Samvinnan - 01.10.1981, Blaðsíða 18

Hvernig íslenskt
sjónvarp varð til
Hugmyndin um íslenskt
sjónvarp mætti
í fyrstu áhugaleysi,
en síðan beinni andstöðu
og varð úr málinu
næsta merkileg saga.
Tage Ammendrup hefur verið dagskrár-
gerðarmaður sjónvarpsins frá upphafi og
þeir skipta hundruðum þættirnir sem hann
hefur framlcitt.
Prír fyrstu sjónvarpsþulirnir: Ása Finns-
dóttir,
Sigríður Ragna Sigurðardóttir
og Kristín H. Pétursdóttir
(sem síðan hefur verið lögð niður) til að
greiða byggingaskuldir Þjóðleikliússins.
Tekjustofn hafði verið tekinn af Út-
varpintt lil að byggja Ieikhús, en sjálft er
Útvarpið enn í mesta húsnæðishraki og
gengttr seittt að byggja yflr sig.
Þegar frumvarpið kom fyrir Neðri
deild, flutti ég tillögu um að bæta við
þessu ákvæði: ..Hefjist innflutningur
sjónvarpstækja á þessu tímabili (þ.e.
næstu fjórum árum) skal allur ágóði af
sölu þeirra renna til undirbúnings og
reksturs sjónvarps á Islandi. Þessi fyrsta
tillaga á Alþingi tim beina fjárveitingu til
íslensks sjónvarps var felld með 16 at-
kvæðum gegn 5, og sýnir það vel sinnu-
leysi manna um málið á þessu sligi. Inn-
flutningur lækja hófst innan skamrns
vegna Keflavíkursjónvarpsins, og
deilurnar um þaðhófust á Alþingi 1959.
• Olafur Thors andvígur
Næsta skref í málinu var að útvarps-
stjóri fékk yfirverkfræðing Eurovision,
Belgíumanninn Georg Hansen, til að
koma til Islands og líta á aðstæður til sjón-
varps. Hann gaf skýrslu og gerði tillögu
um sendistöð í Reykjavík, sem mundi ná
til 1 ()().()()() manns. Taldi hann 20 manna
starfslið geta skilað 2-3 klukkustunda dag-
skrá á dag, ef notað væri allmikið erlent
efni.
Á grundvelli þessararskýrslu, sem hinn
belgíski sérfræðingur lagði fram, gerðu
Vilhjálmur og ég áætlun svipaðs efttis,
bættum við fjárhagsgrundvelli og gerðum
nokkrar breytingar, og sendum ntennta-
málaráðherra sumarið 1961. Þar kom fytst
fram tillaga um að sjónvarpið fengi að-
flutningsgjöld af innfluttum sjónvarps-
tækjum, sem síðar varð veigamikið atriði.
Keflavíkursjónvarpið var aukið úr 50
völtum í 250 þetta ár. en ekkert var gert
með tillögur okkar Vilhjálms um íslenskt
sjónvarp. Kom nú til skjalanna byggða-
pólitíkin — menn vildu ekki fallast á að
b\ t ja sjónvarp fyrir Reykjavík eina.
Snemma á árinu 1962 þurfti enn að
endurnýja heimildina til að nota fé Við-
tækjaverslunarinnar fyrir Þjóðleikhúsið,
og flutti ég á ný sömu viðaukatillögu:
..Hagnaður Viðtækjaverslunar ríkisins af
innflutningi sjónvarpstækja skal renna til
Ríkisútvarpsins til undirbúnings og
rekstrar sjónvarps". Sjónvarpstæki
streymdu inn í landið um þessar mundir.
Nú voru viðbrögð þingmanna nokkuð
önnur en fjórum árunt fyrr. Tillaga mín
var samþykkt með 18 atkvæðum gegn 12.
Varð nokkur úlfaþytur að leikslokttm,
enda ríkisstjórnin sjálf þríklofm í mál-
inu. Olafur Thors forsætisráðherra var
andvígur, en það er mála sannast, að hann
var algjörlega neikvæður gagnvart sjón-
varpsáformum og var það orsök þess, að
málið komst ekki áfram innan ríkisstjórn-
ar, meðan hann sat þar í forsæti. Hann átti
þetta viðhorf sameiginlegt með öðrum
hát prúðum forsætisráðherra og vini sín-
um, Davíð Ben Gurion í Israel. Lönd
þeirra urðu bæði meðal hinna síðustu lil
að taka upp eigið sjónvarp.
Vegna samþykktar þessarar tillögu
safnaðist nokkuð fé á næstu árum, en
meginþýðing hennar var að sýna breytt
viðhorf alþingismanna og greiddi það
mest fyrir málinu. Árið 1963 hélt Gylfi Þ.
Gíslason fjölda funda með ráðamönnum
Útvarpsins um sjónvarpsmál, og var þar
reynt að ftnna flöt á málinu, svo að fram-
1«