Samvinnan - 01.04.1984, Blaðsíða 32

Sigríður
Haraldsdóttir
skrifar um
NEYTENDAMÁL
Það er almenn skoðun, að við
Islendingar þurfum að minnka
neyslu fitu og sykurs. Þess vegna er
tilvalið að borða brauð í staðinn
fyrir kökur og sælgæti.
Heimabakað brauð
Kanntu brauð að baka?
Já, það kann ég
Ertu alveg viss um?
Já, það er ég.
Það getur verið gaman að baka
brauð heima, þegar baksturinn
heppnast, en árangurinn verður
yfirleitt góður, ef kunnað er vel til
verka.
• Brauð eru holl fæða.
Brauð eru með mikilvægustu matvæl-
unum, sem við leggjum okkur til
munns. Flestir neyta brauðs daglega
og er talið að 200 g af því sé hæfilegur
skammtur á dag, en það eru u.þ.b. 5
brauðsneiðar.
Það er almenn skoðun að við íslend-
ingar þurfum að minnka neyslu fitu og
sykurs. Er því tilvalið að borða brauð
í staðinn fyrir kökur og sælgæti, auk
þess sem brauð er ódýr matur. Þegar
við bökum brauðin heima getum við
ráðið bragði þess. Ef bragðið er gott er
auðveldara að fá heimilisfólkið til að
borða meira af því.
Brauð er næringarríkt. Hér verður
greint frá helstu næringarefnunum,
sem það hefur að geyma.
Aðal næringarefnið í brauði er kol-
vetni, sem er eitt af orkuefnum fæð-
unnar. Kolvetni í brauði er einkum
sterkja. í grófu brauði er einnig nokk-
urt magn af tréni (cellulose). Það gefur
enga orku, þar sem tréni klofnar ekki
í mannslíkamanum. Tréni hefur hins
vegar seðjandi áhrif og eykur melting-
arstarfsemina.
í brauði er prótein (hvíta, eggja-
hvíta), sem byggt er upp af aminósýr-
um. Próteinið í brauðkorni hefur að
geyma allar þær aminósýrur, sem
mannslíkaminn þarfnast. Að vísu er
lítið af einni aminósýru, en þar sem
mikið af henni er í mjólk, osti,
eggjum, fiski og kjöti, er auðvelt að
bæta sér það upp með því að nota
mjólk í brauðbaksturinn, drekka
mjólk með brauðinu og nota kjöt, fisk
eða ost sem álegg.
Flest öll B-vítamínin eru í brauði,
sérstaklega grófu brauði, en B-víta-
mínin eru aðallega í ytri lögum í
fræjum korntegunda, næst hýðinu.
Einnig eru steinefni í brauði. Það
mikilvægasta er járn, en það er hluti af
litarefni rauðu blóðkornanna. Járn-
skortur er algengur hér á landi, sér-
staklega hjá konum, en úr þeim korn-
mat sem við leggjum okkur til munns
fáurn við um það bil helming þess
járns, sem við þurfum á að halda. Hins
vegar er lítið af fitu í brauði. Það þykir
flestum kostur. Ef áhugi er fyrir því að
minnka fituneysluna er best að smyrja
brauðið með þunnu lagi af smjöri og
nota magurt álegg.
32