Skinfaxi - 01.05.2008, Blaðsíða 19

„Hið góða hérað"
I Landnámu segir frá því að þriðja vetur
sinn á íslandi hafði Ingólfur Arnarson
vetursetu undir Ingólfsfelli fyrir vestan
Ölfusá. Næsta vor fundu þrælar hans,
þeir Vífill og Karli, öndvegissúlur hans
við Arnarhvol „fyrir neðan heiði“ og
settist Ingólfur þar að og nefndi bæ sinn
Reykjavík. Þrællinn Karli mælti þá: „Til
ills fóru vér um góð héruð, er vér skulum
byggja útnes þetta.“ Strauk hann síðan
frá Ingólfi og sneri aftur í Ölfusið ásamt
ambátt. Ingólfur fann þræl sinn aftur en
ekki fylgir sögunni hvort hann fékk að
vera í friði eða var neyddur til að flytja á
„útnesið".
I Laxdælu segir að Auður djúpúðga
hafi brotið skip sitt við Ölfusárósa en
annars fer engum öðrum sögum af hér-
aðinu á landnámsöld. En hvort sem það
var þrællinn Karli eða einhver annar
sem settist fyrstur að í Ölfusinu er lík-
legt að héraðið hafi byggst snemma
vegna landkosta þess. Land til beitar
hefur verið gott við ósa Ölfusár, vatns-
mesta fljóts á íslandi, og á fjalli, selveiði
í ósnum og fiskur í sjó og vötnum. Auk
þess voru ágætar lendingar í ósnum, Þor-
lákshöfn og Selvogi sem hefur ekki haft
lítið gildi á hafnlausri suðurströndinni.
Ölfus er vestasta sveitarfélag Árnes-
sýslu og ráða sýslumörk á fjöllum að
vestanverðu, þannig að Hveradalir og
Kolviðarhóll eru innan marka Ölfuss.
Austanverð mörk sveitarfélagsins liggja
austan Alviðru undir Ingólfsfjalli og um
Ölfusá til sjávar en heildarstærð sveit-
arfélagsins er um 1000 ferkílómetrar.
fbúar í sveitarfélaginu eru um 2.000.
Vegasamgöngur um Ölfus eru góðar og
hefur héraðið frá örófi alda verið í þjóð-
braut, hvort sent menn ætluðu vestur
eða austur yfir heiði, suður með sjó eða
eftir fjallvegum norður í land eða vestur.
Helstu samgöngubætur síðari tíma voru
opnun vegarins um Þrengsli og bygging
brúar yfir ósa Ölfusár, sem var lokið
1988.
Nútímamaðurinn horfir einnig til
náttúrunnar en þó á annan hátt en menn
gerðu til forna þegar sagt var að staður
væri fagur ef þar fiskaðist vel. Fæðuöfl-
un er með allt öðrum hætti nú en fyrr
og við horfum því meira til fjölbreytn-
innar og þess sérstaka og í Ölfusi er
náttúran rík og á margan hátt einstök.
Sveitin er grösug og í henni er votlendi
með miklu fuglalífi. Þar eru ár með lax-
og silungsveiði og í ósum Ölfusár er sú
veiði í samkeppni við selinn sem syndir
oft upp í ósinn á eftir fiski. Þó að sveitin
sé frjósöm er hún einnig mörkuð eld-
virkni og uppblæstri sem algengt er á
íslandi. Þar eru margar eldstöðvar, hell-
ar og víðáttumikil hraun og sandar en
mikið starf hefur verið unnið á undan-
förnum áratugum við uppgræðslu
þeirra. Heitt vatn streymir í miklum
mæli úr iðrurn jarðar, þar eru hverir og
heitir lækir og eitt mesta jarðhitasvæði á
landinu er á Hengilssvæðinu.
Fjölbreytt atvinnutækifæri
Hefðbundnar atvinnugreinar frá fornu
fari í Ölfusi eru landbúnaður í dreifbýl-
inu en fiskveiðar og vinnsla í þéttbýlinu
í Þorlákshöfn. Þessir atvinnuvegir eru
ennþá rnjög mikilvægir fyrir Sveitarfél-
agið Ölfus. Vægi þeirra hefur þó farið
minnkandi undanfarna áratugi en aðrar
atvinnugreinar bæst við. I dreifbýlinu
hefur ferðaþjónusta stóraukist og skipa
hestamennska og veitinga- og gisti-
staðarekstur þar stóran sess. Til að styðja
við þessa þróun er verið að koma upp
fjölbreyttum afþreyingarmöguleikum á
ýmsum sviðum en aðstaða fyrir útivist-
ar- og göngufólk í sveitarfélaginu er góð
og merktar gönguleiðir víða.
I Þorlákshöfn fer vegur iðnaðar, versl-
unar og þjónustu ört vaxandi og þar er
stjórnsýslan til húsa. Það er stefna sveit-
arstjórnarinnar að skapa enn betri grund-
völl fyrir atvinnufyrirtæki til að setjast
að í sveitarfélaginu. Mikilvægt er að
frumkvæði komi frá einstaklingum og
fyrirtækjum varðandi atvinnuuppbygg-
ingu en sveitarfélagið er reiðubúið til
aðstoðar, t.d. að taka þátt í undirbún-
ingsvinnu við hagkvæmnisrannsóknir.
Jafnframt að tryggja að lág gjöld verði
lögð á atvinnurekstur, svo sem fasteigna-,
vatns- og hafnargjöld.
Sveitarfélagið Ölfus er sveitarfélag
sem er ríkt af náttúruauðlindum og
landi og vill stuðla að uppbyggingu
atvinnufyrirtækja sem byggja á auðlind-
um sveitarfélagsins. Þar er að finna mik-
inn jarðhita sem nýttur er til atvinnu-
uppbyggingar. Landrýmið, orkan og
höfnin í Þorlákshöfn skapa mikla vaxt-
armöguleika fýrir uppbyggingu atvinnu-
starfsemi í sveitarfélaginu, einkum orku-
freks iðnaðar. Höfnin í Þorlákshöfn er
mikilvæg fýrir byggðirnar á Suðurlandi
og með þeim endurbótum sem nú er
verið að gera á henni skapast betri
möguleikar á vöruflutningum á milli
landa, ferjusiglingum og öflugri smá-
bátaútgerð.
í sveitarfélaginu er öflug þjónusta.
Þar er góður skóli, gróskumikið íþrótta-
og tómstundastarf ásamt öflugri heil-
brigðis- og öldrunarþjónustu. Þá er
menningarmiðstöð með söfnum og
kaffihúsi í Ráðhúsi Þorlákshafnar og
fjölbreytt afþreying fýrir íbúana, svo
sem íþróttahús, sundlaug og 18 holu
golfvöllur. Aðstaða fyrir útivistar- og
göngufólk í sveitarfélaginu er góð og
merktar gönguleiðir víða.
Stefnt er að því að byggja íþrótta-
mannvirki enn frekar upp og leggja
aðgengilega reið-, göngu- og hjólastíga
um allt sveitarfélagið til að koma á móts
við útivistarfólk.
Sveitarfélagið Ölfus er fjárhagslega
sterkt og hefur því nokkuð svigrúm til
að auka þjónustu við íbúana án skuld-
setningar. Eitt af framtíðarverkefnum
þess er að stuðla að uppbyggingu
háhraðasambands um sveitarfélagið
og skapa grundvöll fyrir starfrækslu
skrifstofuhótels til að koma til móts við
þarfir íbúa svæðisins sem starfa t.d. á
höfuðborgarsvæðinu en vilja vinna 2-3
daga í viku í heimabyggð.
SKINFAXI - tímarit Ungmennafélags (slands 19