Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.01.1911, Page 25

21
á sumum stöðum hepnast vel, og verið vinsælt í ein-
stöku stærri kaupfjelögum.
9. JViótbárur gegr) kaupfjelögum.
»Fátt er svo að öllu illt, að ekki fylgi nokkuð gott,«
segir gamalt orð; en það mætti og með rjettu víkja
þessu við og segja: fátt er svo að öllu gott, að engir
annmarkar fylgi. Petta má þá einnig heimfæra til kaup-
fjelaganna: Pau era til skaða fyrir verzlunarstjettina.
Kaupfjelag með góðri stjórn gerir einn verzlunarmann
óþarfan, eða optast nær fleiri. Pað er einmitt tilgangur
kaupfjelaganna, að neytendur njóti sjálfir nokkurra þeirra
peninga, sem nú lenda í vösum verzlunarmanna. Er
hægt að verja þetta? Já, vissulega. Verzlunarstjettin
framleiðir ekkert það, er verðgildi hafi. Rjettmæti hennar
byggist á því, að vera nauðsynlegur milliliður meðal
framleiðanda og neytanda. Sje hægt að vera án þessa
milliliðs, þá er það sparnaður, eigi að eins fyrir neyt-
endurna, heldur og fyrir þjóðfjelagið í heild sinni.
Nokkur hluti þeirra manna, sem nú vinna að verzlunar-
störfum — vinnu, sem ekkert framleiðir —, hverfa þá til
þeirra starfa, sem framleiða eitthvert verðmæti: þeir
vinna gagnlegt starf fyrir þjóðfjelagið.
Að minnsta kosti er engin sanngirni í því að krefjast
þess, að verkamenn og aðrir á þeirra reki skuli verða
að klípa töluvert af sínum lítilfjörlegu Iaunum til þess
að framfæra fjölmenna og efnaða verzlunarstjett.
Öllum breytingum á atvinnuvegum manna geta fylgt
óþægindi fyrir ýmsa einstaklinga, meðan á breytingunum
stendur. En einstaklingarnir geta eigi átt von á því, eða
krafizt þess, að nauðsynlegum endurbótum sje sleppt,
að eins þeirra vegna.
Pess er heldur ekki að vænta, að kaupfjelögin geri
alla verzlunarmenn óþarfa, langa lengi. Reir munu halda
áfram, sem þjóðfjelaginu eru verulega þarflegir. Hinum
fækkar, smátt og smátt, en ekki snögglega. Og hinir