Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.01.1911, Page 18

14
þau að meðaltali, að öllum kostnaði frá (Kr.)
dregnum, en það er jágóði ....== 22.50
6. Á sláturhúsi eru garnirnar hirtar, og svo
fæst líka meira fyrir gœrurnar; geri eg það
hvorutvéggja...................................20.00
Þetta, samanlagt, gerir þá tæpar 400 krónur, og það
gœti hver bóndi grætt að meðaltali á ári, einungis með
samvinnu og fjelagsskap.
Eg skal nú strax viðurkenna, að sumar af þessum
tölum eru áætlaðar, en þó byggðar á svo sterkum lík-
um, að þær verða varla hraktar með sanngirni. Og
flestar þeirra eru líka byggðar á eigin reynslu, og hún
verður þó ekki hrakin.
Og að öllu þessu athuguðu segi eg: Eg skil ekki,
mjer er með öllu ómögulegt að skilja, hugsunarhátt
þess bónda, sem ekki vill styðja að samvinnu og fje-
lagsskap. Eg get ekki fundið neina ástæðu til þess.
Og þó er það margt og mikið, sem móti samvinnu er
haft, óg vil eg nú, eptir því sem tími vinnst til, drepa á
sumt af því.
Sumum þykja það rangindi mikil að bola kaupmönn-
um frá, og segja, að það sje það sem við kaupfjelags-
menn viljum. Já, það viljum við að vísu gera, en mjer
finnst það vera svo langt frá því að vera rangt, að það
þvert á móti sje það rjetta og gagnlega fyrir þjóðina og
landið. Eða, hvaða meining er í því, að láta marga
menn lifa á annara framleiðslu? Og hvað framleiða
kaupmenn? Getur nokkur bent mjer á að þeir framleiði
nokkur gæði úr skauti jarðarinnar? Eg hygg ekki. Og
er þá ekki betra fyrir þjóðina að þessir menn starfi að
arðberandi vinnu og hjálpi til að ná auði úr skauti
jarðarinnar. Eg held því þess vegna fram, að það sje
þjóðinni fyrir beztu, að það sjeu svo fáir kaupmenn,
sem frekast er unnt.
Þá þykja bönd samvinnunnar þung ófrelsisbönd.
Mönnum finnst þessi skylda, að verzla við fjelagið, ó-