Náttúrufræðingurinn - 1964, Page 14

8
NÁT T Ú R U FRÆÐ INGURINN
okkur að geta tekizt að ákveða kjörveiðina. Vegna útfærslu land-
helginnar höfum við tryggt okkur umsjón með verulegum hluta
af uppeldisstöðvum nokkurra lielztu nytjafiska okkar. Er ekki vafa-
mál, að þar erum við lengra komnir en flestar aðrar þjóðir. Mikils-
verð uppeldissvæði eru nú innan íslenzkrar fiskveiðilögsögu og
við ráðum því miklu meira en áður um framtíð og afkastagetu
þessara fiskstol'na.
Eins og getið var um í upphafi, þá er nauðsynlegt að nýta þessa
stofna á sem hagkvæmastan hátt. öf lítil veiði getur verið jafn
skaðleg og of mikil veiði. I’að hefur t. d. komið í ljós, að þau
ár, sem mjög sterkir árgangar af þorski hafa verið í aflanum, hef-
ur fiskurinn vaxið hægar en þegar lítið hefur verið af fiski í sjón-
um. Við skýrum þetta með því, að þegar mikið er um fisk sé ekki
nóg fæða í sjónum fyrir allan þann fjölda. Á árunum 1932—37
féll þorskveiðin í Vestmannaeyjum úr tæplega 200 þorskum á
1000 öngla í tæplega 50 þorska á 1000 öngla, og er það tákn um
verulega rýrnun í stærð stofnsins. Samtímis þessu jókst meðalstærð
8—12 ára fiska úr 82 í 94 srn og mun láta nærri, að hér sé um
tveggja kílóa þyngdaraukningu að ræða.
Ég lield, að þetta dæmi sýni, að fjöldi einstaklinganna er ekki
einráður um útkomuna, heldur er vaxtarhraði hvers einstaklings
mjög mikilsverður. Aukningin í vaxtarhraðanum á tímabilinu
1932—37 bætti að nokkru leyti upp þá rýrnun, sem varð í fjölda
einstaklinganna í stofninum.
Hæfileg grisjun stofnsins er því mikilvæg til þess að viðhalda
hámarksvaxtarhraða einstaklinganna, þannig að bezt nýtist fram-
leiðni sjávarins hverju sinni.
Með hinni fullkomnustu þekkingu á eðlisháttum fiskstofnsins
á að vera hægt að skipuleggja veiðarnar, svo að stofnarnir gefi
af sér beztan arð, en þar kemur einnig til greina hinn hagfrœðilegi
grundvöllur veiðanna, en það atriði hefur verið minna rannsakað
en hin líffræðilega hlið málsins. Ég vil hér aðeins benda á, að
nauðsynlegt er að samvinna sé á milli fiskifræðinga og þeirra, er
bezt þekkja til rekstursgrundvallar útgerðarinnar. Það verður að
reyna að samræma sjónarmið beggja, ef vel á að takast til um
skipulagningu liskveiðanna við ísland.