Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1971, Blaðsíða 26

Dr. JAMES MASON:
Veiði hörpudisks er
arðsamur atvinnuvegur
f--------------------------------------------------------------------------------N
Septemberhefti f. á. af blaðinu „World fishing“, sem gefið er út í
London, er að mestu helgað sýningu (Scottish Fisheries Exhibition),
sem haldin var í Aberdeen á síðast liðnu sumri.
Ritstjórinn skrifar inngang og nokkrar skýringar á efni blaðsins,
en þar er meðal annars fjallað um skelfiskveiðar við Skotland, þ. e.
„inshore fishing“, og þróun þeirra veiða síðustu áratugina, svo og
nytsemi þess atvinnuvegar í framtíðinni, ef skynsamlega er að
unnið.
í ljósi þeirrar þróunar, sem á íslandi hefir átt sér stað í veiðum
á skelfiski, svo sem rækjum, humar og nú siðast hörpudiski, er
næsta athyglisvert að lesa það sem í blaðinu stendur um þessi mál,
og þá ekki sízt inngang ritstjórans. Fer hér á eftir útdráttur úr
því sem ritstjórinn skrifar, í lauslegri þýðingu:
„Á síðastliðnum tveimur ára-
tugum hefir orðið geysi-mikil
aukning í skelfiskveiðum við
Skotland. Á sama tíma og annar
fiskur (vett fish) hefir tvöfald-
ast í verði, hefir skelfiskveiðin
aukizt nálega tífallt og náð verð-
mæti £3,6 milljónum. Sjáanleg
aukning hófst í byrjun sjötta
áratugsins með veiði Norway
humarsins, sem til þess tíma var
álitinn einskis virði, en er nú
mikið eftirsóttur og verðmæt-
asti fiskur sinnar tegundar.
Veiddist af honum síðastliðið ár
fyrir meira en 2 milljónir sterl-
ingspunda. Beztur árangur á
skelfiskveiðunum á sjötta ára-
tugnum varð þó í hörpudisk-veið-
unum (scallop), „clam“ er hann
stundum kallaður í Skotlandi.
Hörpudiskaveiði hófu Skotar í
smáum stíl á fjórða áratugnum
í Clydefirðinum. Var fengizt við
þá veiði yfir vetrarmánuðina
eftir stríðið. Reyndist eftirtekj-
an sæmileg á þeim fáu bátum,
sem veiðina stunduðu. Á árunum
1950—59 var árleg meðalveiði
2,400 cwt. og metin á £8,600.
1 byrjun sjöunda áratugs,
sýndu rannsóknir vísindamanna
og fiskimanna, að hörpudiskamið
væru á ýmsum stöðum við skozku
ströndina. Leiddi það til stórauk-
innar veiði, sem síðan hefir hald-
izt, og er nú mjög arðsamur at-
vinnuvegur.
Aukning veiðanna byggðist
einkum á bættum vinnslu- og
geymsluaðferðum, einkum fryst-
ingu, þ. e. byggingu frystihúsa
á sem flestum stöðum á skozku
ströndinni.
Áður var skelfiskaflinn sendur
jafnóðum lifandi til Billingsgate-
markaðarins. Veiðin stöðvaðist á
vorin eftir hrygningu skelfisks-
ins. Hófust veiðarnar ekki aftur
fyrr en á haustin, því erfitt var
að halda skelinni lifandi á löng-
um flutningi í hlýju veðri.
Með tilkomu vinnsluverksmiðj-
anna og frystihúsanna varð
flutningur veiðinnar jafnóðum
óþarfur yfir sumartímann, og
veiðar gátu haldið áfram, þegar
hrognin fóru að stækka og auka
gæði og verðmæti vörunnar. Mikil
eftirspurn er nú eftir hörpu-
diskinum á meginlandi Evrópu,
og útgerðin er að öllu le^rti grund-
völluð á útflutningi og sölu á
frosnum innmat hörpudiskanna,
bæði vöðva og hrogna.
Veiðarnar dreifðust frá Clyde
norður eftir vesturströnd Skot-
lands til Sounds of Jura og Gigha,
kringum Mull og Skye og allt
norður til Shetlandseyja, og aust-
ur fyrir til Moray Firth við aust-
urströnd Skotlands. Ný fiski-
mið hafa fundizt, og á undan-
förnum mánuðum hefir verið
mjög ábatasöm veiði út af Lossie-
mouth í Morey Firth.
Sífellt fleiri og fleiri bátar hafa
snúið sér að skelfiskveiði, og nú
einnig að veiði á „queens", með
þeim árangri að magnið sem á
land kemur, hefir aukizt stór-
lega. Árið 1969 barst á land meira
en dæmi eru til áður eða um
111,000 cwt. að verðmæti um
£ 600,000.
Veiði og vinnsla queen skel-
fisksins síðustu tvö til þrjú árin,
er alveg ný framleiðsla. Queen
er skelfisktegund mjög skild
hörpudiskinum en töluvert minni,
verður aðeins 7,5 til 10 cm, en
hörpudiskurinn verður 12,5—15
Ví KIN GUR
78