Samvinnan - 01.06.1949, Blaðsíða 4

ætti að leika „Gamla Nóa“ með einum
fingri á píanó á hljómleikum, mundu
þúsundir manna koma til þess að hlýða
á hann. En listgagnrýnandinn verður
að dæma verkin út frá öðrum sjónar-
miðum, enda þótt honum kunni að
finnast til um frægð málarans á öðrum
vettvangi. Þegar stjórnmálamaðurinn
gerist listamaður, verður listgagnrýn-
andinn að reyna að gleyma stjórnmála-
manninum og meta listamanninn af
verkum sínum.
CHURCHILL hefur sjálfur gert sér
það ómak, að meta listahæfileika
sína. I ritgerð sinni ,,Að mála í frí-
stundum", setur hann fram sjónarmið
áhugamannsins og tvinnar þar saman
skýrleik í Iiugsun og auðmýkt fyrir list-
inni, sem mundi þykja undravert ef
ntenn minntust þess ekki jafnframt,
að þessi furðulegi maður er líka mikill
hugsuður, lifandi rithöfundur og
fæddur námsmaður. Og það er þessi
síðast taldi hæfileiki, sem veldur því,
að það er þess vert að hlýða á kenning-
ar hans um málaralist.
Fjöldi alvarlega hugsandi rnanna er
þess mjög fús að setjast á skólabekk og
læra, en hinn fæddi námsmaður er sá,
sem frá upphafi gerir sér grein fyrir
kjarna þess, sem liann er að læra, skil-
ur, við hvern vanda er að fást, jafnvel
þótt honum auðnist ekki að leysa þann
vanda og gerir sér þess fulla grein,
hversu fjarlægt takmarkið er og hversu
erfitt er að nálgast það. Aðeins slíkur
maður getur öðlast þá auðmýkt and-
ans, sem gerir athugasemdir áhuga-
mannsins um fagrar listir þess virði, að
listgagnrýndandinn verður að hlusta
á þær.
Það er ekki nema sanngjarnt gagn-
vart Churchill að benda á, að í ritgerð
sinni leggur hann ekki aðaláherzlu á
að hugleiða tilgang málaralistar.
Efni ritgerðarinnar er sagt berum orð-
um í heiti hennar. Að mála er í hans
augum aðferð til þess að komast í
„sálarlegt jafnvægi". Það er ekki tak-
mark, heldur leið að takmarki. „Mál-
aralistin,“ segir hann í grein sinni,
„kom mér til hjálpar á miklum þreng-
ingatímum." Ástæðan til þess, að hann
fann í málaralistinni fróun og hvíld
frá áhyggjum og önn hversdagsins, er
sú, að hún fær nemandanum í hendur
hollt erfiði við verkefni, sem er ólíkt
öðru frístundaföndri, eins og t. d.
smíðum og múrsteinahleðslu — og
jafnvel bóklestri — að því leyti, að það
veitir skapandi ímyndunarafli frjálst
flug.
EN CHURCHILL er ekki þannig
gerður, að taka ástfóstri við mál-
aralistina aðeins til þess að fá andlega
hvíld til bráðabirgða. Hvort heldur,
sem hann lítur á málaralistina, sem
skemmtilegt frístundaföndur eða sem
„nýtt og magnþrungið form fyrir
áhuga og starf,“ getur hann ekki ann-
að en nálgast verkefnið með öllum
mætti gáfna sinna og skapandi liugar.
Ef hann ætlar að læra að mála, þá vill
hann verða eins góður málari og
mögulegt er að verða fyrir mann, sem
hvorki getur né vill helga málaralist-
inni líf sitt. Hinn kunni baráttuhugur
hans hefur dugað honum vel, einnig á
þessum vettvangi. í augum Churchills,
sem lítur á allt lífið eins og samfellda
Listmálarinn Churchill að starfi. Myndin er frá Florida i janúar 1947.
4