóðsins til bók-
menntakynningar verði að vera varið á
sem markvissastan hátt til að koma því
í verk sem keppt er að á erlendri
grundu: að bækur íslenskra höfunda
komi sem víðast út og hjá sem öfl-
ugustum forlögum sem tryggja góða
útbreiðslu og sterka stöðu inni á við-
komandi málsvæði. Til þess að svo
megi vera beri að ráðstafa sem mestu
fé til beins stuðnings við þýðendur og
uppbyggingar á tengslaneti við for-
lagsfólk um allan heim. Sérstakur Ís-
landsbás á bókamessunni í Gautaborg,
sem er kostnaðarsöm aðgerð, var ekki
talinn þessu markmiði til framdráttar.
Bókmenntasjóður rekur ekki sér-
stakan sýningarbás á neinni bóka-
messu, og allar svipaðar stofnanir í ná-
grannalöndum okkar reyna að sama
skapi að stilla rekstri slíkra bása í hóf,
það er ekki talin skynsamleg nýting á
fjármunum.
Þar með er ekki sagt að sérstakur
Íslandsbás á Gautaborgarsýningunni
hafi ekki á sínum tíma verið mikilvægt
framlag til íslenskrar bókmennta-
kynningar á Norðurlöndum. Hann
skipti miklu máli á sínum tíma þegar
fyrstu skrefin í útrás íslenskra bók-
mennta voru tekin og við gleðjumst yf-
ir því að fjármunir komi nú til frá hinu
opinbera til að standa straum af sér-
stökum sýningarbási. Við væntum
þess að framhald verði á slíkum stuðn-
ingi í framtíðinni á öðrum stöðum.“
Einn til Gautaborgar
 Kynning á íslenskum bókmenntum í Gautaborg smærri í sniðum en áður
 Bókmenntasjóður tekur ekki þátt í verkefninu í ár
Morgunblaðið/G.Rúnar
Eftir Björn Björnsson
Sauðárkrókur | Málþing, sem bar yf-
irskriftina: „Kolbeinn Tumason og
sálmurinn hans“, var sett á Hólum
um helgina og
stóð frá föstu-
dagskvöldi til
sunnudags.
Það var herra
Jón Aðalsteinn
Baldvinsson
vígslubiskup sem
setti þingið, en við
upphaf máls síns
minntist hann
herra Sigurbjörns
Einarssonar biskups og vottuðu við-
staddir honum virðingu sína með því
að rísa úr sætum.
Að lokinni þingsetningu fjallaði
Hjalti Hugason prófessor um deilur
Kolbeins Tumasonar og Guðmundar
Arasonar í kirkjupólitísku ljósi, og
benti á að í raun fólust átök þessara
manna um málefni sem enn í dag
veldur átökum, þar sem Kolbeinn var
talsmaður ríkjandi ástands þess
tíma, en Guðmundur barðist hins-
vegar fyrir aðskilnaði ríkis og kirkju.
Var krafa hans sú að kirkjan mundi
lúta innri stjórn biskups, erkibiskups
og páfa, og hafa óskorað vald og lög-
sögu yfir þjónum sínum, hvort sem
fjallað var um embættisrekstur eða
samfélagslega breytni.
Rakti Hjalti samskipti þeirra Kol-
beins og Guðmundar allt frá vináttu
þeirra og venslum til þess er fullur
fjandskapur ríkti og leiddi að lokum
til dauða Kolbeins í Víðinesbardaga
hinn 9. september 1208. En talið er
að Kolbeinn hafi skömmu fyrir dauða
sinn lokið við að semja sálminn
þekkta, Heyr himnasmiður, sem al-
kunnur er.
Félag um forna tónlist
Á laugardegi voru flutt fimm er-
indi, en þar fjallaði Guðrún Nordal
prófessor um skáldið Kolbein Tuma-
son, Kristján Eiríksson frá Árna-
stofnun ræddi bragfræðina í sálmi
Kolbeins, Svanhildur Óskarsdóttir
frá Árnastofnun fjallaði um Kolbein
Tumason og Guðmund Arason í með-
förum Arngríms Brandssonar. Þá
fjallaði Kristján Valur Ingólfsson
lektor um hymna og helgan söng í
Hólabiskupsdæmi á fyrri tíð, og Guð-
rún Laufey Guðmundsdóttir frá
Árnastofnun nefndi erindi sitt „Sung-
ið fyrir himnasmiðinn?“ Flutningur
helgikvæða á miðöldum og tilvera
sálmsins í handritum skrifuðum eftir
siðaskipti.
Á sunnudeginum fjallaði Einar
Sigurbjörnsson prófessor um efni
sem nefndist: Um guðfræðina í sálmi
Kolbeins Tumasonar.
Ráðstefnugestir fjölmenntu á
laugardeginum í kynnisferð á sögu-
slóð, þar sem áningarstaðir voru Víð-
ines, Víðimýri og Kolkuós, en einnig
var í Auðunarstofu kvöldvaka þar
sem Marta Halldórsdóttir og Örn
Magnússon kynntu hljóðfæri og tón-
list tengda umræddu tímabili.
Á föstudagskvöldinu, að loknu er-
indi Hjalta Hugasonar, var haldinn
stofnfundur félags, sem hlaut nafnið:
Rikini, – félag um forna tónlist, og
ber nafn hins fyrsta tónlistarmanns
og tónlistarkennara sem Jón biskup
Ögmundarson fékk til Hóla á fyrstu
árum biskupsstólsins og sem mun
hafa haft veruleg áhrif á allt tónlist-
arlíf innan kirkjunnar, sérstaklega á
Norðurlandi. Er tilgangur félagsins
að rannsaka allt sem tengist hinni
fornu tónlist á Hólum og í Skálholti,
standa fyrir flutningi þeirrar tónlist-
ar sem sprottin er úr hinum forna
arfi, og einnig stefnir félagið að því að
í júní ár hvert verði ársfundur félags-
ins haldinn og þar fjallað í tali og tón-
um um þennan arf.
Frumkvæði að stofnun félagsins
hafði Örn Magnússon kantor Reykja-
vík og er hann fyrsti formaður þess.
Stjórnandi málþingsins var Mál-
fríður Finnbogadóttir.
Sömu átök
enn í dag?
Málþing haldið um
Kolbein Tumason
Hjalti
Hugason
SÍÐASTLIÐINN laugardag
var sýning Sigtryggs Bjarna
Baldvinssonar opnuð í Jónas
Viðar Gallery í Listagilinu á
Akureyri. Á sýningunni eru ný
olíumálverk Sigtryggs af Eyja-
fjarðará. Listamaðurinn hefur
á síðustu árum einbeitt sér að
því að gera straumvatni skil í
verkum sínum í formi olíu-
málverka, vatnslitamynda, lág-
mynda og innsetninga. Út frá
verkum Sigtryggs má velta upp spurningum varð-
andi samhliða eðli málverksins og vatnsyfirborðs.
Sýningin stendur til 18. september og er opin
föstudaga og laugardaga frá 13 til 18 eða eftir
samkomulagi.
Myndlist
Sigtryggur sýnir
Eyjafjarðará
Sigtryggur Bjarni
Baldvinsson
PÉTUR Jónasson gítarleikari
heldur námskeið í klassískum
gítarleik í Tóney, Síðumúla 8, í
kvöld og á fimmtudagskvöld.
Pétur er búsettur í Madríd á
Spáni, en hann mun halda
regluleg námskeið í klass-
ískum gítarleik í Tóney í vetur.
Fyrsta námskeiðið verður dag-
ana 1. og 4. september milli
18.30 og 21.30, en gert er ráð
fyrir þremur klukkutímum
báða dagana þar sem þátttakendur spila og fá til-
sögn með einstök verkefni. Þátttökugjald í nám-
skeiðinu er 15.000 krónur.
Nánari upplýsingar má nálgast á heimasíðunni
www.toney.is, en þar fer skráning jafnframt fram.
Námskeið
Pétur kennir klass-
ískan gítarleik
Pétur Jónasson
RAQUEL Mendes og Siggi
Eggertsson opnuðu sýning-
arnar Generosa og Bíttar ekki
máli í GalleríBOXi á Akureyri
á laugardaginn. Sýningin Bítt-
ar ekki máli er að jöfnu hlut-
falli listsýning og safnarasýn-
ing. Nýtt verk sem Siggi hefur
framkvæmt á staðnum er
nokkuð óhefðbundin mósaík,
búin til úr safni körfubolta-
mynda. Verkefnið Generosa
var grundvallað á athugunum og skráningu
ástands og hátternis, sem leiddu í ljós merki um
andlega og líkamlega hnignun ömmu Raquel.
GalleríBox er opið fös., lau. og sun. frá 14 til 17.
Sýningarnar standa til 14. september.
Myndlist
Generosa og
Bíttar ekki máli
Verk Sigga
EINHVERN TÍMA var ég að ræða við Niels-
Henning um dúóspil hans og Joe Pass og lýsti
hann því á þennan hátt: „Þegar tveir virtúósar
setjast niður og leika verk sem þeir hafa unnið
með í áratugi er það handverkið sem gildir.
Menn ættu ekki að búast við byltingargjörnum
nýungum heldur njóta hinnar klassísku fegurð
verkanna.“
Þetta var einmitt það sem gerðist er þeir þre-
menningar léku alkunna söngdansa bandarískra
lagasmiða, sína sömbuna eftir hvorn þeirra Jo-
bim og Bonfa og Sósuvals Ray
Browns. Jón Páll og Sigurður
hafa leikið þétt saman hin síð-
ari ár og samstarf Sigurðar og
Lennarts hefur staðið í fimm-
tán ár og getið af sér rómaða
diska. Þetta tríó er ekki ólíkt
Himnastigatríóinu þar sem
Eyþór Gunnarsson lék á pí-
anó, en gítarinn gefur annan
blæ og Jón Páll er boppaðri
en Eyþór; en þeir eiga sameiginlega hina ljóð-
rænu æð sem er nauðsynleg ef gera á góðum
söngdönsum skil. Söngvarnir urðu fjórtán; sá
fyrsti „I’m Old Fashioned“ og hinn síðasti „You’d
Be So Nice To Come Home To“ Cole Porters.
Sigurður blés með hinum svala mjúka tóni er
einkennt hefur ballöðuleik hans lengi og blés allt
vel og var kannski bestur í „Angels Eyes“ og „I
Cańt Get Started“ þar sem hann blés flottan inn-
gang þar til Jón Páll tók við dyggilega studdur
af Lennart Ginman.
Ég held að Jón Páll og Lennart hafi aldrei
leikið saman áður en það var eins og Jón hefði
leikið með honum alla ævi ekki síður en þegar
hann lék með Alex Riel-tríóinu í fyrra. Jón var
líka flottur í hægu ballöðunum „Easy Living“ og
„I Didn’ Know What Time It Was“. Lennart var
sterkur á öllum vígstöðvum, hvort sem var hryn-
leikur eða sólóar og ekki síst í Gershvin-
dansinum „Embracable You“. Hann er að ýmsu
leyti nær hinum ameríska en danska bassaskóla,
fleytir rjóman ofan af hvoru tveggja, en fyrst og
fremst er hann skapandi bassaleikari sem bætir
alltaf leik félaga sinna.
Þessir skemmtilegu tónleikar voru teknir upp
og koma jafnvel út á hljómplötu.
Handverk af bestu sort
TÓNLIST
Jazzhátíð Reykjavíkur í Iðnó
Sigurður Flosason altósaxófón, Jón Páll Bjarnason gítar
og Lennart Ginman bassa.
Miðvikudagskvöldið 27.8.
Tríó Sigurðar Flosasonar bbbbn
Sigurður Flosason
Vernharður Linnet
HALLDÓR Guðmundsson hefur
margoft áður sótt Bókastefn-
una í Gautaborg, þá oft sem
útgefandi. Í þetta sinn fer
hann til að kynna sitt eigið
verk, því að í byrjun september
kemur ævisaga hans um Hall-
dór Laxness út í sænskri þýð-
ingu Inge Knutsson.
„Þetta er fjórða tungumálið
sem hún kemur út á. Halldór
Laxness var mjög stórt nafn í
Svíþjóð og hafði mikil tengsl
við landið, það var jú þar sem
hann hlaut Nóbelsverðlaunin.“
Málþing er á hverju ári hald-
ið í tengslum við stefnuna. „Ég
kynni bókina í samstarfi við
sænskan fræðimann sem heitir
Lars Lönnroth. Hann mun
ræða við mig um Halldór Lax-
ness og bókina á þessari ráð-
stefnu.“
Fjórða þýðingin
Bókmenntasjóður tók til starfa í fyrra og tók þá yfir hlutverk Bókmennta-
kynningarsjóðs, Menningarsjóðs og Þýðingarsjóðs. Menntamálaráðuneytið
leggur fram 50 milljónir til sjóðsins í ár.
Bókmenntasjóður