Náttúrufræðingurinn - 1936, Blaðsíða 20

176 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII..
ræðum, sem þá tíðkuðust. En annars verður ekki annað sagt en
kerfi hans næði óvenjulega fljótt almennri viðurkenningu. Og
um langan aldur eftir hans daga sveif andi hans yfir vötnunum
hvarvetna, þar sem náttúrufræði, eða einkum grasafræði, var
stunduð. Lærisveinar hans urðu margir hinna ágætustu grasa-
fræðingar og báru hróður kennara síns vítt um lönd, hafa og
margir þeirra heimsfrægð hlotið. Þegar kemur fram á síðustu
öld, tekur þetta nokkuð að breytast. Ný sjónarmið verða ríkjandi
í náttúruvísindum, þróunarkenningarnar leggja undir sig heim-
inn og opna nýjar veraldir öllum þeim, er skyggnast vildu inn í
leyndardóma náttúrunnar. Vísindamenn hætta að iðka kerfis-
rannsóknir, en helga nú starf sitt hinni eiginlegu líf- og lífeðlis-
fræði. Þá stendur styr mikill um nafn Linnés. Andstæðingar þró-
unarkenninganna, og þeir voru margir, vitnuðu mjög til Linnés,
er þeir börðust móti hinum nýju skoðunum. En formælendur nýja
tímans þóttust þá ekki sjá annað við Linné en það, að hann væri
þröskuldur í vegi þeirra nýju sanninda, sem þeir börðust fyrir.
Linné var þá ásakaður um að vera ekkert annað en þröngsýnn
og kreddubundinn kerfisfræðingur. En nú skal nánar athuguð
afstaða rita Linnés til þessara kennisetninga framtíðarinnar.
Eins og fyrr er sagt hélt Linné því fram, að í upphafi hefði að-
eins verið skapað eitt par af hverri líftegund, er á jörðunni hrærð-
ist. Þannig hefði frá öndverðu verið til ákveðinn fjöldi skýrt af-
markaðra tegunda. En þessi skoðun hans, sem einkum kemur
fram í hinum fyrstu ritum hans, tók óneitanlega að haggast á
efri árum hans, eftir því sem þekking hans varð meiri og rann-
sóknirnar víðtækari. Honum varð þá ljóst, að tegundamörkin
voru ekki eins glögg og hann hafði áður haldið, og hann rak sig
á, að við blöndun tegunda komu fram bastarðar með nýjum ein-
kennum. Þetta olli því, að hann í seinni ritum sínum lætur spurn-
ingunni um óbreytanleik tegundanna vera ósvarað. Frá sköpun-
artrú kirkjunnar gat hann ekki slitið sig, en lætur á einum stað
í ljós þá skoðun, að mögulegt sé, að einungis ættirnar eða ætt-
kvíslirnar hefðu verið skapaðar í fyrstu, en innan þeirra hefði
nýsköpun tegunda getað átt sér stað, eftir því sem aldir liðu.
Þannig verður ljóst, að Linné stendur engan veginn eins fjarri
þróunarkenningum nútímans og andmælendur hans vilja vera
láta. Eg hygg að danska skáldið Johs. V. Jensen dæmi Linné rétt
og afstöðu hans til framtíðarinnar, þar sem hann segir: „Staða
Linnés sem vísindamanns verður að dæmast með tilliti til þess