Náttúrufræðingurinn - 1933, Blaðsíða 22

116
náttOrufr.
gefa hugmynd um, hversu gæfur hann muni vera við þau dýr,
sem hann á allskostar við.
„Klógulir ernir yfir veiði hlakka“, sagði Jónas Hallgríms-
son. Hann kunni að koma orðum að ,,kvaki“ arnarins eins og
öðru. Enda er ómögulegt að komast betur að orði um erni,
þegar þeir eru á veiðum fleiri saman, en að þeir hlakki yfir
bráð sinni — sé hún vís.
Svo segja munnmæli, að örninn komi aldrei til flugs nema
einum unga, þótt hann verpi 2—3 eggjum. Ungunum komi svo
illa saman í hreiðrinu og rífist svo ferlega um ætin, að ein-
ungis einn — sá sterkasti — haldi velli að lokum. Hinum er
hrint fram af björgunum. Máske er þetta þjóðsögn ein. — En
gömul kona sagði mér þá sögu, að á bæ þeim, sem hún ólst upp
á, hefði orpið örn í hömrunum ekki all-langt frá bænum. Hann var
búinn að eiga hreiður þar í hömrunum eins lengi og munað
varð. Aldrei var við honum stuggað, því fóstri gömlu konunn-
ar sagði bömunum, að það væri ljótt að amast við þeim, sem
væru orðnir gamlir og lúnir. En krakkarnir gerðu það oft sér
til gamans, þegar þau voru að líta eftir kindum, að ganga
upp undir hamrana, sem amarhreiðrið var í. Fundu þau þá,
næstum árlega, hræ af hálf-vöxnum arnarungum. Voru þeir
rifnir og blóðugir og litu svo út, sem þeir hefðu fallið í harðri
orustu. Þetta bendir til þess, að þjóðsögnin um ósamkomulag
amarunganna í hreiðrinu hafi við rök að styðjast. —
Hér í landareign Múla varp öm vorið 1931. Hann gerði
sér hreiður í ókleyfum hömrum, svo ekki varð komist neitt
nærri hreiðrinu. Eg gekk nokkrum sinnum um vorið og sum-
arið upp undir klettana sem hreiðrið var í, en aldrei gat eg
séð nein merki þess, að ungum hefði verið sparkað úr hreiðr-
inu. En beinagrindur og hræ af æðarfugli, öndum og ung-
lömbum lágu á víð og dreif um urðirnar fyrir neðan. En þótt
eg gæti ekki orðið þess var, að ungunum hefði verið hrint
fram af hömrunum, þá tel eg næstum því fullvíst, að ekki hafi
nema einn ungi komist til flugs úr hreiðrinu.
Síðari hluta sumars og um haustið sáust amarhjónin oft
á sveimi hér með fjallinu og í vogunum umhverfis nesið, og
var þá aldrei í fylgd með þeim nema einn ungi. Hann var auð-
þekktur frá fullorðnu fuglunum; bæði var hann minni og
jafn-dekkri að lit, enda svo spakur og óvar um sig, þegar líða