Náttúrufræðingurinn - 1995, Qupperneq 45

1. tafla. Yfirlit yfir austfirskar súlubyggðir 1984-94. Tölur fyrir 1984 eru áður birtar
(Arnþór Garðarsson 1989). Numbers of gannet fSula bassanaj sites in E-Iceland colonies
in 1984-94. Figures for 1984 are previously published (Gardarsson 1989).
1984 1987 1989 1992 1994
Rauðinúpur 162 _ 173 223 240
Sölvanöf 93 - 99 118 105
Karl 69 - 74 105 135
Skomvík 276 - 307 339 388
Stóri-Karl 259 - 278 295 300
bjarg 17 - 29 44 88
Skrúður 1112 1083 1357 1425 1709
vesturbyggð 569 588 771 783 851
austurbyggð 543 495 586 642 858
Austurland alls 1550 - 1837 1987 2337
tengsl milli þeirra. Þess vegna tel ég
heppilegt að ræða um súlumar á hvom
svæðinu fyrir sig sem sérstaka stofna,
fremur en einn íslenskan súlustofn. A suð-
vestursvæðinu hefur íjöldinn haldist stöð-
ugur 1953-94, um 23.000 setur. Á þessu
tímabili varð hægfara aukning í Vest-
mannaeyjum en um tíma fækkaði nokkuð í
Eldey. Síðustu tíu árin einkennast af
áframhaldandi hægri tjölgun í Súlnaskeri
(en ekki annars staðar í Vestmannaeyjum)
en jafnframt því hefur einnig íjölgað í
Eldey frá 1985. Heildarfjöldinn á suð-
vestursvæðinu er nú (1994) um 23.000
setur.
Fjölgun varð við austanvert landið
1984-94, úr 1550 í um 2300 setur og svar-
ar það til 4,2% árlegrar aukningar. Aukn-
ingin fram til 1984 var að meðaltali 6,8%
á ári og sambærileg við það sem gerist
víða við Vestur-Evrópu (sbr. Wanless
1986).
Almennt hefur súlu Qölgað við austan-
vert Norður-Atlantshaf á síðustu áratug-
um. Þessi Qölgun á sér sennilega sögu-
legar ástæður: líklega hefur ofveiði fyrr á
öldum leitt til fækkunar og útrýmingar
súlu á stómm svæðum, en friðun nú á
tímum gefur stofnunum færi á að ijölga
uns komið er að þeim mörkum sem
auðlindir (fæða) setja. Um síðustu aldamót
var svo komið að súlubyggðir þrifust
eingöngu á fáeinum afskekktum og tor-
sóttum stöðum. Eldey og Vestmannaeyjar
em slíkir staðir og hér við Suðvesturland
hefur íjöldi súlu sennilega ekki farið mjög
langt niður og náð sér tiltölulega snemma.
Stöðugur heildaríjöldi við Suðvesturland
bendir til þess að stofninn sé í jafnvægi við
fæðuframboðið. Við austanvert landið er
ljöldinn sem stendur ekki háður fæðutak-
mörkunum. Þar er súlustofninn sennilega
að ná sér aftur eftir ofnýtingu fyrri alda og
ætti að halda áfram að fjölga þangað til
hann nær jafnvægi við fæðuna.
BHEIMILDIR
Amþór Garðarsson 1989. Yfirlit yfir íslenskar
súlubyggðir. Bliki 7. 1-22.
Fisher, J. & H.G. Vevers 1943-1944. The
breeding distribution, history and popula-
tion of the North Atlantic gannet (Sula bass-
ana). J. Anim. Ecol. 12. 173-213; 13. 49-62.
Gumey, J.H. 1913. The gannet. Witherby,
London.
Lloyd, Clare, M.L. Tasker & K. Partridge
1991. The status of seabirds in Britain and
Ireland. T. & A. D. Poyser, London.
Nelson, J.B. 1978. The Sulidae. Gannets and
boobies. Oxford University Press, Oxford.
Wanless, Sarah 1987. A survey of the numbers
207