Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.01.1911, Blaðsíða 32

28
gengið að hverjum fjelagsmanni sem vera skal með
skuldakröfu sína.
f*að er mjög fátítt að sjálfskuldarábyrgðin verði fje-
lagsmönnum hættuleg, þegar haldið er dyggilega við þá
reglu: að kaup og sala fari að eins fram gegn peninga-
borgun, og einkanlega er hættan lítil, þegar ekki er vikið
frá því, að vörukaupum fylgi borgun út í hönd.
En, til þess að innkaupin geti ávallt farið fram gegn
peningaborgun, er það alveg nauðsynlegt, að veltufjeð
sje nógu mikið. Abyrgðin á föstu og takmörkuðu láni,
sem eptirlit er haft með, er — eins og áður er bent á —
miklu áhættuminni en ábyrgð á vöruskuldum, sem eru
ótakmarkaðar og eptirlitslausar.
Pá sjaldan til þess hefir komið, að lagalega hefir ver-
ið gengið að sjálfskuldarábyrgð kaupfjelaga, hefir það,
nær því undantekningarlaust, stafað af því, að fjelagið
hefir gengið of langt með lántökur.
Pegar haldið er fast við borgun út í hönd, og þess
er gætt að velja varkáran og áreiðanlegan framkvæmdar-
stjóra, þarf sjálfskuldarábyrgðin ekki að baka fjelags-
mönnum neina teljandi hættu.
Hin gildandi löggjöf heimtar að vísu eigi sjálfskuldar-
ábyrgðarákvæði í lögum fjelaganna; í því efni nægir tak-
mörkuð ábyrgð, en fjelögunum sjálfum verður sjálfskuld-
arábyrgðin hollust. Þar sem hún er eigi, þar vanta fje-
lögin þau skilyrði, sem nauðsynleg eru til þess, að fá
nægilegt veltufje og ná í góð kaup. Gagnvart fjelagi
með sjálfskuldarábyrgð getur seljandi látið sjer nægja
hæfilega framfærslu á vörunum, en þarf eigi, þar að
auki, að hækka verðið vegna áþsettu með borgunina,
og sem hann annars yrði að gera, væri fjelaginu ekki
fyllilega treystandi til að standa í skilum.
Sje fjelagsábyrgðin að eins »takmörkuð«, en ekki
»sólidarisk«, þá stendur það í vegi fyrir því, að hægt
sje að stofna sambandsfjelag til vörukaupa. Pað væri
ekki álitlegt að veita þesskonar sambandi forstöðu. Auk