Náttúrufræðingurinn - 1995, Blaðsíða 19

4. mynd a. I júlímánuði árið 1789 féll bergskriða úr Lómagnúpi (sbr. Haukur
Jóhannesson 1984) og er hún ein örfárra slíkra sem þekktar erufrá sögulegum tíma. Eins
og sjá má á myndinni er urðartungan við fjallsrótina marflöt og ólík hinum forsögulegu
berghlaupum. Ljósm. Agúst Guðmundsson.
ekki berghlaup. Margir sem rannsakað
hafa tilsvarandi urðarbingi í íjöllum hafa
tjáð sig um þau fyrirbæri sem Howe lýsti
og kenningar hans, og niðurstaðan er yftr-
leitt hin sama. „Although rock glaciers
frequently are mistaken for landslides, this
theory has been generally abandoned“
(lauslega snarað: Þótt urðarjöklar séu oft
ranglega greindir sem bergskriður hefur
þessi kenning (Kenning Howes) yfirleitt
verið lögð á hilluna (Giardino og Vick
1987). Þó má ekki vanmeta vægi berg-
hlaupa við myndun urðarjökla þar sem
ógrynni smárra berghlaupa og grjóthrun
safnast saman í hauga og gefur oft megnið
af urðinni sem sígur fram í urðarfeldi, sem
fellur þá oftast undir skilgreiningu urðar-
jökuls eða urðarsils (rock glacier eða rock
streatn).
Jakob H. Líndal
Hér heima á íslandi rannsakaði Jakob H.
Líndal (1880-1951) búnaðarráðunautur
og bóndi jarðfræði um ljöll og dali á Norð-
4. mynd b. A myndinni sést hvar bergstálið
hefur brotnað, hrapað niður og myndað
flata urðartungu, um 800 m breiða. Birt
með leyfi Landmælinga Islands.
181