Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1971, Blaðsíða 27

Tenntur skelfisksplógur.
cm. Queen var fyrr á árum not-
aður aðeins til beitu á lóðir, en
aldrei áður notaður til manneld-
is. Áður gerðar tilraunir til að
að gera queenveiðar arðbærar
tókust ekki sökum þess hvað
skeljarnar voru smáar og taf-
samara að vinna þær en hörpu-
diskinn, ef ná átti sama magni
af matfiski. En svo mikið magn
hefir nú fundizt af queen, og
fljóttekið, að veiðin reynist arð-
vænleg, þrátt fyrir mikinn
vinnslukostnað. Með því að
frystigeymslur eru nú hvarvetna
fyrir hendi, eru mestu erfiðleik-
arnir yfirunnir, og mjög ábata-
samar veiðar hafa þróast, fyrst
í Clyde og síðar við Orkneyar og
í Solway Firth. Unnin queen er
einnig fluttur út frystur einkum
til Bandaríkjanna, en þar er
hrognanna ekki óskað.
Nákvæmt magn af queen sem
flutt hefir verið á land er ekki
vitað, með því að veiðin hefir
fram til síðasta árs verið talin
með hörpudiskinum, en áætlað er
að 1969 hafi hún numið 20% að
magni til en 10% af verðmæti
aflans samanlagt.
í byrjun var queen veidd með
sama tæki og ,,clam“, það er
venjulegum tenntum plógi eða
botnsköfu, en nýlega hafa botn-
vörpur af ýmsum gerðum verið
VlKINGUR
reyndar og hafa þær gefið betri
raun. Nákvæm rannsókn hefir
farið fram á botnsköfum og
bómutrolli, með því að kafarar
hafa fylgzt nákvæmlega með
hvernig á þessu stendur. Er það
af mismunandi viðbrögðum
skeljanna. Þegar veiðarfærið
nálgast skelina, þrýstir hörpu-
diskurinn sér blátt áfram niður
í sjávarbotninn, svo að varpan
dregst yfir hann. Tenntur skel-
fiskplógur reynist því virkara
tæki til að ná hörpudiskinum.
Viðbrögð queenskeljarinnar eru
á annan veg. Hún flögrar og synd-
ir í ýmsar áttir, þegar veiðar-
færið nálgast, og hefir botnvarpa
með víðara opi því meiri mögu-
leika til að ná þeim.
Eftirspurn eftir hörpudiski og
queen er nú meiri en framboðið,
og verður svo eflaust fyrst um
sinn. Væntanlega aukast þessar
veiðar í framtíðinni því stöðugt
finnast ný fiskimið. Þess er þó
naumast að vænta að þær aukist
jafn ört og um skeið. Bátarnir
hafa að mestu fiskað á nýjum
miðum, sem verið hafa mj ög gj öf-
ul. Óumflýjanlega hlýtur veiðin
á þessum miðum að minnka, þar
til jafnvægi er náð milli veiði,
dauðsfalla svo og viðkomu skel-
fisksins og vaxtar.
Reynslan sýnir, að þegar veið-
in á ákveðnum miðum minnkar
það mikið að ekki svarar kostn-
aði, flytja fiskimennirnir sig á
önnur mið. Á þann hátt er tryggt,
að stofninn verður ekki upprætt-
ur, og honum veittur tími til að
vaxa að nýju.
Veiðin í Clyde er nú þorrin
mjög, miðað við veiðitíma og
bátafjölda. Er sumpart um kennt,
að viðkoma ungviðis hafi skort
hin síðari ár. Þetta er algengt
fyrirbrigði meðal skelfiska, og
talið vera af náttúrulegum ástæð-
um. Stofninn í Clyde, sem ann-
ars staðar, mun enn vera að mikl-
um hluta stór hörpudiskur. Merki
hafa sézt um, að viðkoman sé að
aukast og ætti því ekki að vera
langt að bíða þess, að veiði á
Clydehörpudiski fari að aukast.
Þó nú að veiðar á skozkum
hörpudiski og queen, vírðist
tryggðar um nánustu framtíð,
hafa vísindamenn frá „Depart-
ment of Agriculture and Fisher-
ies for Scotland“, nánar gætur á
veiðunum svo og stofninum til
þess að fyrirbyggja að þessi nýi
og arðvænlegi atvinnuvegur verði
eyðilagður með rányrkju".
Lauslega þýtt eftir
„World fishing". Sept. 1970.
Hallgr. J.
Inngangsorð ritstjóra ,,World“
fishing“.
Stefnumót.
I þessu tölublaði lítum vér yf-
ir skozka útveginn, hvernig hon-
um hefir vegnað undanfarna 12
mánuði, og hvort um framför
hefir verið að ræða. Að þessu
sinni höfum vér átt því láni að
fagna að geta athugað málið frá,
ef svo mætti segja, hagstæðari
hlið en áður. I stað þess að vér
höfum áður orðið að ferðast frá
einum veiðistaðnum til annars til
þess að kynnast útveginum, var
oss sýndur sá heiður nú, að kom-
ið var til móts við oss, alla sex
dagana sem sýningin stóð yfir á
sýningarsvæðinu í Aberdeen.
Frá öllum svæðum Skotlands
komu bátafoi’menn og sjómenn,
svo og sölumenn í þúsundatali, og
ekki þui’fti langt að fai’a til þess
að fá vitneskju frá fyrstu hendi
um útveginn, og þá eigi síður ein-
lægar og gagnlegar bendingar um
séi’hvert atriði viðvíkjandi útveg-
inum. Það er auðveldara að fá
næði til að tala við fólk, þegar
svona stendur á, heldur en þegar
þai’f að stöðva það við vinnu sína
til þess að fá viðtal.
Nýtízku tæki.
Áhuginn, sem menn virtust
hafa á nýtízku tækjum, sem voru
þarna til sýnis, ber vott um glögg-
an skilning, sem virðist almenn-
ur á þessum veiðum við Skotland
nú. Skotar hafa löngum vei'ið
kunnir að því að færa að landi
Framhald á bls. 88.
79