Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1971, Page 5

stjóra 1957—61 eirikum
við rannsóknir varóandi
nýtingu þangs og þara,
vinnslu kísilgúrs og salts,
þurrkun á grasi, gos í
Geysi i Haukadal o. fl.
Hefir rekió eigin verk-
fræðistofu síðan 1962, og
nú rannsóknarstöó, viö
rannsólcnir á sæþörungum
íslands (á vegum Orku-
stofnunar, Rannsóknaraðs
rikisins, Vísindasjóðs,
Surtseyjarfélagsins og
ýmissa einkaaSila og nú
síðast á styrk frá Ailanlts-
hafsbandalaginu), vinnslu
úr plastefnum, þurrkun á
grasi, áburðarframleiðslu,
við ýmsar kannanir fyrir
skrifstofu Almannavarna
og ýmiskonar upplýsinga-
þjónustu, grasasöfnun og
áætlanir fyrir iðnrekendur
og innflytjendur. Hefir
kennt efnafræði við H. 1.
síðan 1962 og ýmsa
menntaskóla. Ritstörf:
Fjöldi skýrslna og greina
um nýtingu sæþörunga,
gos í Geysi, miðlun upp-
lýsinga til iðnaðarins, al-
mannavarnir, vinnslu for-
fóráburðar og kísilgúrs,
plastiðnað o. fl. er lítur
að nýiðnaði á íslandi.
magnsíns að meðtöldum marínkjarna. Þanníg teljast mér verðmætí árlegs
vaxtar þörunga vera hér rúmir 4 milljarðar króna. Vinnsla lífrænna efna
úr þangi og þara, t. d. alginsýru og salta hennar, alginata, (alginsýran
er um 20% af þurrefni þangs og þara), gætu fimmfaldað verðmæta-
sköpun þörungaiðnaðar, sem miðaðist eingöngu við öflun og þurrkun.
Af framangreindu má sjá, að væri yfirborð sjávar lækkað um 20—30
metra, kæmi í ljós gróðurlendi og þaraskógar, sem eru meiri að vöxtum
en gróður nú á þurru landi. Þennan þaraskóg verðum við að nýta hið
bráðasta, og ekki megum við gleyma því, að hægt er að eyðileggja þessi
auðævi með hverskyns mengun svo sem of stuttum skólpleiðslum, sorp-
haugum og. ýmiskonar landraski í fjörum landsins svo ekki sé talað um
olíumengun skipa og báta. Við megum ekki endurtaka harmsögu ítalskra
stranda, sem sagðar eru nú nær aldauða af lífi, en ýmsar strandþjóðir
keppa nú að því, einkum með öflugu almenningsáliti að vernda f jörur sínar
til nytja og sem griðastaði.
Geta íslendingar nýtt sæþörunga eins og aðrar þörungaþjóðir gera?
En á hvern hátt getum við íslendingar nýtt þörungaskógana ?
Til þess að svara því mun ég nú greina stuttlega frá því, hvað aðrar þör-
ungaþjóðir hafa aðhafst í sæþörungamálum undanfarin 200—300 ár og
jafnframt því, hvað við Islendingar höfum reynt að gera, við okkar sér-
stæðu aðstæður.
Fyrst skal rætt um notkun sæþörungs til manneldis og sem fóðuirbætir
Síðari tíma rannsóknir hafa sýnt, að læknamáttur og hollusta hinna ýmsu
sæþörunga, sem menn lögðu sér til munns í hinum þörungalöndunum und-
anfarin þúsund ár höfðu við rök að styðjast. Nú mun til dæmis framleidd
svonefnd kainic sýra úr rauðþörungi nokkrum til að eyða ormum úr mönn-
um og skepnum, og úr öðrum rauðþörungi er framleidd domoic sýra til
sama gagns. Þá fæst úr japanskri þarategund efni, er lækkar of háan blóð-
þrýsting. Þá var skyrbjúgur læknaður með sölvum löngu áður en c-fjörefni
fannst í þörungum, en í þeim hafa síðar fundizt flestar ef ekki allar teg-
undir fjörefna, jafnvel B12 fjörvi, sem finnst í aðeins fáum landplöntum.
Aragrúi gerla- og vírusdrepandi efna hafa nú fundizt í sæþörungum,
og má geta þess, að þangskegg, sem vex á klóþangi, hefir sýnt víðtækari
gerladrepandi áhrif en aðrir rannsakaðir þörungar, m. a. gegn hvítum
klasagerlum. Hvort þangskegg getur drepið gula klasagerla, sem valda
júgurbólgu, er enn órannsakað. Einnig þyrfti að rannsaka, hvort þang-
skegg í fóðurbæti er heppilegt, en það gæti e. t. v. valdið ónæmi klasa-
gerlanna fyrir fúkkalyfum, eða of háu innihaldi mjólkur af gerladrepandi
efnum. Aðrar þjóðir hafa þó leyft notkun klóþangmjöls sem fóðurbæti, og
mun nú framleidd um 50—70.000 tonn af þangmjöli árlega í Noregi
(aðallega í fiskmjölsþurrkurum og úti), írlandi, Skotlandi og Frakk-
landi, en nokkuð af því magni fer til framleiðslu á alginötum, sem síðar
verður rætt um.
Sæþörungaþjóðum, að Islendingum meðtöldum, lærðist smám saman, að
hægt var að bæta fæðuna og jafnvel lækna ýmsa magakvilla, skjald-
kirtilsbólgu og jafnvel berklabólgu með sæþörungum. Framleidd eru nú
bæði í Japan og á Italíu lyf úr sæþörungum.
Sölvaát hefir líklega borizt hingað frá Skotlandi og írlandi, en sauðkindin
hefir e. t. v.'einnig kennt okkur sölvaát og að éta aðra sæþörunga svo sem
purpui’ahimnu, mariukjarna, þarablöð, fjörugrös og þang, en fé velur
V.lKINGUR
337