Skinfaxi - 01.12.1999, Blaðsíða 29

Skinfaxi fyrir 80 árum
Rangnefnd félög
Eitt atriði verða áhugasamir félagsmenn
í okkar hóp að taka til alvarlegrar
athugunar.það er að ýmis félög, sem lítið
eða ekkert eiga skylt við félagsskap okkar,
hnupla ungmennafélagsnafninu, líklega til
að skreyta sig með þvi, en gera því annars
óvirðing með aðgerðaleysi, eða vesal-
mannlegri framkomu. Þetta er mjög baga-
legt fyrir ungmennafélögin í heild sinni, því
að eins og eðlilegt er, fer ókunnugt fólk
mest eftir nafninu og áfellir svo
ungmennafélögin fyrir ýmislegt sem aflaga
fer hjá „skrall”-félögum, er tekið hafa í
heimildarleysi nafn þeirra Þetta er bæði
óþarft og hættulegt.Óþarft af því að það er
sjálfsagt fyrir hvern einstakling eða heild að
vernda og verja sitt nafn, og svo eigum við
að gera. Og hættulegt af því að þessi félög
verða margoft til að kasta skugga á hin
eiginlegu ungmennafélög, og hindra þau
þar með frá að ná tilgangi sínum. Allir
munu viðurkenna að vonlegt sé að enginn
félagsskapur vilji þola til lengdar að nafni
hans sé rænt og það óvirt, af óviðkomandi
mönnum. Og þá er auðvitað ekki annað
fyrir hendi en að gerasér Ijóst, hvaða félög
í landinu eiga rétt á þessu nafni. Það eru
sambandsfélögin, öll þau einstöku félög
sem mynda UMFÍ og engin önnur. Þetta
ætti að vera nokkuð Ijóst. Ungmenna-
félagshreyfingin kemur hingað frá Noregi,
með nokkrum mönnum, og á þar
sameiginlegar rætur. Félög þessi mynda
síðan samband með sameiginleg lög og
stjórn, skapa sér ákveðna dagskrá og
starfa að henni. Þetta eru
ungmennafélögin. En þeim koma alls
skkert við ýmis skemti- eða íþróttafélög,
sem risið hafa upp hér og þar á landinu, en
skki viljað laga lög sín og skipulag eftir
UMFÍ. Það er með öllu óskiljanlegt, að
nokkurt félag skuli vilja sigla undir fölsku
flaggi, enda mun það mjög oft vera gert af
Qáleysi fremur en öðru verra. En þá ættu
Þessi félög að sjá sóma sinn, og
annaðhvort hætta að ganga undir
ungmennafélagsnafninu, eða þá að ganga
í sambandið og vinna skipulega að þess
áhugamálum, þegar þeim er bent á, og
sannað með rökum, að þeir hafa verið á
rangri leið. Og sérstaklega má búast við,
að þeir menn sem stýra þessum
utanveltufélögum, en standa annars nærri
ungmennafélögunum í hug og hjarta, láti
sér þessa bendingu að kenningu verða, og
gangi inn í UMFÍ. Hinir, sem ekkert vilja
nema drykk og dans, ættu vitanlega að
kenna félagsskap sinn við þá iðju, sem
þeim er skapi næst.
Skinfaxi fyrir 70 árum
Þjóðbúningar
Vinnum á móti skaðlegum áhrifum
tískunnar
Því verður ekki neitað, að framkvæmdir
með þjóðbúning karla hafa orðið daufari en
skyldi. Þó málinu miði að vísu áfram, þá er
sá framgangur svo hægfara, að betur má ef
duga skal.
Oft hefi eg verið að hugsa um hvað
valda muni þeirri dreifð og framkvæmda-
leysi, sem virðist ríkja meðal almennings á
þessu sviði; og hef eg komist að þeirri
niðurstöðu, að ástæðan geti vart önnur
verið en sú, að almenningur gerir sér ekki
Ijóst, hvað vaki fyrir þeim mönnum, sem
berjast fyrir þessu máli. Menn gera sér
heldur ekki almennt grein
fyrir því hvaða áhrif það
muni hafa, ef þjóðbúningar
verða almennir. Tilgangur
þjóðbúningshreyfingarinnar
er meðal annars sá, að
vinna á móti hinum
skaðlegu áhrifum tískunnar.
Ég held að það sé ekki
víða í heiminum jafn
smásálarlegur eltingarleikur
við tískuna, einsog hér á
landi. Enda hefir það altaf
viljað við brenna, að hvergi er meiri
oddborgaraskapur og hégómagirni en í
litlum bæjum og litlum þjóðfélögum.
Allir hugsandi menn, hvar sem eru í
heiminum, eru á eitt sáttir um það, að
einmitt tískan sé eitt þeirra afla, sem mest
lama andlegt þrek og sjálfstæði hverrar
þjóðar. En syndin býður annari heim:
Tískan kemur fram í fleiru en klæðaburði,
en hvar sem hún kemur fram, miðar hún
altaf að því sama; að gera menn að
ósjálfstæðum eftirhermum annara. Hversu
heilbrigð er sú skynsemi, sem ræður því,
að sama manni þykir einn hlutur fallegur
annað árið, en Ijótur og í alla staði óhæfur
hitt árið ...
... Þess ber einnig að gæta, að litklæðin
geta allir saumað heima, en því er ekki
þannig varið með jakkaföt, saumur þeirra
krefst mikillar sérkunnáttu. Það mundi
spara mörgu heimilinu drjúgan skilding ef
fatnaður allur væri heimasaumaður. Auk
þess sem hver bóndi getur hæglegast sent
ull sína í verksmiðjur og látið þær vinna
góða dúka í búning þennan, og eru þá bein
útgjöld orðin sáralítil ...
... Og í raun og veru ber okkur
ungmennafélögum siðferðisleg skylda til
þess að klæðast þjóðbúningnum, að
minsta kosti hvenær sem við komum fram
undir nafni ungm.félaga.
Hjörtur Björnsson
frá Skálabrekku
Skinfaxi fyrir 60 árum
Konan og íþróttir
Breyttir tímar. - Enginn mun neita því, að
líkamlega hreysti og harðfengi öðlast
aðeins sá, sem reynir hæfilega á sig. En
margir hyggja, að hin venjulegu vinnubrögð
til lands og sjávar fullnægi þessari
áreynsluþörf. Þeir hafa líka nokkuð rétt fyrir
sér. Árin og róðurinn, slátturinn og
bindingin hafa skilað mörgum hraustum
dreng, hertum og tápmiklum, en á þessum
vinnubrögðum hefir á síðustu tímum orðið
mikil breyting ...
... í íþróttahúsum sjást nú róðravélar,
sem eiga að styrkja handleggi
íþróttamannanna, en róðurinn er ekki
lengur til sem lífsbjargaríþrótt, - íþrótt, sem
fylgir nauðsynlegum störfum. Það væri
óhæfileg afturhaldssemi, að syrgja það, að
vélar hafa létt stritið. En það þurfa allir að
hafa hugfast, að þar sem mörg þau störf, er
áður kröfðust vöðvastrits og harðfengi,
krefjast nú aðeins æfingar og þekkingar, þá
er meiri þörf á þeim æfingum, sem
sérstaklega eru miðaðar við það að styrkja
og efla líkamann.
Konan og fþróttir. Lengi var það hér á
landi, sem konurnar fóru á mis við
íþróttirnar. Var talinn einkaréttur
karlmannanna að iðka þær. Sú skoðun
hefir horfið, sem betur fer, með vaxandi
þekkingu á (þróttum og heilsufræði. Allar
íþróttagreinar eiga jafnt við konur sem
karla, nema glíman.
Hreysti konunar er undirstaða að tápi og
þreki þjóðarinnar. Líkamlega hraust móðir
elur hrausta sonu og dætur, en veikluð
kona fæðir veikbyggð börn. Þetta er
reynsla allra þjóða.
Æskan og íþróttir. „Þegar gagnið
sameinast gleðinni, þá er lífið hátíð". Það
hefur af mörgum verið bent á það, að líf
hvers æskumanns mótist mjög af því,
hvernig hann ver tómstundum sínum. Þeir,
sem yndi hafa af íþróttum, sameina í
tómstundum gagn og gleði, og leggja fyrir í
sjóð þann, sem beztur er allra
söfnunarsjóða.