Náttúrufræðingurinn - 1955, Síða 40

32
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
ir eyðingu „gripfugla og hræfugla" á félagssvæðinu. Þá getur Eggert
Ólafsson þess í ferðabók sinni (bls. 709), að hvítmáfsvarp sé í Karl-
inum við Drangey, en drangur- sá, er bar þetta nafn, hrundi í sæ
seint á 18. öld. í ferðabók sinni nefnir Eggert fleiri hvítmáfsvarpstaði,
enda þótt þar verpi enginn hvítmáfur nú. Heimildir Eggerts um þetta
efni geta vel verið réttar, en vart mun þó hægt að treysta þeim um
alla þá staði, er hann nefnir. Loks má geta þess, að áður fyrr mun
hvítmáfurinn hafa orpið í Grímsey (Eyf.), en varpið þar hlýtur að
hafa liðið undir lok á öldinni, sem leið, þvi að hvítmáfar hafa ekki orp-
ið þar það sem af er þessari öld. Sumarið 1821, þegar þýzki læknirinn
og náttúrufræðingurinn F. A. L.Thienemann heimsótti Grímsey, voru
þó hvitmáfar enn verpandi þar (sbr. Reise in Island, bls. 216).
Hætt er við því, að hlýviðrisskeið það, sem nú stendur yfir, geti haft
örlagaríkar afleiðingar fyrir livítmáfinn. Á þessu skeiði hefur svart-
baknum fjölgað mjög, og auk þess hafa á sínum tíma þrjár suðlægar
máfategundir setzt hér að, eins og þegar hefur verið vikið að. Um eina
þeirra, silfurmáfinn, er að minnsta kosti hægt að fullyrða, að hún sé
bkleg til að verða hvítmáfinum hættulegur keppinautur eigi síður en
svartbakurinn, og hafa þegar verið nefnd dæmi því til sönnunar. Það
þarf því engum að koma á óvart, að menn þeir, sem búsettir eru í
grennd við hvítmáfsvörpin við Breiðafjörð, halda því nær undantekn-
ingarlaust fram, að hvítmáfinum hafi farið fækkandi síðustu áratug-
ina. Er því ýmist kennt um, að fýllinn flæmi hann hurt úr björg-
unum eða tófa valdi vaxandi usla i vörpunum. Ég vil alls ekki for-
taka, að þetta hafi við einhver rök að styðjast, en skoðun mín er þó sú,
að meginorsaka fækkunarinnar sé beint eða óbeint að leita í hlýn-
andi loftslagi.
SUMMARY
Ii-elandic Birds XI. Tlie Glaucous Gull (Larus liyperbnreus)
by Finnur Gudmundsson
Fig. 1 shows the present breeding distribution of the glaucous gull in Iceland.
Contrary to current information which reports the glaucous gull as nesting com-
monly on all coasts, I have found it nesting almost exclusively in the districts
round Breidafjördur, the more northerly of the two large hays of the west coast.
In this area no less than fifteen glaucous gull colonies are known to exist. The
number of breeding pairs varies from colony to colony from a few dozen pairs in
the smallest to several hundreds in the largest colonies. Outside the Breidafjördur
area insignificant numbers of glaucous gulls are known to breed, but only in the