Náttúrufræðingurinn - 2004, Blaðsíða 18

Náttúrufræðingurinn
4 8 12 16 20
Aldur lúpínubreiðu (ár) /
Estimated age of the lupin patch (years)
3. mynd. Fjöldi og tegundasamsetning ánamaöka eftir aldri
lúpínubreiðu á Háamel í Heiðmörk við Reykjavík. Meðaltal ±
staðalskekkja, n=5. - Number and species composition of
earthworms in different succession stages of a lupin patch in
Heiðmörk, southwest lceland. Average, n=5.
Aldur lúpínubreiðu (ár) /
Estimated age of the lupin patch (years)
4. mynd. Fjöldi og lífmassi (g þurrvigt) ánamaðka og egghylkja
eftir aldri lúpínubreiðu á Háarnel í Heiðmörk við Reykjavík.
Meðaltal ± staðalskekkja, n=5. - Number and biomass (g dry
weight) of eárthworms in different succession stages of a lupin
patch in Heiðmörk, southwest lceland. Average ± s.e., n=5.
maðka og egghylkja mestur, eða um
300-500 ánamaðkar/m2, 400-700
egghylki/m2 og lífmassi ánamaðka
10-12 g þurrvigt/ m2 (4. mynd).
Þessi munur í fjölda ánamaðka og
egghylkja stafar af auknum fjölda
svarðarána og taðána í elsta hluta
breiðunnar en munur á lífmassa sta-
far af því að hlutdeild taðána var þar
mikil, en eins og áður hefur komið
fram er taðáni stórvaxnari en svarð-
aráni og mosaáni. Fjöldi, lífmassi og
æxlunarhæfni ánamaðka er háð
fæðuframboði svo framarlega sem
önnur skilyrði í jarðvegi, eins og raki
og sýrustig, eru í lagi!2 Fjöldi ána-
maðka og egghylkja í lúpínu-
breiðunni á uppgræðslusvæðinu á
Háamel í Heiðmörk var mikill miðað
við ungan aldur breiðunnar og var
sambærilegur við fjölda ánamaðka í
frjósömum túnum á Suðurlandi!1
NlÐURBROT LÚPÍNUSINU Á
Háamel í Heiðmörkvið
Reykjavík
Alaskalúpína er stórvaxin jurt og er
því yfirleitt mikil sina í breiðum þar
sem hún vex. Einkum eru stönglar
áberandi, þeir mynda nær samfellt
botnlag og eru um 65% af heildarlíf-
massa sinunnar að hausti.8 Til að afla
upplýsinga um áhrif ánamaðka á
niðurbrot lúpínuleifa á Háamel í
Heiðmörk voru settir út niðurbrot-
spokar með mismunandi möskva-
stærð, 1 mm og 6 mm, þar sem
lúpína hafði verið í 12 ár og var enn
þétt og nær einráð í gróðurfari (5.
mynd). Fínni möskvastærðin (1 mm)
heldur ánamöðkum og öðrum
stærri jarðvegsdýrum sem brjóta
niður plöntuleifar frá, en þau geta
flest komist í gegnum grófari
möskvana (6 mm). Pokarnir voru
síðan teknir upp með nokkru milli-
bili, þeir síðustu tæpum 2 árum
eftir að tilraunin hófst. Niður-
stöðurnar sýndu að niðurbrot
lúpínusinu var hraðara í gróf-
möskva pokum en í fínmöskva
pokum. Einungis 10% af lúpínu-
blöðunum voru eftir í grófmöskva
pokunum vorið eftir að lúpínan
felldi laufið en á sama tíma voru
um 30% af blöðunum eftir í fín-
möskva pokunum. í báðum
gerðum poka voru blöðin nær
horfin að hausti (6. mynd). Á sama
tíma var um helmingur stöngla
eftir í pokunum (7. mynd).
Meðan á þessari rannsókn stóð
fundust iðulega ánamaðkar og ána-
maðkasaur á yfirborði jarðvegs
undir grófmöskva niðurbrots-
pokunum og í lúpínusinunni inni í
þeim, en ekki í fínmöskva pokun-
um. Því má ætla að tilvist ána-
5. mynd. Niðurbrotspokar í iúpínubreiðu. - Mesh bags in a lupin patch. Ljósm./Photo:
Hólmfríður Sigurðardóttir.
16