Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1946, Blaðsíða 19

Ölafur Magnússon:
Annðll síldveiðanna
•f
Úmw tílat^Mutnut pAkiwamMnA
Upphafsorð.
Liðna árið hefur verið stórviðburðaríkt í sögu um-
heimsins og íslenzku þjóðarinnar. Annáll þess hlýtui' að
verða óvenjulega efnisríkur og fyrirferðamikill. Þar er
getið um suma hina stórkostlegustu viðburði, sem átt
hafa sér stað frá því heimur byggðist. Hér heima hef-
ur einnig ýmislegt skeð á liðnu ári, sem tíðindum sætir.
— o —
Mánuðir eru liðnir síðan hinn óheppni síldveiðifloti
hætti starfi að þessu sinni og sigldi til heimahafna. Þó
hafa allmörg skip stundað reknetaveiðar norðanlands og
sunnan langt fram á haust, og það með mjög góðum á-
rangri. En flestöll stærri skip fiskiflotans hafa legið
bundin og liggja sum enn í dag.
Allt hefur verið gert undanfarin ár af útgerðarmanna
hálfu, til að búa sildveiðiskipin sem bezt úr garði, og í
engu til sparað svo að þau næðu sem mestum og beztum
afla. Mörg skip hafa nú orðið tvær herpinætur, grunn-
nót og djúpnót, sem við köllum svo. Grunnætur eru 18
til 22 faðma djúpar og 100 til 130 faðmalangar. Þæreru
notaðar til veiðanna þegar síld stendur á grunnu vatni.
Djúpnætur eru 30 til 38 faðma djúpar, 150 til 180
faðma langar, og eru þær því, vegna stærðarhlutfalla,
ekki nothæfar á grunnu vatni, nema þar sem botn er
góður, því oft er kostnaðarsamt að rífa nætur í botni.
Getur það haft í för með sér eyðilagða veiðiför, enn-
fremur er dýrt að gera við nætur. Stærsta hættan liggur
þó í því, að nótin éyðileggist alveg; er þá ver farið, en
heima setið. Þessar stærri nætur hafa oft borið góða
veiði að skipssíðu. Náðst hefir úr slíkri nót í einu kasti
allt að 1500 mál. Er það mikill og dýrmætur fengur.
Nokkur ár eru liðin síðan einstaka skip fór að nota
vélar í nótabátana, og hefur sú raun á orðið, að það
hefur gefist vel, enda er þeim ört fjölgandi, sem það
gera. Spil eru ennfremur tengd við þessar vélar, til
þess að draga saman næturnar. Er því nú orðið aðeins
eitt eftir, sem nýbreytni heyrir til, og það er renna, sem
nótin rennur út í, í stað rúllu, sem henni er snúið út á.
Þó mun eitt skip hafa notað þetta í sumar..
Það mun ekki líða langur tími þar til allar þessar
nýjungar verða teknar upp við síldveiðar okkar al-
mennt, og hið vélræna notað til léttis mannshöndinni.
Um leið mun hraði og afköst aukast að stórum mun, en
seinagangurinn og þrældómurinn hverfur að miklu leyti,
og púlsklárinn hverfur alveg úr sögu. í stað þess þarf
að koma við tækni hinna fullkomnustu vísinda, til þess
að margfalda afköstin. Byrjunin er góð og hefur breytt
mörgu til bóta, en margt mun koma á næstu árum, sem
eykur hæfni skipa til fiskiveiða og bætir afköst skips-
hafna. Skipin sjálf verða búin betri tækjum, sem gera
bæði sjómönnum og útgei'ðarmönnum léttara fyrir. Með
fullkomnari hagnýtingu hráefnisins batnar afkoma
útgerðarinnar stórum.
Rannsóknir.
Eitt þýðingarmesta málið, sem nú krefst aðgerða og
úrlausnar, er nákvæm, árleg rannsókn á fiskigöngum
yfir höfuð og lífsskilyrðum fiskanna.
Hvað sildina snertir, er það mest aðkallandi, að geta
fært gild rök að því, hverjir lifnaðarhættir hennar
eru og hvernig göngum hennar er háttað. í því sam-
bandi verður að svara mörgum spurningum. Þar á
meðal eru þessar:
1. Hvaðan kemur sildin, hvenær og hvert fer hún?
2. Hver er bezta fæða síldarinnar og hver eru beztu
lífsskilyrði átunnar?
3. Hafa straumar, stormar og sjávarhiti áhrif á
síldarátu og síldargöngur?
4. Hvernig verður fundið dýpi síldartorfanna í sjón-
um?
5. Hvaða veiðarfæri verða happasælust til síldveið-
anna?
Á þennan hátt mætti lengi spyrja, en mér er nær að
halda að dráttur geti orðið á réttum svörum, sem von er,
því vísindaleg þekking á þessu sviði er mjög skammt á
veg komin. Má heita, að slíkt sé á byi'junarstigi hjá okk-
ur, enda er stórfelldur skortur á tæknilegri aðstöðu til
að leysa það verk vel af hendi. Fyrsta og sjálfsagðasta
skilyrðið er gott og vel útbúið skip, sem gert er sérstak-
lega til að vinna að fisk- og hafrannsóknum. Þeir tímar
nýsköpunar og athafna, sem nú standa yfir, kalla í raun
og veru á stórt, sterkbyggt og vandað hafrannsókna-
skip, sem hægt væri að nota til að leita uppi fiski-
banka, hvort heldur um skamman veg eða langan. Skip
þetta þarf að geta boðið áhöfn heilbrigða og góða aðbúð.
Það þarf að vera fært um að heyja baráttuna við Ægi,
án þess að hlaupa í felur eða skjól í hvert .skipti sem
Kári karl þeytir úr sér roku. Þá fyrst er þess nokkur
von að þetta skip geti skilað dýrmætum árangri og orðið
arðgjafi sjávarútvegs íslendinga.
Ef vanur síldarmaður með margra ára þekkingu úr
skóla fiskiveiðanna, ætti að svara spurningum þeim,
V í K I N □ U R
B3