Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.2004, Qupperneq 41

Tilraunaveiðar
Hafraimsóknastofnunarinnar
Túnfiskveiðiskip frá Japan í Reykjavíkurhöfn.
Hafrannsóknastofnunin hefur í sam-
vinnu við japanska útgerðaraðila unnið
að tilraunaveiðum á bláuggatúnfiski á
haustmánuðum frá árinu 1996. Tilgang-
ur veiðanna er að fylgjast með gengd
fisksins inn á íslensk hafsvæði og kanna
veiðanleika hans þar. Auk þess er mark-
mið verkefnisins að afla þekkingar á vist-
og líffræði tegundarinnar.
Haustið 2003 stunduðu 5 japönsk flot-
línuskip veiðar innan íslensku lögsög-
unnar í samvinnu við Hafrannsókna-
stofnunina. Fyrsta skipið hóf veiðar 22.
ágúst og það síðasta lauk veiðum 9. nóv-
ember. Veiðarnar fóru, líkt og fyrri ár, að
mestu fram í Suðurdjúpi. Árangur veið-
anna var svipaður og undanfarin 4 ár en
töluvert lakari en árin 1997 og 1998.
Frá upphafi veiðanna 1996 hafa rann-
sóknamenn Hafrannsóknastofnunarinnar
verið um borð í skipunum og skráð upp-
lýsingar urn framkvæmd veiðanna, afla
og aflabrögð. Þar að auki hafa þeir tekið
ýmis sýni úr fiskunum til athugunar á
rannsóknastofum stofnunarinnar og er-
lendra samstarfsaðila.
Niðurstöður veiðanna sýna að stórir
bláuggatúnfiskar, að meðaltali 2 m að
lengd, ganga inn á íslensk hafsvæði á
haustin. Gengd þeirra virðist þó rnjög
breytileg milli ára og afli á sóknareiningu
reyndist minnstur 161 kg/lögn árið 2001
°g mestur 1100 kg /lögn árið 1997.
Ekki hefur tekist að finna tengsl milli
afla á sóknareiningu í þessum veiðum og
hitastigs sjávar. í því samhengi ber að
geta að auk hitastigs er talið að fæðu-
framboð og stofnstærð hafi áhrif á göng-
ur fiskanna. Þegar tegundin gekk að
Noregsströndum fram á 7. áratuginn var
sjórinn þar hlýrri, síldarstofnar sent voru
líkleg fæða, stærri og bláuggastofninn
sjálfur í mun betra ástandi en hann er
nú. Því er ekki vist að hækkandi hitastig
eitt og sér sé næganlegt til að bláugga-
túnfiskur fari aftur að ganga inn á norð-
anvert N-Atlantshafið. Unnið er að úr-
vinnslu fæðusýna úr fiskum frá árum
þegar misvel hefur veiðst og munu nið-
urstöður hugsanlega varpa ljósi á göngur
þeirra inn á íslensk hafsvæði.
Útbreiðslusvæði bláuggatúnfisks er
rnjög stórt og nær að sunnan frá Mið-
jarðarhafi út i Atlantshaf með ströndum
NV-Afríku og yfir hafið til Mexíkóflóa.
Að norðan afmarkast útbreiðslan við
Kanada, S-Grænland, ísland og Noreg.
Til að auka skilning á líffræði og göngu-
mynstri tegundarinnar er því nauðsyn-
legl að veiðiþjóðir hafi með sér samstarf
um rannsóknir og að litið sé til alls út-
breiðslusvæðisins fremur en afmarkaðra
hluta þess. Hafrannsóknastofnunin hefur
því tekið virkan þátt í vísindasamstarfi
ICCAT frá árinu 1999.
Samstarf við bandaríska
erfðafræðinga
Helstu spurningar varðandi bláugga-
túnfisk sem brenna á vísindamönnum
ICCAT varða göngur tegundarinnar og
blöndun fiska milli svæða í N-Atlants-
hafi. í dag miðar stjórnun veiða á teg-
undinni við að um tvo einangraða stofna
sé að ræða með mörk sem liggja um
45°V. Samkvæmt því eiga fiskar sem
hingað sækja að tilheyra austari stofnin-
um. Margt bendir þó til að blöndun eigi
sér stað yfir hafið og ef svo er má vænta
að hennar yrði ekki síst vart hér við
land. Athuganir á stærðarsamsetningu og
ástandi fiskanna gefa engar vísbendingar
um að hér mætist göngur úr tveimur
stofnum. Áfrarn verður haldið að leita
svara við spurningum um blöndun stofn-
anna með öðrum aðferðum. í þessu
skyni hefur Hafrannsóknastofnunin sam-
starf við bandaríska erfðafræðinga urn
samanburð á erfðasamsetningu fiska frá
íslandsmiðum við svæði austan og vestan
Atlantshafsins.
Stofnunin tekur einnig þátt i erlendu
samstarfi urn þróun aðferða til að meta
aldur bláuggatúnflsks með það að leiðar-
ljósi að bæta stofnstærðarmat tegundar-
innar.
Verkefnisstjóri Hafrannsóknastofnun-
arinnar er Droplaug Ólafsdóttir.
Sjómannablaðið Víkingur - 41