Samvinnan - 01.04.1984, Blaðsíða 27

Á æskuárum Jakobínu var stríður
straumur fólks sem flýði harðindi
heimalandsins og leitaði nýrra heim-
kynna í vestri. Þegar hún var fimm ára
gömul ákváðu foreldrar hennar að
fara þá leið. Sigurbjörn kvaddi land
sitt með trega, „fór af föðurláði sem
flóttaþegn - á meðan hjartað brann,“
eins og Indriði Þórkelsson á Fjalli segir
1 kvæði sem hann flutti Jakobínu í
fyrstu heimsókn hennar til æskustöðv-
anna í Þingeyjarsýslu.
Sigurbjörn settist að með fjölskyldu
sína í Argyle-byggð, skammt suð-
vestur af Winnipeg. Þar ólst Jakobína
UPP- Um foreldra sína og uppvaxtarár
samdi hún ritgerð sem prentuð er í
bókinni Foreldrar mínir, minningar
Vestur-íslendinga sem Finnbogi
Guðmundsson tók saman og út kom
1956. Þar segir:
„Foreldrar mínir voru samtaka í
Prýðilegri umgengni úti og inni, og í
nýtni og iðjusemi. Eins í því að komast
aldrei í skuldir. Hann var svo dagfars-
Prúður maður sem hugsast gat, hægur
1 fasi og orðvar mjög. Hún var við-
mótsglöð kona, hvöt í spori og sívinn-
andi. Ég sá hana víst aldrei iðjulausa,
Pyí áhuginn var þrotlaus, að sjá fyrir
ser og sínum. Hún saumaði á hand-
maskínu, hún spann og prjónaði allt
Seni heimilið þurfti með af plöggum,
°g seldi talsvert þess háttar að auki í
Wrslanirnar. Henni varð mikið úr
'Au, enda vön við það frá upphafi
jmga. Hún gerði hvorttveggja, að mat-
ua eins og heima - og læra þær
uðferðir sem best hentuðu af því sem
Pá tíðkaðist í nýja umhverfinu. Hjá
enni áttum við ætíð gott. - Og fallegt
pUr laufabrauðið hennar á jólunum!
abbi sýndi okkur börnunum hvernig
pfl' að skera það út með mesta flúri! -
f gestir komu var kaffi fljótlega á
°rð borið og glatt yfir öllum. Faðir
Jflmn var skemmtilegur í samræðum
Þegar hann fékk að njóta sín. Hann
afði lag á að hefja samtalið upp yfir
versdagsmas og leiddi það löngum af
rV* tem vorum þá að lesa. Eftir að
j. Stephanssonar
hann stundum yfir
Fuiti mest varið í - og
"om fyrir ag hann lét mig lesa kafla úr
°g flugi“ þegar þar var komið
b°gunni.“
þ.Vdeoi Stephans (
[oruað birtast hafði
fluð Sem hnnntT, KAt
^ . þessari frásögn segir Jakobína
e>ra af heimilismenningu í foreldra-
usurn og bóklestri fólksins:
„Margt á ég að þakka eftirdæmi
essara grandvöru foreldra og tíu
runum í frumbýlinu hjá þeim.
Þýðumenning íslendinga tjáði sig
okt- Sa^i ffl sin- Kvöldvakan hjá
jy," Ur var notuð eins og heima, - og
amtoba veturinn er stundum langur
og strangur. Móðir mín sat með prjón-
ana, börnin dunduðu sér, en við pabbi
lásum upphátt til skiptis. Hann varð
feginn að láta mig hvíla sig við lestur-
inn, svo ég komst snemma upp á að
lesa fornsögurnar, rímur eða önnur
ljóðog sögur sem hægt var aðnáí. Yfir
höfuð átti fólkið ekki margar bækur,
en allir höfðu samt komið með
eitthvað í kistu sinni. í Argyle var
snemma stofnað lestrarfélag sem bætti
úr skortinum, þó pantanir hafi síst
komið með neinni flugfart á þeim
árum. Allir skiptust á bókum - faðir
minn gekk langar leiðir að sækja
okkur bækur. Uppáhalds bækurnar
sem hægt var að lesa vetur eftir vetur
voru fornsögurnar. Ég man hvílík
hátíð honum fannst það að lestrarfé-
lagið eignaðist Flateyjarbók. Ég las í
henni upphátt kvöld eftir kvöld. -
Pabbi átti Fóstbræðrasögu - og rímur
af Gísla Súrssyni.“
Við sjáum af þessari frásögn að
Jakobína ólst upp við íslenska alþýðu-
menningu og sagnaskemmtun vestur
á sléttum Kanada. Fornar sögur og
hetjur þeirra urðu henni hugleikar, og
í ljóðasafni hennar má sjá merki þess
(Fornmenn, Leifur heppni, íslend-
Hús Jakobinu skáldkonu í
Seattle.
ingur sögufróði). Sum þessi kvæði eru
ort til flutnings á íslendingadegi þegar
ættlandsins var minnst á hverju ári, og
er enn með afkomendum hinna
íslensku landnema.
• Kveðskapur og landkynning
Jakobína hafði snemma hneigð til
mennta. Eftir barnaskólanám fór hún
til Winnipeg til frekari skólagöngu og
lauk þar kennaraprófi tvítug að aldri,
vorið 1904. Með náminu vann hún
fyrir sér með barnakennslu, meðal
annars í æskubyggð sinni, Argyle. Þó
27