Fréttablaðið - 18.07.2009, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 18. júlí 2009 15
svo stórt og mikið að það er heppi-
legra að koma þessu fyrir með
þessum hætti,“ segir Jón.
Spurður hver ætti að stýra slíkri
vinnustjórn segir hann það sam-
komulagsatriði fyrir stjórnmála-
mennina. Í ljósi úrslita alþingis-
kosninga teljist líklega eðlilegt
að Samfylkingin leiði slíka stjórn,
en það sé ekki sitt að velja menn í
embætti.
„Almenningur hefur sjaldan
staðið jafn vel saman og núna. Það
er meðbyr sem við eigum að nota.
Þessi þjóð er ótrúlega dugleg, svo
kraftmikil og klár. Hún sást ekki
fyrir í þessu nýjasta ævintýri, en
það er engin spurning að ef sam-
staða næst um þjóðstjórn þá munu
allir snúa bökum saman.“
Jón er heitur Evrópusinni og
fagnar því að ákveðið hafi verið
að sækja um aðild að Evrópusam-
bandinu á Alþingi á fimmtudag.
Hann segist enn þeirrar skoðunar
að það hafi verið mistök að ganga
ekki alla leið fyrir fimmtán árum
og semja um aðild að Evrópusam-
bandinu frekar en að undirrita
samning um Evrópska efnahags-
svæðið.
Helstu verkefni þjóðstjórnar
væru að koma Íslandi út úr Ice-
save-samningnum, endurreisa
bankana og gefa í svo neysla auk-
ist og kapítalíska kerfið stöðvist
ekki. Enn er von á mun fleiri upp-
sögnum og gjaldþrotahrinan er
rétt að byrja, segir Jón. Botninum
verði líklega ekki náð fyrr en í lok
árs 2009. Eitt af brýnustu verkefn-
unum segir Jón þó vera að taka á
fasteignavandanum.
Þarf að afskrifa fasteignaskuldir
„Það er ótrúlegur fjöldi fólks sem
er komið í þá ömurlegu stöðu að
það á ekki krónu í húsnæðinu sínu,
og skuldar jafnvel meira en and-
virði eignarinnar. Það þarf að fara
í afskriftir, það er svo einfalt. Á
þessu byrjuðu Bandaríkjamenn í
upphafi kreppunnar, en þessi hús-
næðisvandi er síðastur í röðinni
hér.“
Talsvert hefur verið rætt um
afskriftir, og hefur Framsóknar-
flokkurinn til að mynda barist
fyrir því að 20 prósent skulda
heimila og fyrirtækja verði
afskrifaðar. Jón segir aðferðina
eða endanlega krónutölu afskrifta
ekki stærsta málið til að byrja
með. En afskriftirnar muni fara
fram.
„Það má skoða dæmið út frá
manni sem á fasteign, og skuldar
100 prósent í henni. Á bankinn að
taka fasteignina af þessum manni,
og selja hana einhverjum öðrum
með talsverðum afföllum, og láta
upphaflegan eiganda fara á haus-
inn? Eða á að fella niður hluta af
skuldunum strax svo eigandinn
geti haldið áfram að borga og búa
í fasteigninni? Það þarf alltaf að
afskrifa hluta af skuldinni, spurn-
ingin er bara hver nýtur þess, eig-
andinn eða einhver sem vill kaupa
fasteignina.“
Orðspor Íslands ekki beðið hnekki
Eftir hrun fjármálakerfisins er
Ísland á allra vörum, í það minnsta
í hinum vestræna heimi. Jón hefur
verið óþreytandi að koma íslenska
vatninu á markað erlendis í gegn-
um fyrirtækið Icelandic Water
Holding. Hann segir orðspor
landsins langt frá því að vera jafn
skaddað og ýmsir telji.
„Ég held að það sé hægt að full-
yrða að orðspor Íslands hafi ekki
beðið hnekki. Við höfum hins
vegar fengið gríðarlega auglýs-
ingu, þó hún sé með neikvæðum
formerkjum. Það þýðir samt að
sama hvar ég kem í heiminum vita
menn allt um Ísland, sem var ekki
áður. Ímynd Íslands hefur ekki
breyst, Ísland er ennþá „svalt“
í augum fólks, og það vorkennir
okkur vegna hrunsins. Hins vegar
hefur orðspor íslenska viðskipta-
lífsins laskast verulega, og aðal-
lega fjármálageirans.“
Jón segir það altalað í Bretlandi
að bresk stjórnvöld hafi farið mjög
illa með þessa litlu eyju norður í
höfum. Þar geri menn sér grein
fyrir því að eftirlitsstofnanir þar
hafi klikkað, ekki síður en hér. Það
sé engin afsökun fyrir eftirlits-
stofnanir í Bretlandi að íslenska
Fjármálaeftirlitið hafi klikkað.
Hefur enn taugar til Skífunnar
Jón var ásamt umboðsfyrirtæk-
inu William Morris einn þeirra
sem sóttust eftir því að kaupa
Senu þegar fyrirtækið var selt
síðla vetrar. Það kom kannski ekki
mikið á óvart því Jón byggði upp
kjarnann í fyrirtækinu, og var
löngum kenndur við Skífuna, sem
nú er hluti af Senu.
Jón varð fyrir gífurlegum von-
brigðum með hvernig haldið var
utan um söluna. Leikreglurn-
ar hafi ekki verið sanngjarnar. Í
framhaldinu hafi komið til greina
að hann myndi á ný hasla sér völl í
afþreyingarbransanum hér á landi
með stofnun nýs fyrirtækis.
„Ég reikna samt ekki með að
af því verði. Ég segi kannski ekki
að mér þætti það ósiðlegt, en ég
byggði þetta fyrirtæki upp á sínum
tíma og vil ekki fara að vinna gegn
því núna,“ segir Jón.
„Þetta er kannski ekki sama
fyrirtækið og það var, en mér er
samt ekki sama um það.e
Ef frásagnir af vatnsútflutningi Jóns
eru undanskildar hefur hann hvað
oftast komist í fréttirnar hér á landi á
undanförnum árum vegna dómsmála
sem hann hefur staðið í.
Frægt er orðið hvernig hann fór í
mál við Hannes Hólmstein Gissurar-
son fyrir ummæli sem féllu á vef
Hannesar. Þrátt fyrir að dómur hafi
fallið Jóni í hag ytra er niðurstaða
þess máls sú að Jón getur ekki
gengið að Hannesi þar sem Hannesi
var ekki birt stefna með réttum hætti
af breskum stjórnvöldum. Jón hefur
því hafið málaferli gegn breskum
stjórnvöldum þar sem hann krefst
milljónatuga vegna mistakanna.
Jón hyggst einnig stefna íslenska
ríkinu eftir að skattamáli á hendur
honum var vísað frá dómi nýverið.
Hann segir að það kæmi sér ekki
á óvart ef það mál væri allt runnið
undan rifjum Davíðs Oddssonar,
fyrrverandi forsætisráðherra.
„Það virðist vera eins og Davíð hafi
ákveðið að hjóla í mig og Jón Ásgeir
[Jóhannesson]. Hvað mig varðar held
ég að hann hafi gert það vegna þess
að hann hafi fundið að ég átti gott
samstarf við aðra en Sjálfstæðisflokk-
inn. Eina leiðin sem hann gat fundið
til að loka á þau tengsl var að gera
mig að glæpamanni, skattsvikara. Þá
vildi enginn koma nálægt mér.“
Í máli sínu gegn íslenska ríkinu
mun Jón krefjast þess að staðfest
verði að lögheimili hans hafi verið
fært til Bretlands árið 1998, og hann
því skattskyldur þar í landi frá þeim
tíma. Skattamálið á hendur Jóni sner-
ist um lögheimilið, og hvenær það
var flutt frá Íslandi.
Jón segir að þegar allt hafi verið
talið til hafi upphæðin sem ágreining-
urinn snérist um komist í 361 milljón
króna. Þetta kallaði Davíð Oddsson
„langmesta skattsvikamál sem upp
hefur komið í sögu þjóðfélagsins“ í
viðtali við Morgunblaðið.
„Enda fór ég í meiðyrðamál við
hann og vann það mál,“ segir Jón.
„Það var afskaplega einkennilega
að þessu máli staðið. Málið snerist
um tæknilegt atriði sem ég fór yfir
með endurskoðendum mínum. Þegar
yfirvöld eru ekki sammála tækni-
legum útfærslum skrifa þau yfirleitt
kurteislega orðuð bréf, þau fara ekki
með tugi manna í húsleit, og gæta
þess að láta Morgunblaðið og Ríkis-
sjónvarpið vita svo fjölmiðlamenn
verði örugglega á staðnum þegar
húsleitin hefst. Það eru ekki venjuleg
vinnubrögð. Það mál má skýra á
einfaldan hátt með einni setningu: Ég
varð fyrir mannorðsmorði.“
Stefnir íslenska og breska ríkinu