Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1946, Blaðsíða 36

Gunnar M. Magnúss:
Ur verinu að vestan
i.
Það eru langir júnídagar, sólarlitlir, — gráir
af ryki í höfuðstaðnum. Svo koma dagar með
steypiregni og stormi, þvottadagar náttúrunn-
ar, og fólkið verður útþvælt eins og tuska í
bala. — Já, sólarlitlir dagar, fáir sólvermdir
vangar, augu fjöldans sljó, — stríð úti í heimi
og um göturnar ganga grænklæddir hermenn í
fylkingum, — framandi menn, sem bera
með sér alvöru hinnar miklu óhamingju, sem
yfir heiminn dynur. Það er töluvert vonleysi í
höfuðstaðnum. Þó hyggja margir gott til kom-
andi síldarvertíðar, aðrir búast að heiman til
þess að leita lífsbjargar við þorskveiðar víðs-
vegar um land.
Og einn daginn stend ég í hópi sjómanna,
sem hafa tekið þá ákvörðun að fara í samfloti
til Norður- og Vesturlandsins til sjóróðra á
smábátum í sumar. Bak við þessa ákvörðun eru
ráð og örvun Fiskifélags íslands og ríkisstjórn-
ar. —
Eftir margskonar vafstur og snúninga eru
menn tilbúnir. Nokrir sigla bátum sínum í fylgd
með varðskipinu óðni. Hina bátana á flutninga-
skipið Hekla að flytja til hafna fyrir vestan og
norðan.
II.
Það er að hallandi degi. Hlýtt er í lofti, suðlæg
átt, skýjarof á köflum og sólfar. I kvöld eigum
við að leggja af stað með Heklu, sem liggur
ferðbúin við hafnargarðinn í Reykjavík. Síðari
hluta dagsins safnast litlu vélbátarnir, trillurn-
ar svonefndu, að Heklu. Þar eru þeir einn eftir
annan dregnir í gildum reipum upp með síðu
stórskipsins. Sumum bátunum er rennt niður í
lestar, aðrir eru skorðaðir á þilfari.
Þetta eru sundurleitir farkostir, — eins og
litlar skeljar í samanburði við hafskipið. Þarna
vagga þessi litlu fley á mjúklátu og meinleysis-
legu smásævi hafnarinnar. Sumir bátarnir eru
snyrtilegir, nýmálaðir, — hvítir með grænni
rönd eða hvítir með blárri rönd, — bjartir yfir-
litum eins og unglingar, sem ganga vondjarfir
og glaðir móti framtíð sinni. Aðrir eru skáld-
aðir og skrámóttir; — þeir eru eins og maður
í slitnum fötum, sem gegnir skyldu sinni en
fæst hvorki um klæði né útlit; — enn aðrir líkj-
ast örvasa gamalmenni, sem ekki hæfir að
keppa við framgjarna og upplitsdjarfa æsku.
Þeir eru hnýttir og brotnir af hnjaski áranna,
enda ekki færir um langferð. Þarna er einn af
þessari tegundinni dreginn upp, en hann þolir
ekki þunga sinn í reipum, brak og brestir
heyrast í súð, böndum og öldustokkum. Ogþegar
hann leggst á hliðina á þilfari Heklu, er hann
eins og sjúklingur, sem þarf að fara til læknis,
enda er ráð fyrir því gert, að hann fari strax
til skipasmiðs á Siglufirði, eftir komuna
þangað.
IJekla þarf að innbyrða 23—25 báta, og það
tekst að koma þeim fyrir. En þetta verk tekur
alllangan tíma. Kvöldið líður. Það dimmir í
lofti og hvessir af suðri. Undir miðnætti er
seinasti báturinn loks skorðaður og bundinn á
þilfarinu. Þá hvín af stórviðri í reiða Heklu og
regnið steypist áfergislega niður. Þreyttir og
syfjaðir menn leita hvíldar í skýlum til og frá
á skipinu. Menn ræða um ólætin í veðrinu, ferð-
ina og framtíðina. Ætlar þú að verða í Húsa-
vík eða Siglufirði, á Sauðárkróki, Drangsnesi
eða í Súgandafirði ? — Menn þúast við fyrsta
ávarp. Það er eitthvað sameiginlegt við alla
þessa ferðalanga, eins og alla farmenn og sjó-
menn, eitthvað hispurslaust og svolítið hrjúft,
en jafnframt það, sem vekur traust á möguleik-
um og framtíð mannsins og undir niðri fullt
af hlýleika og duldum trega.
Menn búast við brottför skipsins, en ekkert
heyrist í akkerisvindum eða keðjuglamri, og
brátt berast þær fregnir, að brottför sé frest-
að vegna óveðurs, enda hvín nú stórfenglega í
reiðanum. Ég er kominn undir þiljur með fjöl-
skyldu minni, en svefnsamt er ekki. Mannamál
og annar hávaði heldur fyrir okkur vöku. Ein-
hverjir hafa fengið sér í staupinu og eru orðnir
töluvert miklir menn, slá í þiljur og borð, tíunda
afreksverk sín, taka lagið fullum hálsi, hætta í
annarri eða þriðju ljóðlínu, byrja aftur á nýju
lagi og fá hljómgrunn, — hærra og hærra rís
söngurinn, þangað til allt springur í háa c-i, en
þá hallar undan fæti og við tekur þunglyndis-
söngur íslendingsins, — Yfir kaldan eyðisand.
Um sexleytið eru þessar raddir þagnaðar, en
stormurinn syngur í vírum og köðlum skipsins
yfir sofandi lýðnum, — vökumenn skipsins eru

V I K I N □ U R