Náttúrufræðingurinn - 1936, Blaðsíða 5

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 161
ciiiiimmiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiimiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimiiiimmiiiiiiiiimiiiiiimimiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiimiiii
Carl v. Linné.
í sunnanverðri Svíþjóð er hérað það, er Smálönd nefnist. Land
er þar ófrjótt og hrjóstrugt. Þar skiptast á mýraflesjur, vötn og
grýttir hálsar og hæðir, sem vaxin eru furuskógum, sem erfiðir
reynast mannshöndinni, ef land skal tekið til ræktunar. En þessi
ófrjóa náttúra hefir skapað þar harðgerða þjóð og þrautseiga, og
frá Smálöndum er komið margt af ágætismönnum Svía. Meðal
þeirra er maður sá, er hér skal gerður að umtalsefni, grasafræð-
ingurinn mikli Carl v. Linné. Maðurinn, sem ætíð verður talinn
meðal hinna fremstu vísindamanna, er þátt hafa átt í því að
skapa náttúrufræðina sem vísindagrein, og hlaut heiðursnafnið
„Blomsterkonungen" þegar í lifanda lífi, og ber það nafn með
rentu. •—
Carl Linnæus, en það var skírnarnafn hans, fæddist 23. maí
1707 á prestsetrinu Ráshult í sunnanverðum Smálöndum. Var
hann af bændaættum, en faðir hans var prestur. Hann hafði að
lærðra manna sið tekið ættarnafn og lagað það eftir latnesku
máli. Var það nafnið Linnæus, og var dregið af linditré einu
fögru, er óx á ættarleifð hans. Nafninu breytti Linnæus yngri,
er hann var tekinn í aðalsmannatölu, og er nafnið Linné þannig
til komið. Mun eg nota það nafn héðan af í grein þessari.
Síra Linnæus hafði mikinn hug á garðyrkju. Hann átti stóran
blómsturgarð og lagði mikinn hug á að safna sjaldgæfum teg-
undum. Carl litli sýndi þegar í bernsku mikinn áhuga um garðinn.
Hann fékk reit í honum til eigin umráða og sýndi mikla kost-
gæfni í umhirðingu hans og söfnun tegunda þangað, en faðir hans
veitti honum eftir megni fræðslu um blóm og jurtir. Sannaðist
hér sem oftar, „að snemma beygist krókurinn til þess, er verða
vill“. —
Sjö ára gamall var Carl settur í latínuskólann í Váxsjö. En
þótt foreldrar hans og aðrir, er þekktu hann, teldu hann góðum
gáfum gæddann, gekk námið fremur stirt, því að honum lét lítt
að stagla latneska og gríska málfræði, en það voru þá aðalnáms-
greinar skólans, og hver nemandi metinn eftir frammistöðu hans
í þeim greinum. Aftur á móti drakk hann í sig allan fróðleik, er
laut að stærðfræði og náttúrufræði, en slíkt stuðlaði lítt að því að
auka honum hylli eða álit lærifeðranna. Þó var einn í þeirra hópi,
ll