Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1995, Síða 53

Náttúrufræðingurinn - 1995, Síða 53
3. mynd. Nyrsti hluti Yngri-Stampagígaraðarinnar. ífjarska sést Eldey lengst til hœgri og drangurinn Karl við sjónarrönd. - The northernmost part of the Younger-Stampar crater row viewed toward southwest. Mynd/photo Magnús Á. Sigurgeirsson. jarðlagaopnur við ströndina gefa einstakt tækifæri til að kanna byggingu og upp- hleðslu gjóskugíga sem myndast við slíkar aðstæður. Þar sem hér er um allsérstaka gosgerð að ræða, ekki síst vegna þess að gosmyndanir eru tiltölulega vel varð- veittar og innbyrðis afstaða skýr, þykir ástæða til að gera nokkra grein fyrir þeirri vitneskju sem safnast hefur um Yngra- Stampagosið. ■ YNG RA-STAMPAH RAUNIÐ Yngri-Stampagígaröðin er alls um 4 km að lengd og þekur hraunið frá henni 4,0 km2 lands. Sé gert ráð fyrir að meðalþykkt hraunsins sé 4 m reiknast rúmmál þess um 0,016 km3 eða 16 milljón m3. Könnun á nyrðri mörkum hraunsins leiddi í ljós að útbreiðsla þess þar er nokkru minni en áður hefur verið talið, eða sem nemur um 0,6 km2. Jafnframt kom í ljós að þeir gígar sem taldir hafa verið nyrstu gígar Yngri- Stampagígaraðarinnar eru í raun eldri og tilheyra Eldri-Stampagígaröðinni (sjá 1. mynd). Gígaröðin mælist nú rétt um 4 km að lengd í stað tæpra 5 km áður. Heita má að gígaröðin sé samfelld ef undan er skil- inn 400 m kafli nærri miðhluta hennar. Út- breiðsla hraunsins um miðbik gígarað- arinnar er víðast hvar lítil og er breidd þess sums staðar ekki nema um 200 m. Stærstu hraunflákamir em til beggja enda gígarað- arinnar og hefur hraunframleiðslan greini- lega verið mest þar. Þar em og stærstu gígamir, Stampar í norðri og Eldborg dýpri í suðri. Mestu hrauntraðimar liggja frá þessum gígum. Austumiörk hraunsins fylgja jaðri Tjaldstaðagjárhrauns á löngum kafla og hefúr útbreiðsla þess til austurs greinilega stjómast af honum, enda er jaðarinn úfínn og hár á þessum slóðum. Á fjórum stöðum hefúr hraunið mnnið í sjó fram, við Stóm-Sandvík, Kinnaberg, Vala- hnúk og á einum stað nærri miðhluta gíga- raðarinnar. Reikna má með að eitthvað hafí eyðst af hrauninu á þessum stöðum af völdum sjávar og að upphafleg stærð þess hafí því verið nokkru meiri en nú er. 215

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.