Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1934, Page 41

Náttúrufræðingurinn - 1934, Page 41
TíÁTTÚRUFR. 33 Um stærS heiSagæsa er það að segja, að hún breytist mjög -eftir aldri og kynferði, og er því lítt um þetta vitað með vissu. Yfirleitt vita menn lítið um æfi og uppvöxt grágæsa, en þó vita menn lang-minnst um heiðagæsirnar, vegna þess, að þær eiga heimkynni sín víðasthvar svo fjarri mannabyg'gðum, að tækifæri hafa verið minni til þess að kynnast þessari grágæsategund, en töðrum frænkum hennar. Er því nær allt, sem um þetta finnst á prenti, byggt á ágizkunum. Það er fyrst nú, hin síðustu 2—3 undanfarin ár, að vitneskja hefir fengizt um bólfesti heiðagæs- anna hér á landi, og er því þess að vænta, að meira verði vitað um þessa gæs að nokkurum árum liðnum, en menn vita nú. Er Jjví ekki lengur nauðsynlegt að ráðast í dýr og erfið ferðalög norður í heimskautslönd til þess að sækja þær heim. Er þess að óska, að stjórnarvöld þessa lands, beri gæfu til þess að friða svo um þessa sjaldgæfu gæsategund, að hún haldist við í landinu þrátt fyrir nábýlið við mannheima. Alpheraky telur sig ekki geta fullyrt neitt um mestu eða minnstu stærð heiðagæsa, •— til þess kveðst hann hafa haft þær of fáar handa á milli. Hann kveðst að eins hafa mælt fáeina fullþroskaða heiðagæsasteggi, og mældust þeir þannig: Lengd 650—708 mm. Vængir 400 mm. .Nef (culmen) 44—48 mm. Fótleggir (tarsus) ca. 56 mm. Tenn- ur telur hann ca. 20—22, sitthvoru megin í efra skolti, en hygg- ur þó að þær geti orðið eitthvað fleiri. Kolthoff och Jágerskiöld telja fram eftirfarandi stærðahlutföll: Lengd 590—760 mm. Vængir 390—426 mm. Nef 37—49 mm. Má af þeim ráða, að þar sé tekið tillit til beggja kynja og jafnvel ungra fugla á 1.—2. ári, á það bendir lágmarkstalan 37 mm. neflengd, sem naumast getur átt við fullþroskaða heiðagæs. Er ólíklegt, að neflengd þeirra fari að ráði niður fyrir 40 mm. Að öðru leyti er engu minni stærðarmunur á karl- og kvenfuglum meðal heiðagæsa. en annarra grágæsa, og má því búast við talsverðum mismun á rnilli lágmarks og hámarksstærða þeirra, þótt ekki sé tekið til- lit til hálfþroskaðra fugla. Fótleggjalengd heiðagæsa telja flest- ir höfundar ca. 50—70 mm., og stéllengd ca. 111—148 mm. Eg, sem þetta rita, hefi að eins haft fáar heiðagæsir handa á milli, ca. 10—12 alls, og þar af að eins 3 fullorðnar, 2 steggi og 1 gæs. Er því ekki mikið upp úr þeim tölum leggjandi, sem eg hefi fram að færa, en þær eru sem hér segir: 1) Heiðagæsarsteggur, skotinn í Eyvindarveri 28. júlí 1931. Uengd: 735 mm., nef (culmen) : 47 mm., fótleggir (tarsus) : 75 mm., miðtá + kló: 75 mm., kló: 12 mm. Flugfjaðrir voru al-felldar 3

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.