Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1950, Blaðsíða 25

þessa ræktun er að ræða, þá er jörðin þakin
með götuðum lengjum af þakpappa, frjójurt-
inni er svo sáð í þessi göt. Þakpappinn hindrar
uppgufun og heldur jörðinni rakri. Sömuleiðis
stemmir hann stigu fyrir að annar gróður
þroskist í sáðlandinu. Eftir nálega 18—20 mán-
uði byrjar svo fyrsta uppskera. Alls staðar á
eyjunum, einkum Oahu, gefur að líta geysi-
stórar ananasmerkur. Árið 1925 var ananas-
framleiðslan yfir 7 milljón kassar.
Auk áðurnefndra jurta, er ræktað þarna
kaffi og hrísgrjón handa Japönum og Kínverj-
um. Hin votu hrísgrjónaengi eru plægð með
uxaplógum. Myndir af þeirri jarðræktaraðferð
eru táknrænar fyrir Hawajibúa. Svo er taro
ræktaður, líka votlendisjurt, og á síðustu árum
hefur verið byrjað á að rækta Agave, sem notað
er til sisal-hampiðju.
Tækist maður á hendur ferð í kringum eyj-
una Oahu, og legði leið sína í gegnum Pali-
skarðið og svo í kring til Pearl Harbour, mundi
maður ekki aðeins fá hugmynd um ræktun og
útflutning eyjanna, heldur einnig landslag og
gróðurlíf. Eyjan er mynduð af tveim samsíða
fjallgörðum frá norðvestri til suðausturs. Báðir
hafa þeir myndazt á tertiar jarðöldinni af- eld-
gosum, og eru hömróttir og giljóttir. Pali-
skarðið, 400 metra yfir sjávarmál, myndar
samgönguleið yfir norðurfjallgarðinn milli
norður- og suðurlandsins. Hæsti tindur eyjar-
innar er 1300 m. hár, og er á suður-fjallgarð-
inum.
Klettadrangarnir eru aðallega myndaðir af
basalti og hér og hvar sér maður móbergs-
dranga. Til dæmis má taka hin einstæðu björg
eins og „Punchkolluna" handan við Honolulu,
„Diamond Head“ hið dásamlega leiðarmerki inn
á höfnina í Oahu og „Koko Head“, lengra aust-
ur frá. Þau standa öll á gömlum kóralrifum,
fyrir löngu risnum úr sæ. Eitt er það, sem setur
áberandi svip á landið, en það eru hin ótal mörgu
jarðboruðu brunnar. Þeir hafa ákaflega mikla
þýðingu vegna jurtavökvunarinnar á skrælnuð-
um gróðursvæðum sunnanvert í fjöllunum.
Vatnsforði þessara brunna byggist á því, að
vætan uppi í fjöllunum seitlar niðureftir í gegn-
um hið eldmyndaða hraun, og kemur fram á
láglendinu eins og uppsprettuvatn þegar borað
hefur verið niður á eldhraunsjarðlögin, sem
hulin eru þykkum, blönduðum, gljúpum jarð-
vegi.
Jarðvegurinn er ekki sérstaklega gróðursæll,
hvorki á Oahu eða öðrum eyjum, að undantek-
inni Kaui,1) sem þess vegna er nefnd „Aldin-
1) Þar hafa eldgosin fyrst dvínað og hraunið moln-
að og breytzt í jarðveg,
V í K I N G U R
garður Hawajieyja". Dalirnir eru gróðursælir,
en gróðurlendið mjög takmarkað. Þó hefur
gerfivökvun gert mögulegt að rækta svæði, sem
engum hefði getað dottið í hug að yrðu til nytja.
Hinn villti láglendisgróður, sem nær um 300
m. upp til fjallanna, samanstendur af grasi,
trjám og runnum hér og þar. Ásamt þessu er
ástæða til að nefna engiferplöntuna og „Hau“-
plöntuna, með skínandi rauðum og gulum
blómstrum. Af stofni hennar eru gerðir kanoar
(þ. e. bátar), úr berkinum er búið til klæði, en
blómin notuð sem meðul. Hærra uppi í fjöllun-
um eru skógar; vaxa þar margar trjátegund-
ir. Þar má nefna koatréð (Acacia Koa) sér-
staklega. Stofn þessa trés var í gamla daga not-
aður til að gera úr stóra báta handa höfðingj-
unum. Úr viðnum voru gerðir vatnskútar, en
nú á dögum er hann notaður í hið þjóðlega
hawajiska strengjahljóðfæri, ukuléle. Margar
aðrar akaciategundir, encalyptus og furutré
fyrirfinnast í skógunum.
Þótt maður ferðist um alla eyjuna Oahu,
verður maður ekki mikið var við dýralíf, að
undanskildum fjölda spörfugla. Það er í stuttu
máli sagt fátæklegt. Sérstaklega einkennandi
eru nokkrar tegundir landsnigla, sem sanna, að
eyjarnar hafa verið óralengi einangraðar. Þeg-
ar upp er talinn hinn mikli fuglasægur í fjalla-
skógunum er ekki mikið um dýralíf að ræða í
landi, en aftur á móti er það í sjónum fjöl-
breytt í ríkum mæli.
Ef við komum í sjávardýrasafnið í Honolulu,
sem nú tilheyrir háskólanum, sjáum við fyrst
og fremst kolkrabba og sjóskjaldbökur og svo
feikn af fiskategundum, með hinum ótrúleg-
ustu litum. Maður verður næstum að segja við
sjálfan sig þegar maður sér þetta: „Þetta getur
ekki verið virkileiki". Og ef maður svo færi
yfir til Haleiwa, við norðurströndina, og sigldi
á báti með gegnsæjum botni yfir kóralrifið,
mundi maður aftur verða yfir sig gagntekinn,
bæði af litskrauti og fjölbréytni sjávardýranna.
Við leggjum upp í aðra ferð og leggjum mí
leið okkar meðfram hinni heimsfrægu „Waikiki
Beach“ og sjáum þar geysifjölda af skemmti-
legum dýraafbrigðum, sem sjávarföllin bera á
land frá kóralrifinu, sem liggur frá Honolulu
höfninni til Diamond Head, hins gamla út-
slokknaða eldgígs á suðurodda eyjarinnar.
Þessi strönd er reglulegur baðstaður. Þar er
iðkuð hin þjóðlega íþrótt, brimreiðin, „Surf-
riding“. Eyjaskeggjar hafa alltaf verið miklir
sundgarpar, og í höfninni getur maður séð
hvar hálfvaxnir drengir klífa upp á björgunar-
báta stórskipanna og stinga sér til sunds úr
20—25 m. hæð, en fyrst og fremst hafa þeir
161