Náttúrufræðingurinn - 1936, Blaðsíða 23

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 179
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
fannst mér landeign Linnés minna á starf hans. Fyrir hans daga
var grasafræðin myrk og óráðin gáta, og rannsóknarleiðir allar
óljósar, líkt og stígarnir í skóginum, en Linné skilaði henni til eft-
irkomendanna, sem skipulagðri vísindagrein, og varðaði þar veg-
inn með glöggum leiðarmerkjum. Það var eigi hans sök, þótt eftir-
komendur hans um alllangt skeið fengju þar litlu við aukið, og
stirðnuðu upp í viðjum kerfisins, og kæmu ekki auga á neinar
nýjar leiðir. Ekkert mundi hafa verið f jær anda hans. Því að þrátt
fyrir misjafna dóma og ný stefnumið mun Linnés alltaf verða
minnst sem eins helzta brautryðjandans í sögu náttúruvísindanna.
Steindór Steindórsson, frá Hlöðum.
Einkennilegt þjóðfélag.
1 síðasta hefti Náttúrufræðingsins var minnst á það í samtín-
ingnum og í ritgerð dr. Bjarna Sæmundssonar um tífættu skjald-
krabbana íslenzku, að kampalampinn sé tvíkynja, karldýr á unga
aldri, en kvendýr seinna. Þetta hafa dýrafræðingar í Bandaríkj-
unum og Þýzkalandi uppgötvað á síðustu árum. Það er ekkert
einsdæmi, að dýr séu tvíkynja, einkum þau lægri, eins og blóm-
plöntur eru flestar.
Ef til vill er lcynlaus æxlun, o: skipting og þess háttar, frumleg-
asta stig allrar æxlunar, bæði í jurta- og dýraríkinu. Þá mætti
hugsa sér kynæxlun tvíkynjaðra dýra og jurta næsta stigið, og
loks kynæxlun sérkynja dýra og jurta sem hið íullkomnasta há-
mark, sem æxlun hefir náð.
Dýr geta verið tvíkynja (Hermafrodit) á tvennan hátt, annað-
hvort þannig, að sama dýrið sé bæði „karl og kona“ í senn, eða
ýmist karl- eða kvenkyns. Sé dýrið hvorttveggja í senn, er tvennt
til, annaðhvort það, að hvor kynkirtill sé í einu eggstokkur og
eista, þ. e. framleiði bæði egg og frjó, eða þá hitt, að í líkaman-
um séu sérstakir eggjastokkar og sérstakir frjókirtlar. Merkilegt
er það, að dýr, sem vanalega eru sérkynja, þ. e. sérhver einstakl-
ingur aðeins karl- eða kvenkyns, geta stundum framleitt tvíkynja
einstaklinga, og þá þannig, að annar kynkirtillinn er karlkyns, en
hinn kvenkyns. Þetta er alþekkt með fiðrildi (Lateral hermafro-
12*