Náttúrufræðingurinn - 1936, Blaðsíða 29

NÁTTÚRUFRÆÐINGUEINN 185
iiiiiiiiitimiiiiiiimmmiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiih.;uiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiii*iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Víða hefir því verið haldið fram, að auk stóru sæsvölunnar
(Oceanodroma leucorrhoa) verpi einnig önnur sæsvölutegund,
nefnilega litla sæsvala (Hydrobates pelagica) á eyjunum. Þetta
getur vitanlega verið rétt, þar sem hún verpir í stórum nýlendum
á Færeyjum. — P. Nielsen, faktor á Eyrarbakka, sem er mjög
þekktur fyrir fuglarannsóknir sínar, vill færa þessu það til sönn-
unar, að árið 1890 hafi hann fengið tvö sæsvöluegg úr Vestmann-
manneyjum, sem aðeins voru 28 X 21 og 27 X 20 mm, en það
væri óvanalega lítil stærð á eggjum stóru sæsvölu. Til samanburð-
ar set ég hér mál á eggjum beggja tegundanna eftir riti Rey’s um
egg Mið-Evrópufugla (Die Eier der Vögel Mittelevropas), og
þau eru þannig:
Egg stóru sæsvölu: 35 — 31 X 25 — 23 mm.
Egg litlu sæsvölu: 30 — 26 X 22 — 21 mm.
Gísli heitinn Lárusson hélt því einnig fram, að litla sæsvala yrpi
í Yztakletti, en mér vitanlega hefir hann ekki fært fullgildar sönn-
ur á það. í raun og veru er lausn þessa hnúts engan veginn auð-
veld vegna þess, að sæsvölurnar verpa á eyðilegum stöðum, sem
erfitt er að komast að, og ekkert bendir á, að fuglar eigi þar heima
þegar þangað er komið á daginn, nema ef vera skyldi opin inn í
holurnar, sem óvanir gætu þó haldið að væru músaholur. Fyrst
þegar myrkrið dettur á, kemur hreyfing á fuglana, þeir skríða þá
fram úr neðanjarðargöngunum sínum, en hverfa þangað aftur
þegar birtir af degi.
Ilitt viðfangsefnið, en það hefir talsverða vísindalega þýðingu,
er spurningin um hingaðkomu suðrænna fugla á síðari árum. —
Bjarni Sæmundsson hefir fyrstur manna bent á það, að hinn
óvenjulega mikli sjávarhiti, sem verið hefir hér við land á síðari
árum, og haft hefir hlýrra loftslag í för með sér, hafi valdið því,
að margar tegundir sjávardýra og fugla frá suðrænni löndum hafi
allt í einu fundizt hér við land. I sambandi við það má geta þess,
að danski fuglafræðingurinn Löppenthin, ritar að hann hafi séð
fjölda af litla svartbak (Larus fuscus) við Vestmanneyjar, og
lætur þá skoðun í ljós, að tegund þessi verpi ef til vill 1 eyjunum.1
Aðalheimkynni þessarar tegundar er miklu sunnar en hér við land,
og ef þetta væri rétt, lægi nær að halda það sama um ýmsar aðr-
ar tegundir.
1) I hinni nýju bók sinni um íslenzka fugla telur Bjarni Sæmundsson bæði
litla svartbak og litlu sæsvölu verpa hér, en ég álít, að eigi séu færðar fullar
sönnur á það.