Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1940, Side 32

stjóri hefir haft hreinskilni til að viðurkenna:
„Að uppeldið í landinu sé ekki í samræmi
við raunverulegar þarfir þjóðarinnar og ekki
í samræmi við landið og náttúru þess“, og
sem hvetur til, ,,að hefja hið líkamlega starf,
vinnuna, í æðra veldi í huga og hjarta upp-
vaxandi kynslóða“, hefði vissulega átt það
skilið að koma til greina, þegar blað nokk-
urt fyrir skömmu, efndi til kosninga um
fyrsta forseta íslands. Það eru menn með
slík göfgandi áform, sem þjóðinni eru nauð-
synleg fyrir leiðtoga.
Hvað vinnuskólafrumvarpið sjálft snertir,
í því formi sem það er borið fram á þing-
inu, þá er það ómynd, og' sennilega mun eng_
inn vita það betur en höfundur frumvarps-
ins sjálfur. En honum munu í fersku minni
móttökurnar, sem hið fyrra frumvarp fékk,
og því valið þann kostinn, að reyna að vinna
þingmenn til fylgis við málið með því móti,
að taka ekki skrefið nema til hálfs til að
byrja með.
En það er leiðinlegt og skaðlegt, að tekið
skuli vera með slíkum vettlingatökum á jafn
þörfu máli; því það er óhugsandi að það
þurfi vinnuskóla fyrir þá unglinga, sem lík-
legir eru til að sækja slíkan skóla af fúsum
vilja.
Þjóðræknisleg vinnumenning kemst ekki
inn í meðvitund landsmanna fyrr en æskan
hefir verið alin upp við hana í lögþvingaðri
þegnskylduvinnu, en framkvæmd hennar á
að vera þannig, að þjóðin ekki einungis sætti
sig við, heldur og beinlínis fagni, blessun
þessara ákvæða.
Það getur varla verið til of mikils ætlast,
þótt krafizt væri 6 mánaða vinnuskyldu af
öllum unglingum, er náð hafa 16 ára aldri,
jafnt piltum sem stúlkum, gegn vinnufötum
og fæði, og jafnvel þótt þar að auki væru
sett lög um þvingaða ráðningu í sveitavinnu
um jafnlangan tíma, bæði fyrir pilta og
stúlkur gegn lágmarkslaunum í þeirri vinnu,
og þótt aðgangur að æðri skólum eða fram-
haldsmenntun væri bundinn þeim skilyrðum,
að lokið væri þessum skyldum.
Síðara ákvæðið er nauðsynlegt vegna land-
búnaðarins, til að tryggja nægan vinnukraft
í sveitum, og unglingunum heilnæmt um-
hverfi. Margir bændur hafa brugðizt jörð-
inni, móður sinni, og lagt meiri áherzlu á að
koma sonum sínum á mölina, í hina „döpru
stétt flibba-öreiga, er háskólarnir skapa“, en
að búa þá undir hið göfuga starf að yrkja
landið og taka við búi eftir sig. Það hefir
verið kaldhæðni örlaganna, að það skyldu
einmitt vera bændurnir, sem felldu frum-
varpið um þegnskylduvinnu 1903, og þannig
mikla möguleika til að bæta landið og gera
sveitirnar byggilegri.
Það er náttúrlega ekki sama hvernig þegn-
skylduvinna er framkvæmd, en í höndum
valinna manna, þá hafa vinnuskólarnir alla
möguleika til að gera æskuna að nýtari mönn-
um og land.ð að betra landi.
Starfsemi vinnuskóla mætti í sumu haga
eftir tilhneigingu ungmennanna, þannig, að
þeir, er hefðu hug á sjómennsku, fengju að
læra tökin um borð í sérstökum skólaskip-
um, er stunduðu veiðar eins og önnur skip,
eða um borð í björgunarskútum og varðskip-
um, en þar hefir alltaf verið tilfinnanleg
mannekla um borð. Stúlkur fengju að læra að
sauma, prjóna og matreiða, samfara lærdóms-
vinnu í gróðurhúsum á jarðhitasvæðum ríkis-
ins.
Hér á landi er svo óendanlega mikið til af
óleystum verkefnum, verkefnum, sem vel er
hægt að koma í framkvæmd með þeim mann-
afla, sem fyrir er. Hér er þörf á öðru vísi um
að skipa. Það verður aldrei leyst úr neinum
vandamálum, ef þau ekki eru rædd, og á
þeim tekið, með fullkominni hreinskilni. —
Uppeldiskerfi þjóðar vorrar virðist vera stór-
um ábótavant. Hin uppvaxandi æska er harla
ófróð um hin nauðsynlegustu störf og skyldur
sínar gagnvart þjóðfélaginu, meðan fjöldi
æskumanna þykizt til alls annars ófær en
nema þann fróðleik, sem með lítilli fyrirhöfn
er hægt að finna í alfræðiorðabókum.
Fullyrðing gamla fólksins um „að bókvitið
verði aldrei í askana látið“, sem flysjungs-
hátturinn hefir snúið út úr og gert að at-
hlægi, mun eiga eftir að fá sína viðurkenn-
ingu. Því gamla fólkið meinti auðvitað bók-
vitið tómt, án athafna. Sá, sem ekki vinnur
VÍKINGUR
82