Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1951, Blaðsíða 13

annari eins ófreskju. En það reyndist ekki vera,
og þar eð óhugnanlegan þef lagði af skrímslinu,
létu menn það eiga sig. Landstjórinn í héraðinu
hafði nú frétt um fundinn, hann gerði boð eftir
prófessor Adomovich frá Moskva og prófessor-
inn gerði ferð sína til þessa fjarlæga fiskiþorps
á íshafsströndinni. Þegar hann kom, var ekki
mikið eftir af skinni og kjöti dýrsins, birnir
og úlfar höfðu gætt sér á því. En beinagrindin
lá næstum hreinsleikt í vatninu, og hana flutti
Adamovich með sér 10.000 kílómetra leið til
Moskva. Þaðan var hún send til Pétursborgar
og sett upp í dýrafræðisafninu þar. Nú var sú
staðhæfing Cuviers sönnuð, að fornaldarfílarn-
ir, mammúturinn og mastodætinn, hefðu lifað,
jafnvel í mjög köldum löndum.
Af beinagi’indinni mátti sjá stærð mamm-
útsins, hann hafði verið, samanborið við nútíma
Asíufíl, álíka og belgiskur hestur í sambandi við
íslenzkan hest, en hvernig hann hafði litið
út að öðru leyti, gátu menn ekki gert sér glögga
hugmynd um. ímyndunaraflið hljóp í gönur
með síberísku fiskimennina og þeir lýstu dýrinu
sem fjalli að stærð og tönnunum sem trjástofn-
um. Það eina, sem eftir var, fyrir utan beina-
grindina, voru nokkrar hár- og ullartjásur, sem
úlfarnir höfðu leift. Fyrst um fjörutíu árum
seinna fengu menn nokkurnveginn rétta mynd
af fornaldardýrinu.
Árið 1846 kom ungur rússneskur verkfræðin-
gr, Benchendorff, sem var í þjónustu ríkisstjórn-
arinnar, til ósa Lenafljótsins í Síberíu. Sum-
arið var óvenju heitt og miklar rigningar höfðu
ásamt hitanum brætt ísinn á stórum svæðum
eða skolað honum burtu. Þar sem Indigirkáin
fellur í Lena, sá Benckendorff, sem var í fylgd
nokkurra Síberíumanna, að ný kvísl hafði mynd -
azt milli fljótanna og hún var afar straum-
hörð. Á einum stað í kvíslinni sást í dökkan
hlut, sem öðru hvoru kom í ljós upp úr straumn-
um. Fyrst héldu þeir, að það væri klettur, og
fóru nær til að skoða það nánar. Síberíumenn-
irnir ráku upp skelfingaröskur: upp úr vatninu
stóð geysistórt, loðið höfuð með tveimur löng-
um, gulum vígtönnum. Augun virtust stara á þá
af slíkri grimmd og blóðþorsta, að manngarm-
arnir tóku til fótanna og hlupu nokkra kíló-
metra, áður en Benchendorff gat sansað þá. En
þegar hann fór út á hausinn, urðu þeir nokkurn-
veginn rólegir. Nú tóku þeir kaðla og brugðu
lykkju um hálsinn á mammútnum. En það
reyndist ógerlegt að draga dýrið á land, því
afturfætur þess voru blýfastir í frosnum ár-
botninum. Þeir létu sér því nægja að tjóðra
það, svo straumurinn bæri það ekki burt, þó
það losnaði.
Benckendorff skildi strax, hvað hér hafði
gerzt fyrir þúsundum ára. Þetta stóra dýr hefur
þá komið labbandi eftir hálffrosinni mýri, frost-
skorpan hefur látið undan, og það hefur sokkið
dýpra og dýpra, því ákafara sem það hefur
brotizt um til að losa sig. Að lokum hefur það
sokkið alveg, frostið hefur breytt feninu í grjót-
harðan ís, þar sem mammúturinn hefur geymzt
óskaddaður til þessa dags, er kvíslin myndaðist
á þessum stað.
Benckendorff tók fyrst tennurnar úr mamm-
útnum, þær voru 2,7 metra langar og alveg
óskemmdar. Þar næst mældi hann hæð dýrsins,
er reyndist 4,2 metrar og lengdin 5 metrar.
Raninn var 2 metra langur og 20 sentimetra í
þvermál fremst. Allur skrokkurinn var þakinn
þykku, gráu skinni, sem var hart eins og sútað
leður og vaxið þéttu, 70 sentimetra löngu, brúnu
hári. Ilausinn var svo hrukkóttur og loðinn,
að hann minnti á börk á gamalli eik. Dýrið
hefur verið vel varið gegn kuldanum með þenn-
an brúna loðfeld, sem líktist faxi, á bakinu,
og það hefur verið fullþroskað og í fullu fjöri,
Dýriö hefur sokkið dýpra og dýpra, þrátt fyrir ofsar
leg umbrot til að losa sig.
V I K I N G U R
295