Skinfaxi - 01.12.1999, Blaðsíða 10

SKINFAXI
IIAI NAKMIIOI. JÚI.Í I
I. ANt).
Bjðmstjerue Björnson.
l N
JmA <>( laut't mil
I -SliíniAsa»» (>vl
“>n t>m<'mMfcn
ýmmrn in/nimini, «t vikii luimini mJÖx
gvntfHT oi» Muinr hcimi'nmmn lian* 1runi
•tmAii. Of cr rifi m:n*l um v«t »ð JrciLJa
hjðriWXl heírvt fyrír, cr hnmitn i »A l) M
Kt hlítir. Skitdril han» 1 hunrinu míll of
(íbundnu htrii
cr haullraið,
cnil* hafft U
slúld óunur hall
þ*u ihril i mig.
tnl fyrstu hcnuV u
o|; Iram S Juiiska
akriA.nrm hftnn.
- J arliuilnninu-
*r Mart artia eg
fjvi aðcins »/>
*«vj» licr Ktuikt
***• um |»ð.
iTtgnáoifhcyrAI
lt|> >i us>hi l fyrstj
Árið 1807
bfilrtu Jicir Wcx-
dícti Mt biskup
(var |xi rftðhrrra).
il]ðru>on og
tuargn Irunalu
fihXVkOruitjjar
NiMhmanna
bvtu sír tjnr
þvi aö halrimti
yrftl haMAI<xm
ótote vökmJauKr
binu l«Mni, 20.
jtUi, itonanij'yur
larttltlssnmir hins hclfa. Vildu
tUf> þentu |A - H/Miim. (ijtiftnimn-
málin sem hafa valdiö nokkrum von-
brigðum. Gunnlaugur skrifar. - „Undanfarin
ár hafa flest félögin reynst sæmilega
skilvís, þó eru nokkur félög, sem brugðist
hafa skyldu sinni í þessu efni. - Og til eru
þau félög sem ekkert hafa greitt í 2-3 ár, og
er sá trassaskapur óþolandi af öllum, ekki
síst ungmennafélögum. - Tvær aðferðir
hafa verið notaðar við innköllun á kr. 1.50
skattinum. Sumar félagsstjórnir hafa
innkallað hann sérstaklega. Aðrar hafa
tekið hann með föstum félagsgjöldum og
borgað UMFÍ úr félagssjóði."
UMFÍ þing 1927 leggur blessun sína yfir
það fyrirkomulag sem í gildi hefur verið.
tillögur Umf. Velvakanda Rvk á þessu þingi
þess efnis að Skinfaxi yrði sendur ókeypis í
hvert hús á landinu þóttu ekki raunhæfar.
Til ísafjarðar
Haustið 1928 lætur Björn Gunnlaugsson
af ritstjórn en við tekur Björn
Guðmundsson kennari og síðar skólastjóri
að Núpi. Prentun blaðsins flyst til
ísafjarðar. Ásamt Birni hefur Guðmundur
Jónsson frá Mosdal þáverandi ritari UMFÍ
hönd í bagga með útgáfunni.
Syrtir í álinn
Enda þótt skattur til UMFÍ hafi verið
lækkaður árið 1933 syrtir stöðugt í álin
varðandi greiðsluskil félaga. Á yfirliti yfir
tekjur og gjöld fyrir árin 1933-36 má sjá að
ríkisstyrkur hefur verið 16.000 en skattur
greiddur af félögum tæp 3.000. Kostnaður
við Skinfaxa fyrir sama tímabil var u.þ.b.
14.500 kr. eða megnið af tekjum
sambandsins. Gjöld umfram tekjur
rúmlega 1.500 kr. er skuld við Aðalstein
Sigmundsson starfsmann UMFÍ og ritstjóra
Skinfaxa. Þingið 1933 hafði ákveðið
honum 1.200 kr. árslaun en hann hafði
sjálfur lækkað þau í 800. Skuldina kveðst
hann aldrei ætla að innheimta. í yfirliti yfir
skattskil félaga fyrir tímabilið 1933-36
kemur í Ijós að 31 félag af 58 hafa ekkert
greitt þetta tímabil en 7 eru skuldlaus hin
skulda eitthvað. Miðið við þessar
aðstæður allar skal engan undra
þótt biturleika og kaldhæðni gæti í
skrifum Aðalsteins þegar hann er
að gera þessum málum og öðrum
skil í Skinfaxa árið 1936.
„Sambandsstjóri sem jafnframt
hefði verið starfsmaður
sambandsins og borið að mestu
hita þess og þunga, er auðvitað
hjartanlega þakklátur fyrir þá
aðstöðu, sem framanrituð
reiknisskil sýna, að
ungmennafélög hafa sett hann í,
og fyrir þá sérstöku gleði sem,
hann hefur haft af skilvísi og
skyldurækni félaganna. En vert er
að athuga það vel, að sambandið
mundi ekkert skulda, og það hefði
ekki þurft að starfa að nokkru leyti
á kostnað eins fátæks
einstaklings, ef sambandsfélögin
hefðu gert skyldu sína við það og
greitt því skilvíslega lögboðin
skatt."
Skinfaxi í hættu á 40 ára afmæli sínu?
Á UMFÍ þingi 1949 flutti Halldór
Kristjánsson tillögu sem laut að því að
heimila sambandstjórn tímabundið
samstarf við „fulltrúa annarra menningar-
samtaka um aðild að ritstjórn og útgáfu
Skinfaxa." Hvaða samtök Halldór hefur
haft í huga er ekki vitað en tillagan er felld
með 21 atkv. gegn 4.
Síðustu árin
Frá árinu 1969 hafa ekki orðið neinar
breytingar á fjölda blaða á ári þar hefur án
efa mestu ráðið að fjárhagur blaðsins hefur
flest öll árin verið slæmur. Tilraunir til
aukinnar útbreiðslu hafa ekki borið neinn
árangur þær hafa þó heldur þokað
áskrifendafjöldanum upp á við en hann
nálgast nú (1982) 2000 áskrifendur.
Um áramótin 1976-77 lætur Eysteinn
Þorvaldsson af ritstjórn Skinfaxa. í febrúar
1977 er Gunnar Kristjánsson ráðinn ritstjóri
við blaðið starfar hann við blaðið í
hlutastarfi fram til áramóta 1978-79. í
ritstjórnartíð Gunnars var innheimtu-
fyrirkomulagi breytt. Umboðsmannakerfi
ungmennafélaga var aflétt en upptekin
innheimta með gíróseðlum. Útlit blaðsins
var breytt og ýmsar leiðir til aukinnar
útbreiðslu reyndar. M.a. lagði Gunnar fram
tillögu á þingi UMFÍ árið 1979 um það að
Skinfaxi yrði gerður að félagsblaði. Var
málinu vísað til athugunar í stjórn UMFÍ.
Eftir athugun á kostnaðarliðum við
framkvæmd tillögunnar taldi stjórn ekki fjár-
hagsgrundvöll fyrir framkvæmd hennar.
Um efni Skinfaxa
Frá upphafi hefur efni Skinfaxa mótast af
hugsjóna og áhugamálum hreyfingarinnar.
Lang flestir ritstjórar hafa verið í beinum
tengslum við starfsemi UMFÍ með því að
sitja samtímis í stjórn eða starfa á annan
hátt fyrir samtökin. Margt það sem varðar
sögu hreyfingarinnar frá upphafi hefur því
verð skráð í Skinfaxa en hvergi annars
staðar. í reynd má segja að Skinfaxi geymi
í heild sinni „sögu UMFÍ“ að verulegum
hluta. Einstakir ritstjórar hafa sett mark sitt
á efni og málflutning mismikinn eftir
ástæðum hvers og eins. Allir hafa þeir
borið hag þessa málgagns hreyfingarinnar
fyrir brjósti og viljað veg þess sem mestan
og bestan og stuðlað að því að Skinfaxi
hefur komið samfellt út frá upphafi.
Ekki er talin ástæða til þess að fjölyrða
frekar um efni blaðsins í þessari
samantekt. Hvað það varðar nægir að
benda á fjölmargar tilvitnanir í Skinfaxa í
flestum öðrum köflum þessarar bókar. Þá
má benda á að árið 1969, 1.-2. h., birtist í
Skinfaxa greinargott yfirlitt um sögu
Skinfaxa þar sem efni blaðsins til þess tíma
eru gerð ýtarleg skil. Samantekt sú var
gerð af þáverandi ritstjóra Skinfaxa Eysteini
Þorvaldssyni.
t>íRurpr)ón ef)f.
Verksmiðja og
ferðamannaverslun
Vík í Mýrdal.
| Sími: 487-1250
íofpr fatnaður * f)fýfegt víbmót,
tHRurprjon eí)f,
Verslun,
Hafnarstræti 3 _____
Reykjavík. fSfl
Sími: 551-1250 WOOL-----
10
j